Bài giảng Công nghệ Lớp 9 - Tiết 22, Bài 12: Thực hành nhận biết 1 số sâu bệnh hại cây ăn quả

 C©u hái:H·y kÓ tªn c¸c lo¹i s©u h¹i qu¶ mµ em biÕt ?Tr¶ lêi:Bä xÝt h¹i nh·n, v¶i.S©u ®ôc qu¶ nh·n, v¶i, xoµi, ch«m ch«n.D¬i h¹i v¶i, nh·n.RÇy xanh (rÇy nh¶y) h¹i xoµi.S©u vÏ bïa h¹i c©y ¨n qu¶ cã mói.S©u xanh h¹i c©y ¨n qu¶ cã mói.S©u ®ôc th©n, ®ôc cµnh h¹i c©y ¨n qu¶ cã móiKIÓM TRA BµI CòTiết 22: Bài 12 - THỰC HÀNHNHẬN BIẾT MỘT SỐ SÂU, BỆNH HẠI CÂY ĂN QUẢ (I, II.1)MT: BiÕt ®ư­îc mét sè ®Æc ®iÓm vÒ h×nh th¸i cña s©u ¨n qu¶ ë giai ®o¹n, s©u non vµ s©u tr­ëng thµnh.I. Dụng cụ và vật liệu:Như trong SGKII. Quy trình thực hành.Bước 1: Quan sát, ghi chép các đặc điểm hình thái của sâu, triệu chứng bệnh hại.II. Quy tr×nh thùc hµnhB­íc 1. Quan s¸t, ghi chÐp c¸c ®Æc ®iÓm h×nh th¸i cña s©u h¹i.B­íc 2. Ghi c¸c nhËn xÐt sau khi quan s¸t vµo b¸o c¸o thùc hµnh Theo mÉu b¶ng 8 – sgk trang 63. §èi tư­îng quan s¸tMµu s¾cH×nh d¹ngKÝch thưíc(cm)§Æc ®iÓm chÝnhS©u non S©u tr­ëng thµnhBé phËn bÞ h¹iBước 2: Ghi các nhận xét sau khi quan sátĐặc điểm hình thái của sâu hại cây ăn quảĐốitượng quan sátCác giai đoạn phát triển của sâuMàu sắcHình dạngKích thước (cm)Cách gây hại – Đặc điểm chínhBọ xít-Sâu non-sâu TT-TrứngSâu đục quả hại nhãn vải-Sâu TT-Trứng-Nhộng-Sâu nonSâu vẽ bùa hại cây ăn quả có múi-Sâu non-Sâu TT-Trứng-Nhộng1. Một số loại sâu hại: a) Bọ xít hại nhãn, vải (H24)+Con Trưởng thành :có màu vàng nâu, chiều dài thân 25-30 mm, đẻ trứng thành ổ dưới mặt lá+Trứng mới đẻ có dạng gần tròn, đường kính khoảng 2 mm, màu xanh nhạt hoặc vàng. Sau đó từ từ trở nên màu vàng nâu. Khi sắp nở, trứng có màu xám đen.+Bọ xít non gồm 5 tuổi. Tuổi 1 dài khoảng 5 mm, tuổi 5 dài 18-20 mm.* Cách gây hại:Con trưởng thành và con non chích hút nhựa ở các mầm hoa, mầm non làm cho mép lá bị héo, bị cháy, quả non bị rụng.* Đặc điểm nhận biết:a. Bä xÝt h¹i nh·n, v¶i. Con nonS©u tr­ëng thµnhæ trøngMÇu:MÇu:Bé phËn bÞ h¹i: §Æc ®iÓm:N©u.§á, vµng.- MÇm non, mÇm hoa, qu¶ non bÞ héo và ch¸y kh«, lá chÕt vµng, qu¶ non bÞ rôngb) Sâu đục quả nhãn, vải, xoài, chôm chôm (H25)Vòng đời sâu đục quảb)Sâu đục quả hại nhãn, vải, xoài, chôm chôm (H25)Đặc điểm nhận biết:+ Con trưởng thành:Có kích thước nhỏ, 2 râu dài, cánh nhỏ, lông mép dưới cánh dài. Toàn thân và cánh màu vàng+ Sâu non: Màu trắng ngà.+ Trứng: Hình bầu dục.+Nhộng: màu nâu sậm, dài 6-8mmCách gây hại:Con cái hoạt động ban đêm, đẻ trứng ở gần cuống của những trái non, sau khi nở sâu đục quả vào bên trong để ăn phần thịt quả, khi đẫy sức chui ra ngoài để làm nhộng.b. S©u ®ôc qu¶ nh·n, v¶i, xoµi, ch«m ch«m.S©u nonBé phËn bÞ h¹iS©u tr­ưëng thµnh- Mµu:- §Æc ®iÓm:- §Æc ®iÓm:- KÝch th­ưíc:§ôc lç cuèng h¹tTr¾ng ngµNháHai r©u dµi, C¸nh nhá, lông mÐp c¸nh dµi- KÝch th­ưíc:Nháæ trøngc) Dơi hại vãi, nhãnDơi phá hại nhãn, vải còn có tên là con Rốc, đặc điểm trông giống con dơi nhưng hơi to hơn gấp 3-4 lần. Ban ngày thường ẩn nấp vào bóng tối. Ban đêm ra ăn quả, tập trung từ 10 giờ đêm đến 4 giờ sáng. Dơi thường bay từng đàn đến ăn quả chín, gây tổn thất rất lớnd) Rầy xanh(rầy nhảy) hại xoài (H26)Rầy nhỏ hình nêm dài 3-5 mm, màu xanh đến xanh nâu, đen. Rầy đẻ trứng ở cuống, chùm hoa và bên trong gân lá, mô lá nond. RÇy xanh (rÇy nh¶y) h¹i xoµi. MÇu:H×nh d¹ng:MÇu xanh ®Õn xanh n©u, ®enH×nh nªm, dµi 3- 5 mmT¸c h¹i:Hót nhùa c©ye)Sâu vẽ bùa hại cây ăn quả có múi (H27).Con trưởng thành nhỏ, màu vàng nhạt có ánh bạc. Cánh trước hình lá nhọn, lông mép dài, ở góc và đầu cánh có 2 vết đen. Sâu non mới nở ra màu xanh nhạt rồi chuyển dần sang màu xanh vànge)Sâu vẽ bùa hại cây ăn quả có múi.+ Đặc điểm nhận biếtCon trưởng thành nhỏ, màu vàng nhạt có ánh bạc. Cánh trước hình lá nhọn, lông mép dài, ở góc và đầu cánh có 2 vết đen. Sâu non mới nở ra màu xanh nhạt rồi chuyển dần sang màu xanh vàngTrứng hình bầu dục, nhỏ, lúc đầu trong suốt sắp nở có màu trắng ngà.Nhộng:Màu nâu nhạt, dài 2-3mm.+ Cách gây hại: Sâu non mới nở thường đục chui qua lớp biểu bì của lá để ăn phần nhu mô tạo thành đường hầm ngoặn ngoèo dưới lớp biểu bì, phía sau là đường phân thải của sâu như sợi chỉ. Khi đẫy sức sâu non đục mép lá hóa nhộng tại mép lá.e. S©u vÏ bïa h¹i c©y ¨n qu¶ cã mói.NhéngTrøngL¸ bÞ h¹iS©u nonS©u trư­ëng thµnh (b­ưím)- Mµu:- §Æc ®iÓm:- Mµu:- §Æc ®iÓm:- §Æc ®iÓm:- KÝch th­ưíc:Míi në xanh nh¹t dÇn sang mµu xanh vµngNhiÒu ®èt, ®u«i chÎ ®«iVµng nh¹t NháC¸nh tr­ưíc h×nh l¸ nhän, lông mÐp dµi, ®Çu c¸nh cã 2 vÕt ®enCã vÕt v»n trªn l¸g) Sâu xanh hại cây ăn quả có múi Sâu non màu nâu sẫm rồi chuyển dần sang màu xanh.Sâu trưởng thành thân to, cánh rộng màu đen. Trên cánh có 6 vệt đỏ vàngg. S©u xanh h¹i c©y ¨n qu¶ cã mói.S©u nonTrøngS©u trư­ëng thµnh (Bư­ím)- Mµu:- H×nh d¹ng:N©u sÉm råi chuyÓndÇn mµu xanhH×nh trôC¸nh réng mµu ®en, trªn c¸nh cã 6 vÖt ®á vµng- §Æc ®iÓm:- §Æc ®iÓm:NhiÒu ®èt, ®Çu cã 2 r©uBé phËn bÞ h¹i:- §Æc ®iÓm:Ngän, l¸ bÞ c¾nh) Sâu đục thân, đục cành hại cây ăn quả có múiCon trưởng thành là loại xén tóc màu nâu, sâu non màu trắng ngà, đục phá thân cây và cành lớn. Con cái đẻ trứng vào nách lá, ngon cành. Sâu phá hại mạnh vào tháng 5, 6h. S©u ®ôc th©n, ®ôc cµnh h¹i c©y ¨n qu¶ cã mói.S©u nonS©u trư­ëng thµnhlµ xÐn tãc- Mµu:- §Æc ®iÓm:Tr¾ng ngµ- Mµu:N©u ®á§Çu to, nhiÒu ®èt- H×nh d¹ng:H×nh trôBé phËn bÞ h¹i- §Æc ®iÓm:Th©n c©y, cµnh bÞ ®ôc lçh­íng dÉn vÒ nhµ MÉu c¸c bé phËn c©y ¨n qu¶ bÞ c¸c triÖu chøng bÖnh h¹i. KÎ mÉu b¸o c¸o thùc hµnh theo b¶ng 9 – sgk trang 63.Bước 2: Ghi các nhận xét sau khi quan sátĐặc điểm hình thái của sâu hại cây ăn quảĐốitượng quan sátCác giai đoạn phát triển của sâuMàu sắcHình dạngKích thước (cm)Cách gây hại – Đặc điểm chínhBọ xít-Sâu non-sâu TT-TrứngSâu đục quả hại nhãn vải-Sâu TT-Trứng-Nhộng-Sâu nonSâu vẽ bùa hại cây ăn quả có múi-Sâu non-Sâu TT-Trứng-NhộngTiết 22- Bài 12: THỰC HÀNHNHẬN BIẾT 1 SỐ SÂU BỆNH HẠI CÂY ĂN QUẢ(TT)I. Dụng cụ và vật liệu:Như trong SGKII. Quy trình thực hành.Bước 1: Quan sát, ghi chép, các đặc điểm hình thái của sâu, triệu chứng bệnh hại.1. Một số loại sâu hại: 2.Một số loại bệnh. 2.Một số loại bệnh. A.Bệnh mốc sương hại nhãn, vãi+ nguyên nhân do nấm.a).Bệnh mốc sương hại nhãn, vải+ Triệu chứng:Trên quả, vết bệnh có màu nâu đen, lõm xuống, khô hay thối ướt rồi lan sâu vào trong thịt quả. Trên quả có thể mọc ra lớp mốc trắng minb) Bệnh thối hoa nhãn, vãib) Bệnh thối hoa nhãn vải+ Triệu chứng:Bệnh gây hại làm cho các chùm hoa có màu nâu, thối khô, có thể làm giảm tới 80-100 % năng suất quả.c) Bệnh thán thư hại xoàic) Bệnh thán thư hại xoài+Triệu chứng:Đốm bệnh trên lá màu xám nâu, tròn hay có góc cạnh, liên kết thành các mảng màu khô tối, gây rạn nứt, thủng lá.Trên hoa, quả là các đốm màu đen, nâu làm cho hoa và quả rụngd) Bệnh loét hại cây ăn quả có múid) Bệnh loét hại cây ăn quả có múi( do vi khuẩn)+ Triệu chứngBan đầu là những chấm nhỏ màu vàng trong, sau lớn dần, phá vỡ biểu bì mặt lá tạo ra vết loét dạng tròn đường kính 0.2- 0.8 cm, màu xám nâu, các mô bị rắn lại có gờ nổi lên. Quanh vết loét cóquầng vàng trong, sũng nước. e) Bệnh vàng lá hại cây ăn quả có múie)Bệnh vàng lá hại cây ăn quả có múi+ Triệu chứng bệnh hại:Trên lá có đốm vàng, thịt lá biến màu vàng, ven gân lá màu xanh lục, làm gân nổi, lá nhỏ, cong và rụng sớm, cành khô dần. Qủa nhỏ, méo móBước 2: Ghi các nhận xét sau khi quan sátĐặc điểm hình thái của sâu hại cây trồngĐốitượng quan sátCác giai đoạn phát triển của sâuMàu sắcHình dạngKích thướcCách gây hạiBọ xít-Sâu non-sâu TT-TrứngSâu đục quả hại nhãn vải-Sâu TT-Trứng-Nhộng-Sâu nonSâu vẽ bùa hại cây ăn quả có múi-Sâu non-Sâu TT-Trứng-Nhộng+ Bệnh hại cây trồng.Tên bệnhTriệu chứng gây hạiBệnh mốc xương hại nhãn vảiBệnh thối hoa nhãn, vảiBệnh thán thư hại xoài