Bài giảng môn Lịch sử Lớp 9 - Tiết 28, Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Tiết 28: Bài 23 
TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
 I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ 
 1. Hoàn cảnh lịch sử 
a. Thế giới 
Đại diện Bộ Tổng tư lệnh Hồng quân Liên Xô tron g buổi lễ tiếp nhận đầu hàng không điều kiện của quân đội Đức (tháng 5/ 1945 ÔÛ Chaâu AÂu ) 
7/4/2023 
3 
Tướng Mĩ Douglas Mac Arthur ký nhận đầu hàng vô điều kiện của Nhật. (tháng 8/1945 ÔÛ Chaâu AÙ) 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
 I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ: 
 1. Hoàn cảnh lịch sử: 
 a. Thế giới: 
 b. Trong nước: 
Quân lệnh số 1 của Uỷ ban khởi nghĩa 
 Hỡi quân dân to à n quốc! 
 12 giờ trưa ng à y 13 th á ng 8 năm 1945 ph á t x í t Nhật đã đầu h à ng đồng minh, quân đội Nhật đã bị tan rã tại khắp c á c mặt trận. Kẻ th ù ch ú ng ta đã ngã gục. 
 Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! 
 Cơ hội c ó một cho quân dân Việt Nam v ù ng dậy gi à nh lấy quyền độc lập của nước nh à ! 
 ... 
 Hỡi nhân dân to à n quốc! 
 Ch ú ng ta phải h à nh động cho nhanh với một tinh thần vô c ù ng quả cảm, vô c ù ng thận trọng! 
 Tổ quốc đang đòi hỏi những hi sinh lớn lao của c á c bạn! 
 Cuộc thắng lợi ho à n to à n nhất định sẽ về ta! 
 Ng à y 13 th á ng 8 năm 1945, 11giờ đêm 
 UỶ BAN KHỞI NGHĨA 
 ( Văn kiện Đảng 1939-1945 
 NXB Sự thật H à Nội-1963) 
Đình Tân Trào, Sơn Dương 
(Tuyên Quang) nơi diễn ra Đại hội Quốc dân 
Đại hội quốc dân tại đình Tân Trào ngày 16/08/1945 do Bác Hồ chủ trì 
Lễ xuất quân của 34 chiến sĩ Giải phóng quân tại cây đa Tân Trào ngày 16-8-1945 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
 I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ 
 1. Hoàn cảnh lịch sử 
 2. Đảng ta chủ trương: 
Th ư Bác Hồ gửi đồng bào cả nước. 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
 I. LỆNH TỔNG KHỞI NGHĨA ĐƯỢC BAN BỐ 
 1. Hoàn cảnh lịch sử 
 2. Đảng ta chủ trương: 
“ Hỡi đồng bào yêu quý! 
 Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. Toàn thể đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà giải phóng cho ta 
 Nhiều dân tộc bị áp bức trên thế giới đang ganh nhau tiến bước giành quyền độc lập. Chúng ta không thể chậm trễ. Tiến lên! Tiến lên dưới lá cờ Việt Minh, đồng bào hãy dũng cảm đứng lên” 
 (Trích thư Hồ Chủ Tịch gửi cho đồng bào 8-1945) 
 Chủ trương của Đảng ta sáng suốt, kịp thời, thể hiện ở việc chớp thời cơ, phát lệnh khởi nghĩa trong cả nước. 
Đại Tướng Voõ Nguyeân Giaùp 
* Kh«ng khÝ c¸ch m¹ng s«i sôc ë HN 
+ Ngµy 15/8 : ViÖt Minh tæ chøc diÔn thuyÕt ë c¸c r¹p h¸t trong thµnh phè. 
+ Ngµy 16/8 : truyÒn ®¬n,biÓu n gữ kªu gäi khëi nghÜa xuÊt hiÖn ë kh¾p n¬i. 
 * S¸ng 19.8.1945: Cuéc mÝt tinh khæng lå t¹i Nhµ h¸t lín Hµ Néi, sau ®ã quÇn chóng to¶ ®i nhanh chãng chiÕm c¸c vÞ trÝ chiÕn l­îc . 
 + QuÇn chóng h ăng h¸i gia nhËp c¸c tæ chøc cøu quèc vµ tù vÖ chiÕn ®Êu. 
 - > khëi nghÜa th¾ng lîi ở H à Nội. 
+ ChÝnh quyÒn bï n hìn th©n NhËt lung lay tËn gèc rÔ. 
I. LÖnh tæng khëi nghÜa ®­îc ban bè. 
Bµi 23: tæng khëi nghÜa th¸ng t¸m n¨m 1945 
Vµ sù thµnh lËp n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ 
II. Giµnh chÝnh quyÒn ë Hµ Néi : 
nh÷ng ngµy c¸ch m¹ng th¸ng t¸m sôc s«i t¹i hµ néi 
mÝt tinh tæng khëi nghÜa t¹i qu¶ng tr­êng nhµ h¸t lín 
Quần chúng tấn công phủ Khâm sai(Bắc Bộ phủ) 19/8/1945 
Biểu tình cướp chính quyền 19/8/ 1945 tại Phủ khâm sai Bắc Kỳ 
Duyệt đội quân du kích ở các chiến khu về Hà Nội ngày 30/8/1945. 
Khởi nghĩa ở Hà Nội chiếm Bắc Bộ Phủ (Trích phim Sao Tháng Tám) 
Nh ạc sĩ Văn Cao 
Tiến quân ca là một bài hát do nhạc sĩ Văn Cao (1923-1995) sáng tác vào năm 1944. Ngay từ khi ra đời, bài hát được coi là bài hát chính thức của Mặt trận Việt Minh. 
Cuộc khởi nghĩa ở Hà Nội thắng lợi có ý nghĩa gì? 
-> Có ý nghĩa quyết định thắng lợi của Cách 
 mạng tháng Tám trong cả nước. 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
III. GIÀNH CHÍNH QUYỀN TRONG CẢ NƯỚC: 
HẢI DƯƠNG (18/8) 
QUẢNG NAM (18/8) 
HÀ TỈNH(18/8) 
BẮC GIANG(18/8) 
HUẾ(23/8) 
HÀ NỘI (19/8) 
 Từ 14->18/8 : Bốn tỉnh giành 
chính quyền sớm nhất cả nước. 
 - 23/8 Huế giành chính quyền 
CỐ ĐÔ HUẾ 
VUA BẢO ĐẠI THOÁI VỊ NGÀY 30-8-1945 
Baûo Ñaïi trao aán kieám 
 Baûo Ñaïi 
Chieàu 30/8/1945 leã thoaùi vò chính thöùc cöû haønh tröôùc Ngoï Moân, Baûo Ñaïi ñoïc chieáu thoaùi vò, Traàn Huy Lieäu thay maët chính phuû laâm thôøi chaáp nhaän vieäc thoaùi vò cuûa Baûo Ñaïi vaø nhaän aán kieám vaøng töôïng tröng cho söï chaám döùt quyeàn löïc trieàu ñaïi phong kieán cuoái cuøng ôû Vieät Nam. 
AÁn thôøi Nguyeãn 
NGỌ MÔN (HUẾ) 
Tiết 28 - Bài 23 
TỒNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HÒA 
 III. GIÀNH CHÍNH QUYỀN TRONG CẢ NƯỚC 
HẢI DƯƠNG (18/8) 
QUẢNG NAM (18/8) 
HÀ TỈNH(18/8) 
BẮC GIANG(18/8) 
HUẾ(23/8) 
SAI GÒN(25/8) 
HÀ NỘI (19/8) 
 - Từ 14->18/8 :Bốn tỉnh giành chính quyền sớm nhất cả nước. 
 - 23/8 Huế giành chính quyền 
 - 25/8 SG giành chính quyền 
 - 28/8 Tổng khởi nghĩa thành công trong cả nước 
 - 2/9/1945, tại Quảng trường Ba Đình Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn Độc lập khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa 
BÁC HỒ ĐỌC TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP 2-9-1945 
“H ỡi ñoàng baøo caû nöôùc, taát caû moïi ngöôøi sinh ra coù quyeàn bình ñaúng, taïo hoaù cho hoï nhöõng quyeàn khoâng ai coù theå xaâm phaïm ñöôïc, trong nhöõng quyeàn aáy coù quyeàn ñöôïc soáng, quyeàn töï do vaø quyeàn möu caàu haïnh phuùc. 
 Lôøi baát h ủ aáy trong baûn tuyeân ngoân ñoäc laäp 1776 cuûa nöôùc Myõ. Suy roäng ra, caâu aáy coù yù nghóa laø: Taát caû caùc daân toäc treân theá giôùi ñeàu sinh ra bình ñaúng, daân toäc naøo cuõng coù quyeàn soáng, quyeàn sung söôùng vaø quyeàn töï do. 
 Baûn tuyeân ngoân Nhaân quyeàn vaø daân quyeàn cuûa caùch maïng Phaùp 1791 cuõng noùi: Con ngöôøi sinh ra töï do vaø bình ñaúng veà quyeàn lôïi vaø phaûi luoân luoân ñöôïc töï do bình ñaúng veà quyeàn lôïi Ñoù laø nhöõng leõ phaûi khoâng ai choái caõi ñöôïc ” 
- 
Th¶o luËn 
Nhãm 1: : 
?Tr×nh bµy ý nghÜa trong n­íc cña C¸ch m¹ng th¸ng t¸m. 
Nhãm 2: 
?Tr ình bµy ý nghÜa quèc tÕ cña C¸ch m¹ng th¸ng T¸m. 
Nhãm 1: : 
?Tr ình bµy ý nghÜa trong nưíc cña C¸ch m¹ng th¸ng t¸m. 
Nhãm 3: 
?Tr ình bµy nguyªn nh©n chñ quan dÉn ®Õn thµnh c«ng 
cña C¸ch m¹ng th¸ng t¸m 
năm 1945. 
Nhãm 4: 
?Tr ình bµy nguyªnnh©n kh¸ch quan dÉn ®Õn thµnh c«ng cña C¸ch m¹ng th¸ng T¸m n ăm 1945. 
Bài 23. Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945  và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa 
IV. Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám 
? ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Tám năm 1945? 
I. Lệnh Tổng khởi nghĩa được ban bố 
II. Giành chính quyền ở Hà Nội 
III. Giành chính quyền trong cả nước 
? Nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám? Nguyên nhân nào là quan trọng nhất? 
Bài 23. Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945  và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa 
IV. Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám 
Ý nghĩa lịch sử: 
a- Đối với trong nước: 
- Là một biến cố vĩ đại, đã phá tan xiềng xích nô lệ hơn 80 năm của Pháp - Nhật và lật nhào ngai vàng phong kiến tồn tại hàng ngàn năm. 
- Nước Việt Nam trở thành 1 quốc gia độc lập, từ thân phận nô lệ trở thành chủ nhân đất n­ớc. 
- Mở ra một kỷ nguyên mới của lịch sử dân tộc (Kỷ nguyên độc lập tự do) 
b- Đối với quốc tế: 
- Là thắng lợi đầu tiên của 1 dân tộc nhược tiểu tự giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân. 
- Là nguồn cổ vũ đối với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc trên thế giới. 
Bài 23. Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945  và sự thành lập nước Việt Nam dân chủ cộng hòa 
IV. Ý nghĩa lịch sử và nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám 
2. Nguyên nhân thành công: 
- Truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam 
- Sự lãnh đạo kịp thời, sáng tạo của Đảng cộng sản Đông Dương và của lành tụ Hồ Chí minh (là nhân tố quyết định thắng lợi) 
- Có hoàn cảnh quốc tế thuận lợi 
I. Lệnh Tổng khởi nghĩa được ban bố 
II. Giành chính quyền ở Hà Nội 
III. Giành chính quyền trong cả nước 
1. ý nghĩa lịch sử 
? Nguyên nhân thành công của cách mạng tháng Tám? Nguyên nhân nào là quan trọng nhất? 
Củng cố: 
Niên biểu sự kiện chính của cách mạng tháng Tám 
Thời gian 
Sự kiện 
Ý nghĩa 
18/8/1945 
4 tỉnh giành được chính quyền sớm nhất (Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam) 
Mở đầu cho cách mạng tháng Tám 
19/8/1945 
Giành chính quyền ở Hà Nội 
Cổ vũ khởi nghĩa trong cả nước 
23/8/1945 
Giành chính quyền ở Huế 
Cổ vũ tổng khởi nghĩa ở miền Trung 
25/8/1945 
Giành chính quyền ở Sài Gòn 
Cổ vũ tổng khởi nghĩa ở miền Nam 
28/8/1945 
Hai tỉnh giành chính quyền muộn nhất (Hà Tiên, Đồng Nai thượng) 
Tổng khởi nghĩa thắng lợi hoàn toàn 
30/8/1945 
Bảo Đại đọc chiếu thoái vị 
Kết thúc sự tồn tại của nhà nước phong kiến 
2/9/1945 
Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập 
Khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cônhj hòa 
 Bắc Cạn, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Nam 
A 
 Bắc Giang, Hải Phòng, Hà Tỉnh, Quảng Nam 
B 
 Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Ngãi 
C 
 Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tỉnh, Quảng Nam 
D 
Trong Tổng khởi nghĩa tháng Tám – 1945, 
có 4 tỉnh giành được chính quyền sớm nhất 
(18/8/1945). Đó là những tỉnh nào? 
CỦNG CỐ 
Cuûng coá vaø luyeän taäp 
Thôøi gian 
Söï kieän 
14 -18/ 8/ 45 
16/08/1945 
19/08/1945 
23/08/1945 
25/08/1945 
02/09/1945 
Ñieàn söï kieän lòch söû vaøo oâ troáng cho phuø hôïp vôùi thôøi gian: 
4 tænh ñöôïc giaûi phoùng: Baéc Giang, Haûi Döông , Haø Tónh, Quaûng Nam 
Giaûi phoùng thò xaõ Thaùi Nguyeân 
Giaønh chính quyeàn ôû Haø Noäi 
Giaønh chính quyeàn ôû Hueá 
Giaønh chính quyeàn ôû Saøi Goøn 
Tuyeân ngoân ñoäc laäp, thaønh laäp nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoaø . 
Trò chơi 
Đi tìm bí ẩn lịch sử 
1. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập vào thời gian nào? 
5 
6 
1 
3 
4 
2 
Trả lời câu 1: 
 chiều 2-9-1945 
2. Ngày 19-8-1945 diễn ra sự kiện lịch sử gì? 
Trả lời câu 2: 
Cách mạng tháng 8 thành công ở Hà Nội 
3. Trong cách mạng tháng 8 năm 1945, những tỉnh nào giành được chính quyền sớm nhất? 
Trả lời câu 3: 
Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quang Nam 
4. Lệnh tổng khởi nghĩa trong cả nước được ban bố ở đâu? 
Trả lời câu 4: 
Tân Trào Tuyên Quang 
5. Nêu mốc thời gian đánh dấu cuộc khởi nghĩa thành công ở Huế, Sài Gòn? 
Trả lời câu 5: 
Huế: 23 - 8 -1945 
Sài Gòn: 25 - 8 -1945 
6.Thời gian đánh dấu cách mạng tháng Tám thành công trong cả nước? 
Trả lời câu 6: 
28 – 8 – 1945 
Ngôi nhà số 48 hàng Ngang quận Hoàn Kiếm Hà Nội, nơi Bác Hồ ở trong những ngày đầu về Hà Nội và là nơi Bác viết Bản tuyên ngôn độc lập. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
 1. Học bài và làm bài tập trong sách giáo khoa và câu hỏi nâng cao: Trong cách mạng tháng Tám, sự lãnh đạo kịp thời, sáng tạo của Đảng cộng sản Đông Dương và của lãnh tụ Hồ Chí Minh thể hiện ở những điểm nào? 
2. Đọc và tìm hiểu trước Lịch sử địa phương : Bài 10. Quá trình đấu tranh giành chính quyền của nhân dân An Giang từ 1930 đến 1945 , trả lời những câu hỏi sau: 
 - Chi boä Ñaûng CS ñaàu tieân ôû AG ñöôïc thaønh laäp taïi ñaâu? coù yù nghóa ntn? 
 - PTCM dieãn ra ntn? Keát quaû? Nhaän xeùt veà quy moâ vaø hình thöùc? 
 - Neâu nhöõng söï kieän cho thaáy ñeán 1932-1935 löïc löôïng CM ñaõ ñöôïc phuïc hoài? 
 - Cuoäc vaän ñoäng daân chuû 1936-1939 ôû AG dieãn ra ntn? 
 - Taïi sao chæ trong voøng 1 tuaàn leã maø nhaân daân AG giaønh thaéng lôïi trong CM Thaùng Taùm 1945?YÙ nghóa LS CM Thaùng Taùm 1945 ôû AG? 
Bài học kết thúc. Kính chúc các thầy cô mạnh khoẻ, hạnh phúc. Xin trân trọng cảm ơn!