Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Chương IV: Biến dị - Tiết 26, Bài 21: Đột biến gen - Năm học 2019-2020 - Nguyễn Văng Thị Mỹ Duyên

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPN¡M HäC: 2019-2020M«n Sinh häc 9GV: Nguyễn Văng Thị Mỹ DuyênÔ số1:(Gåm 6 chữ c¸i):Đ©y lµ mét trong những nguyªn t¾c cña qu¸ trình tæng hîp ADNÔ số 2: (Gåm 8 chữ c¸i) Hiện tượng con c¸i sinh ra giống bố mẹÔ số 3: (Gåm 9 chữ c¸i) Lo¹i ®¬n ph©n cÊu t¹o nªn ADNÔ số 4: (Gåm 6 chữ c¸i) Người đặt nền móng cho di truyền họcÔ số 5: (Gåm 3 chữ c¸i) Gen có bản chất là loại axit nucleic nàyÔ số 6:(Gåm 8 chữ c¸i) Lo¹i đơn phân tạo nên proteinTừ chìa khoá:Hiện tượng con cái khác với bố mẹ và khác nhau ở nhiều chi tiết là hiện tượng gì ?BBD T R U Y Ề N IIN U C L O T I T EEM E D E NNA NDDA X I T A M NN134652II Ổ S U N GCHƯƠNG IV : BIẾN DỊQuan sát các hình ảnh sau và cho biết chúng có gì khác thường?ADBC5/16/20214 BIẾN DỊ Mèo 2 đầuBiến dị di truyềnBiến dị không di truyềnBiến dị tổ hợpĐột biếnThường biếnĐột biến genĐột biến NSTBIẾN DỊBiến dị là hiện tượng con sinh ra khác với bố mẹ và khác nhau về nhiều chi tiết.Là sự tổ hợp lại các tính trạng của bố mẹ.Là những biến đổi trong vật chất di truyền xảy ra ở cấp độ phân tử(ADN) hoặc cấp độ tế bào.ĐB cấu trúc 	NSTĐB số lượng NSTĐỘT BIẾN GENCHƯƠNG IV : BIẾN DỊBÀI 21: ĐỘT BIẾN GENTiết 26GTAXAXATGTHãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau?Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?I/ Đột biến gen là gì?aTrình tự của các cặp nuclêôtit? - T – G – A – T – X – - A – X – T – A – G – ATATTAGXXGATTAGXTAXGATTAGXTAXGTAGXTAXGTAGXTAbacdH21.1. Một số dạng đột biến genGXĐoạn ADNSố cặp nuclêôticĐiểm khác so với đoạn (a)Đặt tên dạng biến đổibcdXGATTAGXTAaXGATTAGXTAXGATTAGXTATAXGTAGXTAdcb465- Mất cặp X -G- Thêm cặp T - AThay cặp A -T bằng cặp G - X- Mất một cặp nuclêôtic- Thêm một cặp nuclêôtic- Thay cặp nuclêôtic này Bằng cặp nuclêôtic khác -Thế nào là đột biến gen ?Đột biến gen gồm những dạng nào ?I.ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN 1/ Khái niệm : Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc của gen liên quan tới một hoặc một số cặp nuclêôtit. +Mất một cặp nuclêôtit+Thêm một cặp nuclêôtit+Thay thế một cặp nucleôtit. - Đột biến gen là biến dị di truyền được. 2/ Các dạng đột biến gen :5/16/202111ATTAXGXGAT bATTAXGXGATXGATTAXGXGATAT c a dMất một cặp nucleotitThêm một cặp nucleotitThay thế một cặp nucleotitATTAXGATXGI.ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH * Trong tự nhiên : Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969. Máy bay Mỹ rải chất độc da cam Nhà máy hạt nhân Thử vũ khí hạt nhân Nguyên nhân phát sinh đột biến genSử dụng thuốc trừ sâu Rác thải Cháy rừng Hóa chất thực phẩm Khói bụi giao thông Hút thuốc lá Khói bụi nhà máy Nguyên nhân phát sinh đột biến genCác tác nhân của môi trường trong và ngoài cơ thể làm rối loạn quá trình tự sao chép của ADN. Nguyên nhân phát sinh đột biến genI.ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH * Trong thực nghiệm : Tác nhân vật lí gây đột biến gen Sốc nhiệtCác tia tử ngoạiBụi phóng xạ và các bức xạ từ phóng vũ khí hạt nhânChất phóng xạ từ bom nguyên tửI.ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GEN - Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra đột biến gen bằng các tác nhân vật lý, hoá học.- Trong tự nhiên: Đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của môi trường trong và ngoài cơ thể.Vậy những nguyên nhân nào phát sinh đột biến gen?Đột biến gen ảnh hưởng như thế nào đến đời sống sinh vật. Các em cùng quan sát những hình ảnh sauHẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )Và hậu quả để lại là ..Một số hình ảnh: hậu quả do đột biến gen gây nênChất độc màu da camEM CÓ BIẾTTừ 10/ 8/ 1961 – 1971: Mỹ thực hiện 19.905 phi vụ rải hơn 80 triệu lít chất độc hóa học gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe con người. - Hơn 75,8 triệu người nhiễm chất độc màu da cam được Mỹ rải xuống Miền Nam Việt Nam.- Hơn 2 triệu nạn nhân bị nhiễm trong đó hàng vạn đứa trẻ sinh ra bị nhiễm.- 45% diện tích rừng của Miền Nam Việt Nam bị phá hủy.- Hiện Việt Nam có khoảng:+ 4,8 triệu người bị nhiễm chất độc màu da cam.+ Độc tố con lưu lại trong đất và gây độc từ 20 – 100 năm nữa.+ Tiếp tục gây biến đổi gen ở thế hệ thứ 2, 3 và 4 của các nạn nhân bị nhiễm. Thế hệ con, cháu của các nạn nhân do nhiễm chất độc da cam đã bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, liệt hoàn toàn hoặc một phần cơ thể, như: mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, tâm thần, ung thư và đang chịu cuộc sống vô cùng khó khăn, nhiều gia tộc có nguy cơ tuyệt tự. GenmARNPrôteinBiến đổi trong cấu trúc genBiến đổi cấu trúc mARNBiến đổi cấu trúc PrôteinTính trạng Sự biến đổi trong cấu trúc gen sẽ dẫn đến biến đổi những gì ?III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN - Sự biến đổi trong cấu trúc gen sẽ dẫn đến biến đổi cấu trúc prôtêin mà nó mã hóa, cuối cùng dẫn đến biến đổi kiểu hình. BÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN III.VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN Quan sát các hình dưới đây và cho biết: đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?Có hạiH 21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)H 21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạngH 21.4. Đột biến gen ở cây lúa (b) làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)Có lợiCó hạiĐa số đột biến gen biểu hiện ra KH thường có lợi hay có hại cho sinh vật? Vì sao?- Đa số đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho sinh vật vì chúng phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen, gây rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.BÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN III.VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN Ngô biến đổi gen phòng chống sâu bệnhĐột biến gen làm cho cừu chân ngắn ở Anh không nhảy qua hàng rào vào phá vườn.Có lợi Đột biến thân lùn ở lúaĐột biến bạch tạng ở câyĐột biến có lợiĐột biến có hạiI . Đột biến gen là gì ? II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen III. Vai trò của đột biến gen- Một số ĐBG cã lîi cho b¶n th©n sinh vËt và con ngưêi (có vai trò lớn đối với sản xuất)BÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN Qua quan sát hình, có phải tất cả ĐBG đều có hại?BÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN Để hạn chế đột biến gen cần lưu ý :Là học sinh , các em sẽ làm gì để hạn chế sự phát sinh đột biến gen ? Tham gia tốt các phong trào bảo vệ môi trường sống. Tuyên truyền, vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường . Cùng cộng đồng ủng hộ các phong trào đấu tranh chống sản xuất, thử và sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học... Tích cực tham gia bảo vệ môi trường Sử dụng phương tiện ít gây ô nhiễm môi trường Sử dụng thực phẩm an toàn Vệ sinh môi trường đất , nước I.ĐỘT BIẾN GENBÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN II. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN* để phòng tránh đột biến gen chúng ta cần : + Đấu tranh chống sử dụng vũ khí hóa học, vũ khí hạt nhân .+Sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật đúng quy trình.+Tuyên truyền,vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường .hoặcmột số cặp nucleotittác nhân vật lítác nhân hoá họcmôi trường trongmôi trường ngoàiHƯỚNG DẪN HỌC TẬPĐối với bài học tiết này:- Học bài theo nội dung ghi.- Trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK/64.Đối với bài học tiết tiếp theo:- Nghiên cứu bài 22 “Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể”.- Tìm hiểu đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì? Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể?BÀI 21 : ĐỘT BIẾN GEN III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GENTại sao đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình thường có hại cho bản thân sinh vật ?- Vì đột biến gen làm phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây ra những rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.GenmARNPrôtêinTính trạng- Đột biến gen thường có hại nhưng đôi khi cũng có khi có lợi cho sinh vật và con người.VD : -Ngô biến đổi gen phòng chống sâu bệnh-Lợn con có đầu và chân sau bị dị tật