Giáo án Đại số Lớp 9 - Tiết 24: Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau - Năm học 2013-2014 - Nguyễn Văn Tân

Phòng GD-ĐT Mỹ Tú CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Trường THCS Mỹ Tú Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
GIÁO ÁN DẠY LÝ THUYẾT
Môn dạy : Đại số	 	 Lớp dạy: 9a1; 9a2; 9a3
TUẦN 11
Tên bài giảng: §4. Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau
Giáo án số: 1	Tiết PPCT:	24
Số tiết giảng: 2
Ngày dạy: 02/11/2013
A/ MỤC TIÊU BÀI DẠY:
I/. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
- HS nắm được điều kiện hai đường thẳng y = ax + b (a ¹ 0) và đường thẳng y = a’x + b’ (a’ ¹ 0) cắt nhau, song song, trùng nhau.
-HS biết vận dụng lí thuyết để kiểm tra vị trí tương đối của các đường thẳng; biết cách tìm điều kiện của tham số để cho hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau hoặc trùng nhau. 
II/. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC-KĨ NĂNG 	
a/ Kiến thức: 
-Hiểu được điều kiện để hai đường thẳng y = ax+b (a) và đường thẳng y = a’x+b’ (a’) cắt nhau, song song, trùng nhau. 
-Sử dụng hệ số a của đường thẳng để nhận biết sự cắt nhau hoặc song song của hai đường thẳng cho trước.
b/ Kĩ năng:
-HS biết vận dụng lí thuyết để kiểm tra vị trí tương đối của các đường thẳng; biết cách tìm điều kiện của tham số để cho hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau hoặc trùng nhau. 
III/. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
- GV: GA, SGK; Thước thẳng; Bảng phụ.
- HS: Vở chuẩn bị bài, SGK; Máy tính bỏ túi.
B/. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
	1/. Ổn định lớp (1’)
Điểm danh lớp: Kiểm duyệt sĩ số
Nội dung cần phổ biến: Yêu cầu các tổ báo cáo sự chuẩn bị bài, dụng cụ học tập.
	2/. Kiểm tra bài cũ (5’)
Phương pháp kiểm tra: Vấn đáp (Viết)
Số học sinh dự kiến sẽ kiểm tra: (2 HS)
Câu hỏi kiểm tra: 2
1) Vẽ đồ thị của các hàm số y = 2x +3; y = 2x – 2 trên cùng một mặt phẳng toạ độ ?
2) Đồ thị hàm số y = ax + b (a ≠ 0) có dạng như thế nào ?
Hàm số : y = 2x + 3
 Cho x = 0 y = 3
 Cho y = 0 x = - 1,5 
Hàm số : y = 2x - 2
 Cho x = 0 y = - 2
 Cho y = 0 x = 1 
Đồ thị hàm số y = a+b là một đường thẳng:
-Cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng b.
-Song song với đường thẳng = a nếu b0, trùng với đường thẳng = a nếu b = 0.
 	 d. Đáp án câu hỏi :
1) 	
2) 
3/. Giảng bài mới: (30’)
a/. GTB: Trên cùng một mặt phẳng, hai đường thẳng có những vị trí tương đối nào ? Hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu bài : “§4. Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau” ! Bài mới
b/ Tiến trình giảng bài mới:
TG
NỘI DUNG 
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
Hoạt động 1: 1. Đường thẳng song song
10’
Kết luận :
Hai đường thẳng y = a+b (a0) và y = a’+b’ (a’0) song song với nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’ trùng nhau khi và chỉ khi a = a’, b = b’
 Cho HS làm ?1 
a) Vẽ đồ thị của các hàm số y = 2x +3; y = 2x – 2 trên cùng một mặt phẳng toạ độ.
Từ hình vẽ (Trong kiểm tra bài cũ)
Nhắc lại bài 3: 
Đường thẳng: y =a+b song song với đường thẳng nào ? Khi b0 ?
Tương tự:
b) Hai đường thẳng y = 2x + 3 và 
y = 2x – 2 có song song với nhau không? Vì sao ?
Hai đường thẳng = 2 +3
 và=2-2 có trùng nhau không?
Vậy 2 đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’(a’0) song song với nhau khi và chỉ khi nào?
Vậy 2 đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’(a’0) trùng nhau khi và chỉ khi nào?
Giới thiệu kết luận
Chốt lại:
Hai đường thẳng 
(d) : y = ax + b (a0) 
(d') : y = a'x + b'(a’0) 
(d) // (d') 
(d)(d') 
Hãy cho ví dụ về 2 đường thẳng song song và 2 đường thẳng trùng nhau.
HS Đọc đề
HS Quan sát
HS Nhắc lại
Đường thẳng: y =ax+b song song với đường thẳng y =ax nếu b0.
HS Trả lời
Hai đường thẳng y = 2+3 và y = 2x-2 song song với nhau vì cùng song song với đường thẳng y =2x. 
Không trùng nhau
(Vì chúng cắt trục tung tại hai điểm khác nhau 3) 
Hai đường thẳng: 
y = ax + b (a0) và y = a’x + b’ 
(a’0) song song với nhau khi và chỉ khi : a = a’ và bb’
Hai đường thẳng: 
y = ax + b ( a0 ) và y = a’x + b’ 
( a’0 ) trùng nhau khi và chỉ khi : a = a’ và b= b’
HS Đọc kết luận
HS Nhắc lại
Kết luận :
 Hai đường thẳng y = a+b (a0) 
và y = a’+b’ (a’0) song song với nhau khi và chỉ khi a = a’, b b’ trùng nhau khi và chỉ khi a = a’, b = b’.
HS Lấy VD
Hoạt động 2: 2. Đường thẳng cắt nhau
10’
Kết luận :
 Hai đường thẳng y = a+b (a0) và y = a’+b’ (a’0) cắt nhau khi và chỉ khi aa’
Cho HS làm ?2 
?2 Tìm các cặp đường thẳng cắt nhau trong các đường thẳng sau:
y = 0,5x + 2
y = 0,5x – 1
y = 1,5x + 2
Không vẽ đồ thị em hãy tìm các cặp đường thẳng không song song nhau và không trùng nhau trong các đường thẳng sau 
Gọi HS lên bảng trình bày
Vậy 2 đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’ ( a’0 ) 
cắt nhau khi và chỉ khi nào?
Giới thiệu kết luận
Chốt lại
Hai đường thẳng 
(d) : y = ax + b (a0) 
(d') : y = a'x + b'(a’0) 
(d) cắt (d') 
Hãy cho ví dụ về 2 đường thẳng cắt nhau ?
Nhắc lại bài 3:
Đường thẳng y = a+b 
cắt trục tung tại đâu ?
Vậy hai đường thẳng trong VD trên cắt nhau tại đâu ?
Giới thiệu chú ý.
Khi a’ và b = b’ thì hai đường thẳng có cùng tung độ gốc, do đó chúng cắt nhau tại một điểm trên trục tung có tung độ là b
HS Đọc đề
HS Thực hiện
HS Trả lời
Các cặp đường thẳng cắt nhau:
y = 0,5x + 2 và đ/t y = 1,5x + 2
y = 0,5x - 1 và đ/t y = 1,5x + 2 
Hai đường thẳng y = a+b (a0) và y = a’+b’ (a’0) cắt nhau khi và chỉ khi aa’. 
HS Đọc kết luận
HS Nhắc lại
Kết luận :
Hai đường thẳng y = a+b (a0) và y = a’+b’ (a’0) cắt nhau khi và chỉ khi aa’. 
HS Lấy VD
Hai đường thẳng cắt nhau:
y = 3x + 2 và y = - 3x + 2 
HS Trả lời
Tại điểm có tung độ bằng b.
Tại điểm có tung độ bằng 2.
HS Đọc chú ý SGK 
Hoạt động 3: 3. Bài toán áp dụng
10’
Cho hai hàm số bậc nhất 
y = 2m + 3 và y = (m+1)+2
Tìm m để đồ thị của hai hàm số đã cho là:
a) Hai đường thẳng cắt nhau
b) Hai đường thẳng song song với nhau.
Giải:
Điều kiện : 
2m 0 m 0
m+1 0 m -1
a) Để hai đường thẳng trên cắt nhau khi và chỉ khi :
 2m m + 1 m 1
Vậy hai đường thẳng trên cắt nhau khi 
m 1, m 0.
b) Để hai đường thẳng song song với nhau khi và chỉ khi :
2m = m + 1m =1 (Thỏa ĐK)
Vậy hai đường thẳng trên song song với nhau khi 
m = 1
Cho hai hàm số bậc nhất 
y = 2m + 3 và y = (m+1)+2
Tìm m để đồ thị của hai hàm số đã cho là:
a) Hai đường thẳng cắt nhau
b) Hai đường thẳng song song với nhau.
Gợi ý: 
Hãy xác định các hệ số a, b và a’, b’
-Nếu điều kiện để các hàm số trên là hàm số bậc nhất ?
Cho HS tự xem cách giải VD trong SGK
Hai đường thẳng trên cắt nhau khi nào ? 
Song song với nhau khi nào ?
Giới thiệu bài toán trên với tham số m – Cách giải bài toán 
Chú ý trình bày ngắn gọn không cần ghi hệ số a, b 
GV Nhận xét
HS Đọc bài toán
HS Trả lời
Giải:
Điều kiện : 2m 0 m 0
 m+1 0 m -1
HS Xem SGK
a) Để hai đường thẳng trên cắt nhau khi và chỉ khi :
 2m m + 1 m 1
Vậy hai đường thẳng trên cắt nhau khi m 1, m 0.
b) Để hai đường thẳng song song với nhau khi và chỉ khi :
2m = m + 1m =1 (Thỏa ĐK)
HS Nhận xét
4/. Củng cố (7’)
Với điều kiện nào thì hai đường thẳng song song, trùng nhau, cắt nhau ?
Cho HS làm bài tập 20, 22 trang 54 SGK.
Cho HS hoạt động theo nhóm trong thời gian 5 phút nội dung bài tập 20/54 SGK.
Bài 20/54 Bài giải
Đáp án 	(Bảng phụ)
Ba cặp đường thẳng cắt nhau 
1) y = 1,5x + 2 và y = x + 2
2) y = 1,5x + 2 và y = 0,5x - 3
3) y = 1,5x + 2 và y = x – 3
Các cặp đường thẳng song song với nhau
y = 1,5 x + 2 và y = 1,5 x – 1
y = 0,5 x – 3 và y = 0,5 x + 3
y = x + 2 và y = x – 3
Bài 22/54 Bài giải
a) Đường thẳng y =ax + 3 song song với đường thẳng y = -2x khi a = - 2
Vậy hệ số a = - 2
b) Giải phương trình a.2 + 3 = 7 
Vậy hệ số a = 2
5/. Dặn dò (1’)
Học bài
Chuẩn bị bài tập tiết sau luyện tập
6./ Câu hỏi và bài tập về nhà (1’)	
Hướng dẫn HS làm bài tập 21, 23, 24, 25 trang 54/55 SGK.
C. RÚT KINH NGHIỆM
	Về nội dung, thời gian và phương pháp
Ngày tháng năm	 Ngày 20/10/2013
	 BGH	 Giáo viên soạn
Nguyễn Văn Tân
NHÓM .........( Tìm ba cặp đường thẳng cắt nhau )
Bài 20/54
Hãy chỉ ra ba cặp đường thẳng cắt nhau và các cặp đường thẳng song song với nhau trong số các đường thẳng sau :
a) y = 1,5x + 2	b) y = x + 2	c) y = 0,5x – 3
d) y = x – 3	e) y = 1,5x – 1	g) y = 0,5x + 3
NHÓM..............( Tìm các cặp đường thẳng song song với nhau )
Bài 20/54
Hãy chỉ ra ba cặp đường thẳng cắt nhau và các cặp đường thẳng song song với nhau trong số các đường thẳng sau :
a) y = 1,5x + 2	b) y = x + 2	c) y = 0,5x – 3
d) y = x – 3	e) y = 1,5x – 1	g) y = 0,5x + 3