Bài giảng môn Sinh học Lớp 9 - Tiết 12, Bài 12: Cơ chế xác định giới tính

KHỞI ĐỘNG1) Tại sao mình lại là nữ (nam)? 2) Cơ chế nào đã xác định giới tính của mình vậy?3) Liệu có cách nào để biến con trai thành con gái hay ngược lại không?2Bài 12- Tiết 11: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHCặp NST giới tính của ruồi giấm Em đã biết những gì về NST giới tính?BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính: BỘ NST CỦA NGƯỜINST giới tínhNST thườngNST giới tính và NST thường khác nhau như thế nào???BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính Thảo luận nhóm đôi (3 phút): Hoàn thành Phiếu học tập sau Đặc điểm so sánhNST thườngNST giới tínhSố lượng1-Tồn tại với số cặp lớn hơn 1 cặp trong tế bào lưỡng bội 1.-.......................................................................................................................................Hình dạng2- Luôn tồn tại thành cặp tương đồng2-...............................................................................................................................................................................................................Chức năng3-.....................................................................................................................................................................................................................................3- Mang gen quy định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính.BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH Đặc điểm so sánhNST thườngNST giới tínhSố lượngHình dạngChức năngTồn tại với số cặp lớn hơn 1 cặp trong tế bào lưỡng bội. Luôn tồn tại thành từng cặp tương đồng.Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể.Tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội. Tồn tại thành cặp tương đồng (XX) hoặc không tương đồng (XY).Mang gen qui định tính trạng liên quan và không liên quan đến giới tính.VD:Một số hiện tượng phân hoá giới tính ở động vật LoàiCặp NST giới tínhĐựcCái - Đa số loài (người ,thú ,ruồi giấm,,,vv) Một số loài chim ,bướm bò sát ,cá..) Bọ xít ,châu chấu ,rệpXYXXXOXXXYXXBÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính Ở tế bào lưỡng bội có những loại NST nào?Số lượng mỗi loại là bao nhiêu?BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính Trên NST giới tính chứa những gen nào?NST giới tínhGen quy định giới tínhGen quy định tính trạng thườngSRYDSSCon gáiCon traiTHẢO LUẬN NHÓM – 4 PHÚT.Quan sát Hình bên, kết hợp với thông tin mục II / SGK trang 38, 39 trả lời các câu hỏi:1. Ở người có mấy loại trứng và mấy loại tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1:1?BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH 1. Ở người có mấy loại trứng và mấy loại tinh trùng được tạo ra qua giảm phân?-> Mẹ sinh ra 1 loại trứng 22A+ X Bố sinh ra 2 loại 22A+Y và 22A+X2. Sự thụ tinh giữa các loại tinh trùng mang NST giới tính nào với trứng để tạo ra hợp tử phát triển thành con trai hay con gái?-> * Tinh trùng Y + Trứng Con trai * Tinh trùng X + Trứng Con gái3. Tại sao tỉ lệ con trai và con gái sơ sinh xấp xỉ là 1:1?-> Vì 2 tinh trùng mang NST X và mang NST Y tạo ra với tỷ lệ ngang nhau và chúng tham gia thụ tinh với xác suất như nhau. GiớiLứa tuổiNamNữBào thai114100Lọt lòng10510010 tuổi101100Tuổi già8593Tỉ lệ nam : nữ biến đổi theo từng lứa tuổiBÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính:II. Cơ chế NST xác định giới tính:=> Sự phân li của cặp NST giới tính trong quá trình phát sinh giao tử và tổ hợp lại trong thụ tinh là cơ chế xác định giới tính.BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH - Quan niệm sinh con trai hay con gái là do người phụ nữ đúng hay sai?BÀI 12 – TIẾT 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNH I. Nhiễm sắc thể giới tính II. Cơ chế nhiễm sắc thể giới tínhIII. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính: Đọc các thông tin sau:Dùng Metyl testosteron (hoocmôn sinh dục) tác động vào cá vàng cái có thể làm cá cái biến thành cá đực.Trứng rùa ủ ở nhiệt độ dưới 280 C sẽ nở thành con đực, trên 320C thì nở thành con cái.Thầu dầu trồng trong ánh sáng cường độ yếu thì số hoa đực giảm.Trả lời các câu hỏi sau:- Sự phân hóa giới tính còn chịu ảnh hưởng của những nhân tố nào?- Tại sao người ta điều chỉnh có thể tỉ lệ đực: cái ở vật nuôi? Điều đó có ý nghĩa gì trong thực tiễn?I. Nhiễm sắc thể giới tính II. Cơ chế nhiễm sắc thể giới tínhIII. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phân hóa giới tính: Bài 12: CƠ CHẾ XÁC ĐỊNH GIỚI TÍNHLUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNGChọn câu trả lời đúng trong các câu sau. Ghi chữ cái trước phương án đúng vào bảng conCâu 1: Cặp NST giới tính nào dưới đây là cặp NST tương đồng?A. XX B. XO C. XY D. YO Câu 2: Tại sao trong cấu trúc dân số, tỉ lệ nam : nữ xấp xỉ 1:1?A. Các hợp tử mang XX và XY được sống trong điều kiện như nhau B. Do hai loại tinh trùng mang X và mang Y được tạo ra với tỉ lệ ngang nhau C. Tinh trùng mang X và mang Y đều tham gia vào quá trình thụ tinh D. Các hợp tử mang XX và XY được sống trong điều kiện khác nhau Câu 3: Trong chăn nuôi, người ta điều chỉnh tỉ lệ đực : cái nhằm:Phù hợp với mục đích sản xuất Duy trì nòi giốngC. Giảm hiệu quả kinh tế D. Giữ cân bằng tỉ lệ đực: cáiTÌM TÒI MỞ RỘNGThường tồn tại với số cặp lớn hơn 1 trong tế bào lưỡng bội. Thường tồn tại 1 cặp trong tế bào lưỡng bội. Tồn tại thành từng cặp tương đồng giống nhau ở con đực và con cái.Tồn tại thành cặp tương đồng (XX)hoặc không tương đồng (XY) khác nhau giữa con đực và con cái.Mang gen qui định tính trạng thường của cơ thể.Câu 1: Để khắc phục tình trạng vô sinh ở người có thể sử dụng phương pháp nào? Câu 2: Tìm các câu khẩu hiệu, khẩu lệnh, pano tuyên truyền liên quan đến giới tính.