Giáo án Đại số Lớp 9 - Tuần 13 - Năm học 2016-2017

Tuần: 13	 Ngày soạn: 06/ 11/ 2016
Tiết: 25	 Ngày dạy: 08/ 11/ 2016
§4. ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
I. MỤC TIÊU
	1. Kiến thức: 
HS hiểu được điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b và y = a’x + b’ cắt nhau, song song, trùng nhau.
2. Kỹ năng: 
	- HS biết chỉ ra các cặp đường thẳng song song, cắt nhau.
	- HS biết vận dụng lí thuyết vào việc giải các bài toán tìm giá trị của các tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau, song song, trùng nhau. 
3. Thái độ: Rèn luyện tính cẩn thận chính xác khi tính toán, vẽ đồ thị.
II. CHUẨN BỊ
	1. Giáo viên: Thước thẳng, giáo án, SGK .
2. Học sinh: Thước thẳng, chuẩn bị bài mới 
III. PHƯƠNG PHÁP: Vấn đáp, gợi nhớ, liên hệ.
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp: (2 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (5 phút)
H: Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 3 và y = 2x trên cùng một mặt phẳng toạ độ.
3. Bài mới: (35 phút)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
Hoạt động 1: Đường thẳng song song (12 phút)
GV: Em có nhận xét gì về hai đường thẳng y = 2x và y = 2x -2 ?
HS: 
GV: Vì sao hai đường thẳng y = 2x -2 và 
y = 2x + 3 song song với nhau?
HS: Vì cùng song song với đường thẳng y = 2x 
GV: Nhận xét, bổ sung và chốt lại 
GV: Một cách tổng quát hai đường thẳng y = ax+b (a 0) và y = a'x+b'(a'0) khi nào song song với nhau? khi nào trùng nhau ?
HS trả lời.
GV chốt lại
1. Đường thẳng song song
[?1]
Hai đường thẳng y = ax + b (d) (a 0) 
 và y = a’x + b’ (d') (a'0) 
d//d' 
Hoạt động 2: Đường thẳng cắt nhau (12 phút)
GV: Hai đường thẳng không song song và không trùng nhau thì như thế nào? 
GV: Yêu cầu HS làm [?2] 
HS: thực hiện 
GV nhận xét và đưa bảng phụ vẽ sẵn đồ thị của 3 hàm số trên để minh hoạ cho nhận xét.
GV: Một cách tổng quát đường thẳng 
y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’(a'0) cắt nhau khi nào?
HS trả lời.
GV: Khi nào thì hai đường thẳng y = ax + b (a 0) và y = a’x + b’ (a'0) cắt nhau tại một điêm trên trục tung?
HS: Trả lời 
GV: Đưa ra phần chú ý SGK 
GV: Yêu cầu HS nêu hai đường thẳng như thế nào thì song song, trùng nhau và cắt nhau? 
HS: Trả lời 
2. Đường thẳng cắt nhau 
[?2] Hai đường thẳng y = 0,5 x + 2 và 
y = 0,5 x – 1 song song vì 0,5 = 0,5 
Hai đường thẳng y = 0,5 x + 2 và 
y = 1,5 x +2 cắt nhau 
Hai đường thẳng y = 0,5 x – 1 và đường thẳng y = 1,5 x + 2 
Tổng quát: (SGK)
Chú ý: Khi a a’ và b = b’ thì hai đường thẳng có cùng tung độ gốc, do đó chúng cắt nhau tại một điểm trên trục tung có tung độ b
Hoạt động 3: Bài toán áp dụng (11 phút)
GV treo bảng phụ ghi đề bài và yêu cầu HS đọc đề.
HS: Đọc đề
GV: Hàm số y = 2mx+3 và y = (m+1)x +2 có các hệ số a, a', b, b' bằng bao nhiêu?
HS: Trả lời 
GV: Hai đường thẳng cắt nhau khi nào? song song với nhau khi nào?
(GV hỏi HS và trình bày bài giải)
3. Bài toán áp dụng 
Bài toán: (SGK) 
Hàm số y = 2mx+3 có a= 2m, b = 3
Hàm số y = (m+1)x+2 có a = m+1, b = 2
Hai hàm số trên là hàm bậc nhất khi 
a. Hai đường thẳng y = 2mx + 3 và 
y = (m + 1) + 2 cắt nhau khi
2m m + 1 m 1 
Kết hợp với điều kiện trên ta có : m 1, 
m -1 và m 0 
b. Hai đường thẳng song song với nhau khi
 2m = m + 1 m = 1 
Kết hợp với điều kiện trên ta có m =1 là giá trị cần tìm
4. Củng cố: (2 phút) Nhắc lại kiến thức cần nhớ của bài.
5. Hướng dẫn về nhà: (1 phút)
- Học kĩ dạng tổng quát các trường hợp: hai đường thẳng song song, cắt nhau, trùng nhau.
- Bài tập về nhà 21, 22/SGK. Tiết sau "Luyện tập". 
V. RÚT KINH NGHIỆM
	1. ..............................................................................................................................
	2. ..............................................................................................................................
	3. ..............................................................................................................................
Tuần: 13	 Ngày soạn: 06/ 11/ 2016
Tiết: 26	 Ngày dạy: 08/ 11/ 2016
LUYỆN TẬP
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức: 
- HS được củng cố điều kiện để hai đường thẳng y = ax + b (a0) và y = a’x + b’ (a’0) cắt nhau, song song nhau, trùng nhau.
- HS biết xác định hệ số a, b trong bài toán cụ thể.
2. Kĩ năng: 
- Rèn kỹ năng vẽ đồ thị hàm số bậc nhất. 
- Xác định được giá trị của tham số đã cho trong các hàm số bậc nhất sao cho đồ thị của chúng là hai đường thẳng cắt nhau, song song với nhau, trùng nhau.
	3. Thái độ: Giáo dục cho HS tính cẩn thận trong quá trình làm bài tập.
II. CHUẨN BỊ
	1. Giáo viên: Bảng phụ ghi bài tập, thước thẳng, phấn màu. 
 2. Học sinh: Học bài và làm bài tập về nhà
III. PHƯƠNG PHÁP: Vấn đáp, gợi nhớ, liên hệ.
IV. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1. Ổn định lớp: (2 phút)
2. Kiểm tra bài cũ: (7 phút)
- Cho hai đường thẳng y = ax+b (a0) (d) và y = a’x+b’(a’0) (d’)
Nêu điều kiện về các hệ số để: (d) // (d’), (d) (d’), (d) cắt (d’)
- Sửa bài tập 22a SGK/55.
 3. Luyện tập (34 phút)
Hoạt động của GV và HS
Nội dung
HS: Đọc bài 23 /55 SGK
GV: Muốn xác định hệ số b của hàm số y = 2x+b, khi biết đồ thị hàm số cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng –3 ta làm thế nào?
HS: Trả lời 
GV: Đồ thị hàm số y = 2x+b đi qua điểm A(1;5) ta hiểu như thế nào?
HS: Đồ thị hàm số y = 2x + b đi qua điểm A(1; 5) nghĩa là khi x = 1 thì y=5.
GV: Muốn xác định hệ số b của hàm số y = 2x+b, khi biết đồ thị hàm số đi qua điểm A(1; 5) ta làm như thế nào?
HS: Lên bảng trình bày
GV: Nhận xét, sửa chữa 
HS: Đọc bài 24 /55 SGK
GV: Hai đường thẳng y = ax+b (a0) (d); y = a’x+b’ (a’0) (d’) cắt nhau khi nào?
HS: a a’ 
GV: Yêu cầu HS áp dụng làm bài 24 
HS: Thực hiện 
GV: Nhận xét, sửa chữa 
GV: Hai đường thẳng y = ax+b (a0) (d); y = a’x+b’ (a’0) (d’) song song với nhau khi nào?
HS: a = a’, b b’
GV: Yêu cầu HS áp dụng làm bài 24b/SGK 
HS: Thực hiện 
GV: Nhận xét, sửa chữa 
Bài 23 /55 SGK
a) Vì đồ thị hàm số y = 2x + b cắt trục tung tại điểm có tung độ bằng –3 nên tung độ góc b = -3
b) Đồ thị hàm số y = 2x + b đi qua điểm 
A(1; 5) nghĩa là khi x = 1 thì y=5.
Thay x = 1; y = 5 vào phương trình 
y = 2x + b ta được: 5 = 2.1 + b
 b = 3
Bài 24/55 SGK
a) y = 2x + 3k (d)
 y = (2m + 1)x + 2k – 3 (d’)
Điều kiện: (1)
(d) cắt (d’) (2)
Từ (1) và (2) suy ra: (d) cắt ( d’) 
b) y = 2x + 3k (d)
 y = (2m + 1)x + 2k – 3 (d’)
4. Hướng dẫn về nhà (2 phút)
 - Dặn dò HS học bài, làm các bài tập SGK 
 - Chuẩn bị bài mới: Hệ số góc của đường thẳng y = ax + b 
V. RÚT KINH NGHIỆM
	1. ..............................................................................................................................
	2. ..............................................................................................................................
	3. ..............................................................................................................................