Bài giảng Lịch sử 9 - Tiết 28, Bài 23: Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945 và sự thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa

Tiết 28-Bài 23: TỔNG KHỞI NGHĨA THÁNG TÁM NĂM 1945 
VÀ SỰ THÀNH LẬP NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ 
 Vào năm 1945 tình hình thế giới có gì đáng chú ý ? 
Đại diện Bộ Tổng tư lệnh Hồng quân Liên Xô tron g buổi lễ tiếp nhận đầu hàng không điều kiện của quân đội Đức (tháng 5/ 1945 ) 
Tướng Mĩ Douglas Mac Arthur ký nhận đầu hàng vô điều kiện của Nhật. (tháng 8/1945 ở Châu Âu ) 
+Tháng 5/1945, Phát xít Đức đầu hàng đồng minh vô điều kiện ở Châu Âu. 
+Tháng 8/1945, Phát xít Nhật đầu hàng ở Châu Á. 
 Ở trong nước quân Nhật lúc này ra sao? 
Thế giới 
Trong nước 
+ Quân Nhật hoang mang dao động cực độ. 
 Lúc này Đảng ta đã nhận định thời cơ cách mạng đã chín muồi, vậy thời cơ trong cách mạng tháng 8-1945 là gì ? 
CM tháng 8 nổ ra trong điều kiện chủ quan và khách quan hoàn toàn chín muồi .Nhận định rõ thời cơ có một không hai này , Hồ Chí Minh đã nêu rõ “ Đây là thời cơ ngàn năm có một cho dân tộc vùng dậy. Lần này dù có phải thiêu cháy dãy Trường Sơn cũng quyết giành độc lập cho đất nước”. 
Trước tình hình thuận lợi đó, Đảng ta đã có chủ trương gì ? 
CÂY ĐA TÂN TRÀO, MÁI 
ĐÌNH HỒNG THÁI (TUYÊN QUANG) 
ĐẠI HỘI QUỐC DÂN HỌP TẠI TÂN TRÀO (TUYÊN QUANG) 
+ Quân Nhật hoang mang dao động cực độ. 
 + Chủ trương của Đảng : 
-Uỷ ban khởi nghĩa được thành lập và ra Quân lệnh số 1. 
- Ngày 14 15/8/1945 hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước. 
-Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào: Lập ra Ủy ban Dân tộc giải ph ó ng Việt Nam (tức Chính phủ Lâm thời sau này) do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch 
Thư Bác Hồ gửi đồng bào cả nước nhân dịp tổng khởi nghĩa. 
Hỡi đồng bào yêu quý “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng lên, đem sức ta mà tự giải phóng cho ta” 
Đại Tướng Voõ Nguyeân Giaùp 
Tháng 12/1944, đồng chí Võ Nguyên Giáp được đồng chí Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân. 
Tháng 4/1945, tại Hội nghị Quân sự Bắc Kỳ, đồng chí được cử vào Ủy ban Quân sự Bắc Kỳ. Từ tháng 5/1945, đồng chí là Tư lệnh các lực lượng vũ trang cách mạng mới, thống nhất thành Việt Nam giải phóng quân; tháng 6/1945, đồng chí được đồng chí Nguyễn Ái Quốc giao nhiệm vụ thành lập Ủy ban Chỉ huy lâm thời Khu giải phóng. 
Tháng 8/1945, đồng chí được cử vào Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Ủy ban Khởi nghĩa toàn quốc. Tại Đại hội Quốc dân Tân Trào, đồng chí được bầu vào Ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam; là Bộ trưởng Bộ Nội vụ trong Chính phủ lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và được bổ sung vào Thường vụ Ban Chấp hành Trung ương Đảng. 
Lễ xuất quân của 34 chiến sĩ Giải phóng quân tại cây đa Tân Trào ngày 16-8-1945 
+ Quân Nhật hoang mang dao động cực độ. 
 + Chủ trương của Đảng : 
-Uỷ ban khởi nghĩa được thành lập và ra Quân lệnh số 1. 
- Ngày 14 15/8/1945 hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào (Tuyên Quang) quyết định Tổng khởi nghĩa trong cả nước. 
-Ngày 16/8/1945, Đại hội Quốc dân họp ở Tân Trào: Lập ra Ủy ban Dân tộc giải ph ó ng Việt Nam (tức Chính phủ Lâm thời sau này) do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch . 
- Chiều 16-8-1945, quân giải phóng do Võ Nguyên Giáp ch ỉ huy từ Tân Trào tiến về thị xã Thái Nguyên . 
Em có nhận xét nghĩ gì về chủ trương của Đảng ? 
Lập bảng thống kê diễn biến chính của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám -1945. 
Thời gian 
Sự kiện 
Nhóm 1 : Hoàn thành bảng thống kê d iễn biến việc giành chính quyền tại Hà Nội?Việc giành chính quyền ở Hà Nội có ý nghĩa như thế nào ? 
Nhóm 2 :H oàn thành bảng thống kê diễn biến việc giành chính quyền trong cả nước ? 
Xem video và thông tin sgk 92-93-94 thảo luận nhóm 
Lập bảng thống kê diễn biến chính của cuộc Tổng khởi nghĩa tháng Tám -1945. 
Thời gian 
Sự kiện 
Nhóm 1 : Hoàn thành bảng thống kê d iễn biến việc giành chính quyền tại Hà Nội?Việc giành chính quyền ở Hà Nội có ý nghĩa như thế nào ? 
Nhóm 2 :H oàn thành bảng thống kê diễn biến việc giành chính quyền trong cả nước ? 
Xem video và thông tin sgk 92-93-94 thảo luận nhóm 
Thời gian 
Sự kiện 
1. Ngày 15 /8/1945 
2. Ngày 16/8/1945 
3. Ngày 19/8/1945 
- Cuộc mít tinh khổng lồ tại Nhà hát lớn Hà Nội, sau đó quần chúng toả đi nhanh chóng chiếm các vị trí chiến lược. 
=> Khởi nghĩa thắng lợi tại Hà Nội. 
- Truyền đơn, biểu ngữ kêu gọi khởi nghĩa xuất hiện khắp nơi ở Hà Nội 
- Mặt trận Việt Minh tổ chức diễn thuyết công khai ở 3 rạp hát ở Hà Nội. 
- Cổ vũ mạnh mẽ đối với phong trào khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. 
- Làm cho kẻ thù hoang mang, dao động. 
Lễ mít tinh ngày 19/8/1945 tại Nhà hát lớn Hà Nội 
Nhạc sĩ Văn Cao 
Tiến quân ca là một bài hát do nhạc sĩ Văn Cao (1923-1995) sáng tác vào năm 1944. Ngay từ khi ra đời, bài hát được coi là bài hát chính thức của Mặt trận Việt Minh. 
BẮC GIANG(18/8) 
HẢI DƯƠNG (18/8) 
HÀ NỘI (19/8) 
HÀ TĨNH(18/8) 
HUẾ(23/8) 
QUẢNG NAM (18/8) 
SÀI GÒN ( 25/ 8 ) 
Thời gian 
Sự kiện 
14 -18/ 8/ 1945 
Nhiều xã, huyện thuộc một số tỉnh nối tiếp nhau giành chính quyền : Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quảng Nam. 
19/8/1945 
Hà Nội giành chính quyền 
23/8/1945 
Huế giành chính quyền 
25/8/1945 
Giải phóng Sài Gòn 
28/8/1945 
C ả nước đã được giả i phóng 
2/9/1945 
Chủ Tịch Hồ Chí Minh đọc bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Việt nam dân chủ cộng hoà, tại quảng trường Ba Đình – Hà Nội. 
Ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Tám đối với dân tộc và thế giới? 
* Đối với V iệt N am 
Là một thắng lợi vĩ đại, đã phá tan tầng xiềng xích Pháp – Nhật, lật nhào ngai vàng phong kiến. Việt Nam trở thành một nước độc lập dưới chế độ dân chủ Cộng hoà, đưa nhân dân từ thân phận nô lệ trở thành người dân của một nước độc lập, tự do, làm chủ nước nhà. 
* TG 
Thắng lợi đầu tiên của một nước thuộc địa trong đấu tranh tự giải phóng, cổ vũ tinh thần đấu tranh của nhân dân các nước thuộc địa 
Ý nghĩa lịch sử 
Nguyên nhân thắng lợi của cách mạng tháng Tám năm 1945? 
Nguyên nhân thắng lợi (sgk-95) 
Luật chơi 
Các câu hỏi được ẩn sau 6 ô số 
Giơ tay để giành quyền trả lời 
Mỗi câu trả lời dúng đuọc cộng 1đ thưởng 
Đoán được hết 6 ô nếu đoán được ô hình ảnh thì được cộng thêm 2đ 
1. Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập vào thời gian nào? 
5 
6 
1 
3 
4 
2 
Trả lời câu 1: 
 chiều 2-9-1945 
2. Ngày 19-8-1945 diễn ra sự kiện lịch sử gì? 
Trả lời câu 2: 
Cách mạng tháng 8 thành công ở Hà Nội 
3. Trong cách mạng tháng 8 năm 1945, những tỉnh nào giành được chính quyền sớm nhất? 
Trả lời câu 3: 
Bắc Giang, Hải Dương, Hà Tĩnh, Quang Nam 
4. Lệnh tổng khởi nghĩa trong cả nước được ban bố ở đâu? 
Trả lời câu 4: 
Tân Trào Tuyên Quang 
5. Nêu mốc thời gian đánh dấu cuộc khởi nghĩa thành công ở Huế, Sài Gòn? 
Trả lời câu 5: 
Huế: 23 - 8 -1945 
Sài Gòn: 25 - 8 -1945 
6.Thời gian đánh dấu cách mạng tháng Tám thành công trong cả nước? 
Trả lời câu 6: 
28 – 8 – 1945 
Ngôi nhà số 48 hàng Ngang quận Hoàn Kiếm Hà Nội, nơi Bác Hồ ở trong những ngày đầu về Hà Nội và là nơi Bác viết Bản tuyên ngôn độc lập. 
Câu 1. Ở châu Âu, phát xít Đức đã bị tiêu diệt hoàn toàn và buộc phải đầu hàng không điều kiện Đồng minh vào thời gian nào? 
a. 4/1945. b. 5/1945. c. 6/1945. d. 7/1945. 
Câu 2. Ở Châu Á, quân phiệt Nhật đã đầu hàng Đồng minh không điều kiện vào thời gian nào? 
a.8/1945. b. 8/1945. c. 8/1945. d. 8/1945. 
Câu 3. Phát xít Nhật đầu hàng thì quân Nhật ở Đông Dương cũng bị tê liệt, chính phủ tay sai thân Nhật Trần Trọng Kim hoang mang cực độ. Đây là thời cơ ngàn năm có một cho nhân dân ta dành độc lập. Đó là hoàn cảnh vô cùng thuận lợi cho: 
a. Hưởng ứng chỉ thị “Nhật-Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta”. 
b. Phá kho thóc Nhật giải quyết nạn đói. 
c. Cao trào kháng Nhật cứu nước. 
d. Đảng ta đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh kịp thời phát lệnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước 
BÀI TẬP 
Câu 4. Tháng 8/1945 điều kiện khách quan bên ngoài rất thuận lợi, tạo thời cơ cho nhân dân ta vùng lên giành lại độc lập, đó là: 
a. Sự thất bại của phe phát xít ở chiến trường châu Âu 
b. Sự thắng lợi của Hồng quân Liên Xô ở mặt trận Xô - Đức. 
c. Sự nổi dậy giành thắng lợi của nhân dân các nước Đông Âu. 
d. Sự tan rã của phát xít Đức và sự đầu hàng vô điều kiện của phát xít Nhật 
Câu 5. Hội nghị toàn quốc của Đảng Cộng sản Đông Dương họp từ ngày 14 đến 15/8/1945 ở đâu? 
a. Pác Bó (Cao Bằng) b. Tân Trào (Tuyên Quang) 
c. Bắc Sơn (Võ Nhai) d. Phay Khắt (Cao Bằng) 
Câu 6. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp từ ngày 13 đến 15/8/1945 đã quyết định vấn đề gì? 
a. Khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. 
b. Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong cả nước. 
c. Khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội, Huế, Sài Gòn. 
d. Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành lấy chính quyền trước khi quân Đồng minh vào. 
Câu 7. Đại hội Quốc dân được tiến hành ở Tân Trào (Ngày 16/8/945) gồm những đại biểu thuộc các thành phần nào? 
a. Ba xứ thuộc đủ các giới, các đoàn thể, các dân tộc tiêu biểu ý chí và nguyện vọng của toàn dân. 
b. Giai cấp công nhân, nông dân cả nước. 
c. Giai cấp tiểu tư sản, họp sinh, sinh viên, trí thức cả nước. 
d. Các Đảng phái đoàn thể tổ chức mặt trận trong cả nước. 
Câu 8. Các đại biểu đều nhất trí tán thành quyết định Tổng khởi nghĩa, thông qua 10 sắc lệnh của Việt Minh, lập ủy Ban Dân tộc giải phóng Việt Nam (tức Chính phủ Lâm thời) do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu, đó là quyết định của: 
a. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (14/8/1945) 
b. Đại hội Quốc dân ở Tân Trào (16/8/1945) 
c. Hội nghị mở rộng Ban Thường vụ Trung ương (9/3/1945) 
d. Hội nghị Quân sự Bắc Kì (4/1945) 
Câu 9. Chiều ngày 16/8/1945 theo lệnh của ủy ban khởi nghĩa, một đội giải phóng quân do đồng chí Võ Nguyên Giáp chỉ huy, xuất phát từ Tân Trào về giải phóng thị xã nào? 
a. Giải phóng thị xã Cao Bằng. b. Giải phóng thị xã Thái Nguyên. 
c. Giải phóng thị xã Tuyên Quang. d. Giải phóng thị xã Lào Cai. 
Câu 10. Khẩu hiệu “Đánh đuổi Nhật-Pháp” được thay bằng khẩu hiệu “Đánh đuổi phát xít Nhật” được nêu trong: 
a. Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương Đảng (9/3/1945) 
b. Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” (12/3/1945) 
c. Hội nghị toàn quốc của Đảng (13-15/8/1945) 
d. Đại hội quốc dân ở Tân Trào (16/8/1945) 
Câu 11. “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc ta đã đến, toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta...” Đó là lời kêu gọi của? 
a. Hội nghị toàn quốc của Đảng họp ở Tân Trào (14/8/1945) 
b. Quân lệnh số 1 kêu gọi toàn quốc nổi dậy khởi nghĩa 
c. Đại hội Quốc dân ở Tan Trào (16/8/1945) 
d. Thư Hồ Chí Minh gửi đồng bào cả nước kêu gọi nổi dậy tổng khởi nghĩa giành chính quyền 
Câu 12. Quyết đĩnh Tổng khởi nghĩa trong cả nước, giành chính quyền trước khi quân Đồng minh vào Việt Nam. Đó là nội dung của Nghị quyết nào? 
a. Nghị quyết Hội nghị Trung ương Đảng lần VIII (10 -19/5/1941) 
b. Nghị quyết của Đảng tại Hội nghị toàn quốc (13-15/8/1945) 
c. Nghị quyết của Đại hội quốc dân ở Tân Trào 
d. Nghị quyết của Ban Thường vụ Trung ương Đảng họp ngay đêm 9/3/1945. 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Học bài cũ: 
 + Lệnh tổng khởi nghĩa được ban bố như thế nào? 
 + Diễn biến chính của cách mạng tháng Tám năm 1945. 
 + Nguyên nhân thành công và ý nghĩa lịch sử của cách mạng tháng Tám năm 1945. 
Chuẩn bị bài mới : Bài 24: Mục I, II và III. 
 + Tình hình nước ta sau cách mạng tháng Tám năm 1945: Tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn. 
+ Đảng và chính phủ xây dựng chính quyền và giải quyết những khó khăn như thế nào?