Giáo án Hình học 9 - Tiết 22: Đường kính và dây của đường tròn - Nguyễn Văn Tân

TUẦN 12
TIẾT 22
Ngày soạn:....../....../........	 Ngày dạy:....../......./........ 
I/. MỤC TIÊU
-Kiến thức:
- Học sinh nắm được đường kính là dây lớn nhất trong các dây của đường tròn, nắm được hai định lí về đường kính vuông góc với dây và đường kính đi qua trung điểm của dây không đi qua tâm.
-Kĩ năng: 
- HS biết cách tìm mối liên hệ giữa đường kính và dây cung.
- Rèn kĩ năng lập mệnh đề đảo, kĩ năng suy luận và chứng minh.	
II/. CHUẨN BỊ
- GV: GA, SGK; Thước thẳng, êke, compa, bảng phụ, bảng nhóm.
	- HS: Vở chuẩn bị bài, SGK; Thước thẳng, êke, thước đo góc, compa.
III/. TIẾN HÀNH 
1. Ổn định lớp (1’)
2. Kiểm tra bài cũ (5’)
HS1 : Thế nào là đường tròn (O) ? 
Hãy vẽ đường tròn tâm (O) đường kính AB = 8cm ?
	HS Trả lời
	GV Nhận xét cho điểm
3. Giới thiệu bài mới
GV : Trong các dây của đường tròn tâm O bán kính R dây lớn nhất có độ dài bằng bao nhiêu ? Bài mới !
TG
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN
HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH
10’
20’
Hoạt động 1
1. So sánh độ dài của đường kính và dây
GV Cho HS đọc đề bài toán SGK.
GV Vẽ hình, quan sát và dự đoán đường kính của đường tròn là dây có độ dài lớn nhất phải không ?
Còn AB không là đường kính thì sao ?
Dựa vào bất đẳng thức về cạnh trong một tam giác ta có gì ?
Qua hai trường hợp trên em nào rút ra kết luận gì về độ dài các dây của đường tròn
GV Đưa ra định lí 1
Hoạt động 2
2. Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây
GV Đưa ra định lí 2
Vẽ đường tròn (O; R) đường kính AB vuông góc với dây CD tại I. So sánh độ dài IC với ID ?
Để so sánh IC và ID ta đi làm những gì?
-Xét trường hợp CD là đường kính ta có gì?
-Xét trường hợp CD không là đường kính ta có gì ?
GV Nhận xét
GV Nhấn mạnh lại định lí 2
Cho HS làm ?1
Hãy đưa ra một ví dụ để chứng tỏ rằng đường kính đi qua trung điểm của một dây có thể không vuông góc với dây ấy
Vậy cần bổ sung thêm điều kiện nào thì đường kính AB đi qua trung điểm của dây CD sẽ vuông góc với CD ? 
GV Đưa ra định lí 3
Cho HS Thực hiện ?2
Cho hình 67. Hãy tính độ dài AB, biết 
OA = 13 cm , AM = MB và OM = 5 cm.
GV Nhận xét
1. So sánh độ dài của đường kính và dây
HS Đọc đề 
HS Trả lời
Trường hợp AB là đường kính:
AB là đường kính, ta có: AB=2R
Trường hợp AB không là đường kính:
Xét AOB ta có:
AB < OA + OB = R + R = 2R
Vậy AB < 2R. 
HS Phát biểu định lí: (SGK)
HS Ghi bài (Vài em đọc lại định lí)
Định lý 1: Trong các dây của một đường tròn, dây lớn nhất là đường kính .
2. Quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây.
HS Phát biểu định lí: (SGK)
Trong một đường tròn, đường kính vuông góc với một dây thì đi qua trung điểm của dây ấy . 
HS Thực hiện 
CD là đường kính 
Ta có : OC = OC
AB đi qua trung điểm O của CD
CD không là đường kính
Gọi I là giao điểm của AB và CD
Xét OCD 
có OC=OD (=R)
OCD cân tại O, mà OI là đường cao nên cũng là trung tuyến. 
IC=ID. 
HS Nhận xét
HS Trả lời
Đường kính AB đi qua trung điểm của dây CD (dây CD là đường kính) nhưng AB không vuông góc với CD
HS Trả lời
Bổ sung thêm điều kiện dây CD không qua tâm
HS Phát biểu định lí: (SGK)
Trong một đường tròn, đường kính đi qua trung điểm của một dây không đi qua tâm thì vuông góc với dây ấy . 
HS Thực hiện
Giải : Vì AM = MB ( gt )
Nên : OM ^ AB (t/c đk và dây )
DOAM vuông ở M .
Áp dụng định lý Pytago ta được:
OA2 = OM2 + AM2
Þ AB = 2AM = 2.12 = 24 (cm)
HS Nhận xét.
4. Củng cố (8’)
-Yêu cầu HS làm bài tập 10 trang 104 SGK
Bài 10/104 Bài giải
 	 a) Gọi O là trung điểm của BC
 	Ta có : OE = BC ; OD = BC
 	 OE = OD = OB = OC
Do đó B, E, C, D cùng thuộc đường tròn đường kính BC
 	 b) DE là dây cung không là đường kính, BC là đường kính 
Nên DE < BC.
5. Dặn dò (1’)
Học bài
	Dặn dò và hướng dẫn HS làm bài tập11 trang 104 SGK 
Chuẩn bị bài 3: “Liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến dây”.
Duyệt của BGH	Giáo viên soạn
Nguyễn Văn Tân