Bài giảng Lịch sử Lớp 9 - Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa - Phạm Thị Thúy Nga

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ LÊ QUÝ ĐÔNMÔN LỊCH SỬ 9GV thực hiện: Phạm Thúy NgaTổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945và sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòaBài 23I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnhThế giới: - Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc:+5/1945, Phát xít Đức đầu hàng đồng minh vô điều kiện ở Châu Âu.+14/8/1945, Phát xít Nhật đầu hàng ở Châu Á.?Lệnh Tổng khởi nghĩa đ­ược ban bố trong hoàn cảnh thế giới như thế nào?Đại diện Bộ Tổng tư lệnh Hồng quân Liên Xô trong buổi lễ tiếp nhận đầu hàng không điều kiện của quân đội Đức (tháng 5/1945 ÔÛ Chaâu AÂu)Tướng Mĩ Douglas Mac Arthur ký nhận đầu hàng vô điều kiện của Nhật. (tháng 8/1945 ÔÛ Chaâu AÙ)I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnhThế giới: - Chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc:+5/1945, Phát xít Đức đầu hàng đồng minh vô điều kiện ở Châu Âu.+14/8/1945, Phát xít Nhật đầu hàng ở Châu Á.b. Trong nước:+ Nhật ở Đông Dương hoang mang, rệu rã...+ Không khí cách mạng đang sục sôi.->Thời cơ Tổng khởi nghĩa đã đến.2. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố- Ngày 14->15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng hợp tại Tân Trào quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nư­ớc.- Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc đ­ược thành lập và ra Quân lệnh số 1. ? Khi phát xít Nhật đầu hàng thì Nhật ở Đông Dương sẽ rơi vào tình thế như thế nào? Không khí cách mạng trong nước ra sao?? Hoàn cảnh quốc tế thuận lợi, kẻ thù hoang mang rệu rã, không khí cách mạng sục sôi, nhân dân chờ khởi nghĩa dành chính quyền, đây đã phải là thời cơ Tổng khởi nghĩa chưa?? Trước hoàn cảnh thuận lợi, Đảng đã chớp ngay lấy thời cơ ban bố lệnh Tổng khởi nghĩa như thế nào?CÂY ĐA TÂN TRÀO, MÁI ĐÌNH HỒNG THÁI (TUYÊN QUANG)ĐẠI HỘI QUỐC DÂN HỌP TẠI TÂN TRÀO (TUYÊN QUANG)I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnh2. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố- Ngày 14->15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng hợp tại Tân Trào quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nư­ớc.- Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc đ­ược thành lập và ra Quân lệnh số 1. - Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân Trào tán thành lệnh Tổng khởi nghĩa, thông qua10 chính sách của mặt trận Việt Minh.+ Lập uỷ ban dân tộc giải phóng.+ Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư­ kêu gọi đồng bào cả nư­ớc đứng lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.? Sau Hội nghị toàn quốc, Đảng còn có việc làm gì?? Em hiểu gì về Đại hội Quốc dân? Đại hội Quốc dân đã thông qua những quyết định quan trong nào?1- Giành lấy chính quyền, xây dựng một nước Việt Nam dân chủ cộng hoà... 2- Võ trang nhân dân. Phát triển Quân giải phóng Việt Nam.3- Tịch thu tài sản của giặc nước và của Việt gian...chia cho dân nghèo.4- Bỏ các thứ thuế do Pháp, Nhật đặt ra..... 5- Ban bố những quyền của dân, cho dân...6 - Chia lại ruộng đất giảm địa tô, giảm tức, hoãn nợ...7 - Ban bố Luật lao động: ngày làm 8 giờ, định lương tối thiểu..8 - Xây dựng nền kinh tế quốc dân.... 9 - Xây dựng nền quốc dân giáo dục.....10 - Thân thiện và giao hảo với các nước Đồng minh tranh thủ sự đồng tình và sức ủng hộ của các nước... MƯỜI CHÍNH SÁCH CỦA MẶT TRẬN VIỆT MINHThư Bác Hồ gửi đồng bào cả nước.“ Hỡi đồng bào yêu quý! Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta. Nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới đang ganh nhau tiến bước giành quyền độc lập. Chúng ta không thể chậm chễ. Tiến lên! Tiến lên dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm đứng lên” (Trích thư Hồ Chủ Tịch gửi cho đồng bào 8-1945)CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINHĐại Tướng Voõ Nguyeân GiaùpLễ xuất quân của 34 chiến sĩ Giải phóng quân tại cây đa Tân Trào ngày 16-8-1945 I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnh2. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố- Ngày 14->15/8/1945, Hội nghị toàn quốc của Đảng hợp tại Tân Trào quyết định Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nư­ớc.- Uỷ ban khởi nghĩa toàn quốc đ­ược thành lập và ra Quân lệnh số 1. - Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp tại Tân Trào tán thành lệnh Tổng khởi nghĩa, thông qua10 chính sách của mặt trận Việt Minh.+ Lập uỷ ban dân tộc giải phóng.+ Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi thư­ kêu gọi đồng bào cả nư­ớc đứng lên Tổng khởi nghĩa giành chính quyền.I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnh2. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bốII. Diễn biến Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. 1. Giành chính quyền ở Hà NộiThời gianSự kiện1. Ngày 15 /8/19452. Ngày 16/8/19453. Ngày 19/8/1945- Cuộc mít tinh khổng lồ tại Nhà hát lớn Hà Nội, sau đó quần chúng toả đi nhanh chóng chiếm các vị trí chiến lược. => Khởi nghĩa thắng lợi tại Hà Nội.- Truyền đơn, biểu ngữ kêu gọi khởi nghĩa xuất hiện ở khắp nơi.- Mặt trận Việt Minh tổ chức diễn thuyết công khai ở các rạp trong thành phố.Điền các sự kiện tương ứng với các mốc thời gian về: Diễn biến việc giành chính quyền tại Hà Nội.Lễ mít tinh ngày 19/8/1945 tại Nhà hát lớn Hà NộiTại Hà Nội, ngày 19-8, hàng vạn nhân dân đánh chiếm Phủ Khâm sai và Tòa Thị chính.Biểu tình cướp chính quyền 19/8/ 1945 tại Phủ khâm sai Bắc KỳDuyệt đội quân du kích ở các chiến khu về Hà Nội ngày 30/8/1945.Khởi nghĩa ở Hà Nội chiếm Bắc Bộ Phủ (Trích phim Sao Tháng Tám)Nhạc sĩ Văn Cao Tiến quân ca là một bài hát do nhạc sĩ Văn Cao (1923-1995) sáng tác vào năm 1944. Ngay từ khi ra đời, bài hát được coi là bài hát chính thức của Mặt trận Việt Minh. Câu 1. Ở châu Âu, phát xít Đức đã bị tiêu diệt hoàn toàn và buộc phải đầu hàng không điều kiện Đồng minh vào thời gian nào?a. 8/4/1945. b. 9/5/1945. c. 8/6/1945. d. 8/7/1945.Câu 2. Ở Châu Á, quân phiệt Nhật đã đầu hàng Đồng minh không điều kiện vào thời gian nào?a. 13/8/1945. b. 14/8/1945. c. 15/8/1945. d. 16/8/1945.Câu 3. Phát xít Nhật đầu hàng thì quân Nhật ở Đông Dương cũng bị tê liệt, chính phủ tay sai thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang cực độ. Đây là thời cơ ngàn năm có một cho nhân dân ta dành độc lập. Đó là hoàn cảnh vô cùng thuận lợi cho:a. Hưởng ứng chỉ thị “Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”.b. Phá kho thóc Nhật giải quyết nạn đói.c. Cao trào kháng Nhật cứu nước.d. Đảng ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh kịp thời phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nướcKIỂM TRA BÀI CŨCâu 4. Tháng 8/1945 điều kiện khách quan bên ngoài rất thuận lợi, tạo thời cơ cho nhân dân ta vùng lên giành lại độc lập, đó là:a. Sự thất bại của phe phát xít ở chiến trường châu Âub. Sự thắng lợi của Hồng quân Liên Xô ở mặt trận Xô - Đức.c. Sự nổi dậy giành thắng lợi của nhân dân các nước Đông Âu.d. Sự tan rã của phát xít Đức và sự đầu hàng vô điều kiện của phát xít NhậtCâu 5. Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp từ ngày 14 đến 15/8/1945 ở đâu?a. Pác Bó (Cao Bằng) b. Tân Trào (Tuyên Quang)c. Bắc Sơn (Võ Nhai) d. Phay Khắt (Cao Bằng)Câu 6. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp từ ngày 13 đến 15/8/1945 đã quyết định vấn đề gì?a. Khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.b. Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước.c. Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn.d. Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào.Câu 7. Đại hội Quốc dân được tiến hành ở Tân Trào (Ngày 16/8/945) gồm những đại biểu thuộc các thành phần nào?a. Ba xứ thuộc đủ các giới, các đoàn thể, các dân tộc tiêu biểu ý chí và nguyện vọng của toàn dân.b. Giai cấp công nhân, nông dân cả nước.c. Giai cấp tiểu tư sản, họp sinh, sinh viên, trí thức cả nước.d. Các Đảng phái đoàn thể tổ chức mặt trận trong cả nước.Câu 8. Các đại biểu đều nhất trí tán thành quyết định Tổng khởi nghĩa, thông qua 10 sắc lệnh của Việt Minh, lập ủy Ban Dân tộc giải phóng Việt Nam (tức Chính phủ Lâm thời) do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, đó là quyết định của:a. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (14/8/1945)b. Đại hội Quốc dân ở Tân Trào (16/8/1945)c. Hội nghị mở rộng Ban Thường vụ Trung ương (9/3/1945)d. Hội nghị Quân sự Bắc Kì (4/1945)Câu 9. Chiều ngày 16/8/1945 theo lệnh của ủy ban khởi nghĩa, một đội giải phóng quân do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào về giải phóng thị xã nào?a. Giải phóng thị xã Cao Bằng. b. Giải phóng thị xã Thái Nguyên.c. Giải phóng thị xã Tuyên Quang. d. Giải phóng thị xã Lào Cai.Câu 10. Khẩu hiệu “Đánh đuổi Nhật-Pháp” được thay bằng khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật” được nêu trong:a. Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng (9/3/1945)b. Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” (12/3/1945)c. Hội nghị toàn quốc của Đảng (13-15/8/1945)d. Đại hội quốc dân ở Tân Trào (16/8/1945)Câu 11. “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến, toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta...” Đó là lời kêu gọi của?a. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (14/8/1945)b. Quân lệnh số 1 kêu gọi toàn quốc nổi dậy khởi nghĩac. Đại hội Quốc dân ở Tan Trào (16/8/1945)d. Thư Hồ Chí Minh gửi đồng bào cả nước kêu gọi nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyềnCâu 12. Quyết đĩnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Việt Nam. Đó là nội dung của Nghị quyết nào?a. Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần VIII (10 -19/5/1941)b. Nghị quyết của Đảng tại Hội nghị toàn quốc (13-15/8/1945)c. Nghị quyết của Đại hội quốc dân ở Tân Tràod. Nghị quyết của Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp ngay đêm 9/3/1945.I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.1. Hoàn cảnh2. Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bốII. Diễn biến Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945. 1. Giành chính quyền ở Hà Nội 2. Giành chính quyền trong cả nước.Nối sự kiện với thời gian để chứng tỏ “Cách mạng tháng Tám năm 1945 lan nhanh trong cả nước như một dây thuốc nổ”. Thời gian.Từ ngày 14 đến 18/8/1945b. Ngày 19/8/1945 c. Ngày 23/8/1945d. Ngày 25/8/1945e. Ngày 28/8/1945 g. Ngày 2/9/1945h. Ngày 30/8/1945 Sự kiện3. Các địa phương còn lại ở Nam Bộ giành chính quyền.1. Hà Nội giành chính quyền.2. Sài Gòn giành chính quyền4. Các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền.5. Huế được giải phóng.6. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.Thời gianSự kiện1. Ngày 14 -> 18 /8/19452. Ngày 19/8/19453. Ngày 23/8/19454. Ngày 25/8/19455. Ngày 28/8/19456. Ngày 2/9/1945Các địa phương còn lại của Nam Bộ giành được chính quyền...Huế giành được chính quyền.Hà Nội giành được chính quyền.Các tỉnh Hải Dương, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Quảng Nam giành chính quyền.Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa.Sài Gòn giành được chính quyền.Giành chính quyền trong cả nước.“Tôi thà làm dân một nước tự do còn hơn làm vua một nước nô lệ”Baûo Ñaïi trao aán kieám Baûo ÑaïiChieàu 30/8/1945 leã thoaùi vò chính thöùc cöû haønh tröôùc Ngoï Moân, Baûo Ñaïi ñoïc chieáu thoaùi vò, Traàn Huy Lieäu thay maët chính phuû laâm thôøi chaáp nhaän vieäc thoaùi vò cuûa Baûo Ñaïi vaø nhaän aán kieám vaøng töôïng tröng cho söï chaám döùt quyeàn löïc trieàu ñaïi phong kieán cuoái cuøng ôû Vieät Nam. AÁn thôøi NguyeãnNGỌ MÔN (HUẾ)Hà TĩnhHải DươngBắc GiangHà NộiQuảng NamHuếSài GònĐồng NaiHà TiênCÁCH MẠNG THÁNG TÁM NĂM 1945Ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà. “ Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo Đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để xây dựng nên nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế kỉ mà lập nên chế độ dân chủ cộng hòa... ...Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã trở thành một nước tự do và độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”. (Trích: Tuyên ngôn độc lập – Chủ tịch Hồ Chí Minh) THEO CHÂN BÁC “TỐ HỮU”Tổng khởi nghĩa! Lệnh truyền đêm trước Sáng quân ra giải phóng Thái Nguyên Hà Nội, Huế, Sài Gòn, cả nước Đứng lên ta giành hết chính quyền! Hôm nay sáng mồng hai tháng chín Thủ đô hoa, vàng nắng Ba Đình Muôn triệu tim chờ chim cũng nín Bỗng vang lên tiếng hát ân tình Hồ Chí Minh! Hồ Chí Minh!Người đứng trên đài, lặng phút giây Trông đàn con đó, vẫy hai tay Cao cao vầng trán Ngời đôi mắt Độc lập bây giờ mới thấy đây! TRUNG TƯỚNG NGUYỄN BÌNH (1906-1951)I.Lệnh tổng khởi nghĩa đư­ợc ban bố.II. Diễn biến Tổng khởi nghĩa tháng Tám 1945.III. Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám.1. Ý nghĩa lịch sử* Đối với dân tộc:- Là sự kiện vĩ đại trong lịch sử dân tộc, đã phá tan tầng xiềng xích Pháp – Nhật, lật nhào chế độ phong kiến hàng ngàn năm trên đất nước ta. - Đưa Việt Nam trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ Cộng hoà, đưa nhân dân từ thân phận nô lệ trở thành người dân của một nước độc lập, tự do, làm chủ nước nhà.- Mở ra một kỉ nguyên mới của lịch sử dân tộc- kỉ nguyên độc lập và tự do.* Đối với thế giới:- Là thắng lợi đầu tiên của một nước nhược tiểu trong đấu tranh tự giải phóng, cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa trên thế giới.2. Nguyên nhân thành công? Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Tám đối với dân tộc và thế giới?? Nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám? - Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống yêu nước sâu sắc, đã đấu tranh kiên cường bất khuất từ ngàn xưa cho độc lập, tự do. Khi Đảng và Mặt trận Việt Minh kêu gọi thì toàn dân hăng hái hưởng ứng.- Có khối bên minh công nông vững chắc, có mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi, lại biết kết hợp tài tình đấu tranh vũ trang với đấu tranh chính trị, đấu tranh du kích với khởi nghĩa từng phần ở nông thôn, tiến lên phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền về tay nhân dân.- Có sự lãnh đạo tài tình của Đảng và Bác Hồ với đường lối chính trị quân sự kíp thời đúng đắn, sáng tạo...2. Nguyên nhân thắng lợi* Chủ quan:* Khách quan:- Cách mạng tháng Tám thắng lợi nhờ có hoàn cảnh quốc tế thuận lợi. Trò chơiĐi tìm bí ẩn lịch sử1. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập vào thời gian nào?561342Trả lời câu 1: chiều 2-9-19452. Ngày 19-8-1945 diễn ra sự kiện lịch sử gì?Trả lời câu 2: Cách mạng tháng 8 thành công ở Hà Nội3. Trong cách mạng tháng 8 năm 1945, những tỉnh nào giành được chính quyền sớm nhất?Trả lời câu 3: Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quang Nam4. Lệnh tổng khởi nghĩa trong cả nước được ban bố ở đâu?Trả lời câu 4: Tân Trào Tuyên Quang5. Nêu mốc thời gian đánh dấu cuộc khởi nghĩa thành công ở Huế, Sài Gòn?Trả lời câu 5: Huế: 23 - 8 -1945Sài Gòn: 25 - 8 -19456.Thời gian đánh dấu cách mạng tháng Tám thành công trong cả nước?Trả lời câu 6: 28 – 8 – 1945 Ngôi nhà số 48 hàng Ngang quận Hoàn Kiếm Hà Nội, nơi Bác Hồ ở trong những ngày đầu về Hà Nội và là nơi Bác viết Bản tuyên ngôn độc lập.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀHọc bài cũ: + Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố như thế nào? + Diễn biến chính của cách mạng tháng Tám năm 1945. + Nguyên nhân thành công và ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Tám năm 1945.Chuẩn bị bài mới: Bài 24: Mục I, II và III. + Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám năm 1945: Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn.+ Đảng và chính phủ xây dựng chính quyền và giải quyết những khó khăn như thế nào?