Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Chương IV: Biến dị - Tiết 22, Bài 21: Đột biến gen - Nguyễn Thị Hiền

Giáo viên : Nguyễn Thị HiềnGV Trường THCS Nhật Tân Gia Lộc Hải Dương Chào mừng các thầy,cô giáo về dự tiết học! M«n Sinh häc ThÕ nµo lµ di truyÒn, biÕn dÞ ?Nªu c¬ së vËt chÊt cña hiÖn t­îng di truyÒn?Di truyÒn lµ hiÖn t­îng truyÒn ®¹t c¸c tÝnh tr¹ng cña bè mÑ, tæ tiªn cho c¸c thÕ hÖ con ch¸u.BiÕn dÞ lµ hiÖn t­îng con sinh ra kh¸c víi bè mÑ vµ kh¸c nhau vÒ nhiÒu chi tiÕt.C¬ së vËt chÊt cña hiÖn t­îng di truyÒn lµ nhiÔm s¾c thÓ, gen (hay ADN).KIỂM TRA BÀI CŨChương IVBIẾN DỊBiến dịBiến dị di truyềnBiến dị không di truyềnBiến dị tổ hợpĐột biếnĐột biến genĐột biến nhiễm sắc thểThường biếnCHƯƠNG IV: BIẾN DỊ Tiết 22- Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN.GTAXAXATGTHãy gắn mạch còn lại cho đoạn mạch đơn sau?Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?a Trình tự của các cặp nuclêôtit ? 5 cặp T – G – A – T – X – - A – X – T – A – G – I. Đột biến gen là gì?Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN.ATATTAGXXGATTAGXTAXGATTAGXTAXGTAGXTAXGTAGXTAbacdH21.1. Một số dạng đột biến genThảo luận: So sánh hình 21.1 a (dạng ban đầu) với hình 21.1 b; hình 21.1 c và hình 21.1d (dạng biến đổi) để hoàn thành bảng sau:Đoạn ADNSố lượng cặp nuMột số dạng đột biến genĐiểm khác so với đoạn (a)Đặt tên dạng biến đổi5465ATTAXGXGATATTAXGXGATATTAXGXGATATATTAXGXGATXGMất 1 cặp nuclêôtitThêm 1 cặp nuclêôtitThay thế cặp Nu này bằng cặp Nu khácMất cặp X-GThêm cặpT-AThay cặp T-A bằng cặp X-GabcdI. Đột biến gen là gì?Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN. Tại sao không nói mất, thêm, thay thế một nuclêôtit mà lại nói mất, thêm, thay thế một cặp nuclêôtit? Vì AND là chuỗi xoắn kép gồm 2 mạch, các Nu của mạch này liên kết với các Nu của mạch kia thành từng cặp theo nguyên tắc bổ sung sự biến đổi của Nu của mạch này sẽ dẫn tới sự biến đổi Nu mạch kia I. Đột biến gen là gì?Tiết 22 - Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN.Đột biến gen là gì?Đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen liên quan tới một hoặc một số cặp nucleôtit .Đột biến gen có di truyền được không ?Là biến dị có di truyền đượcCó những dạng đột biến gen nào?+ Mất cặp nuclêôtit.+ Thêm cặp nuclêôtit.+ Thay thế cặp nuclêôtit.Bài 21 - Tiết 23: ĐỘT BIẾN GEN.Đột biến gen khác biến dị tổ hợp ở điểm căn bản nào? Ở biến dị tổ hợp, các gen được sắp xếp lại (tổ hợp lại) còn bản thân cấu trúc của gen không bị biến đổi. Còn đột biến gen là những biến đổi trong cấu trúc gen. I. Đột biến gen là gì?Tiết 22- Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN.- Trong tự nhiên: Đột biến gen phát sinh do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của ADN dưới ảnh hưởng phức tạp của moâi trường trong vaø ngoaøi cô theå. Hãy nêu nguyên nhân phát sinh đột biến gen? - Trong thực nghiệm: Con người đã gây ra các đột biến nhân tạo bằng các tác nhân vật lí, hóa học.+ Bên trong: quá trình sinh lí, sinh hóa nội bào bị rối loạn.VD: như sai sót trong quá trình nhân đôi ADN. + Bên ngoài: Ảnh hưởng của các tác nhân vật lí, hóa họcVD: như tia phóng xạ, tia tử ngoại, thuốc trừ sâu DDT I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen: Tiết 22 -Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Máy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969. Máy bay Mỹ rải chất độc da cam Về nhà em hãy tìm một số ví dụ về đột biến gen phát sinh trong tự nhiên hoặc do con người tạo ra?I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Từ những nguyên nhân trên, chúng ta phải có ý thức như thế nào trong việc bảo vệ môi trường để hạn chế sự phát sinh đột biến gen? Vệ sinh môi trường đất, nước . Sử dụng hợp lý và có biện pháp đề phòng khi sử dụng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ và một số chất độc có khả năng gây đột biến gen. Hạn chế sự gia tăng hoặc ngăn ngừa các hoạt động gây ra ô nhiễm môi trường.I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN. Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình?I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN. Taïi sao ñoät bieán gen theå hieän ra kieåu hình laïi thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät?Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau :GenmARNPr«tªinBiÕn ®æi trong cÊu tróc genBiÕn ®æimARNBiÕn ®æi Pr«tªint­¬ng øngBiÕn ®æi KiÓu h×nhTÝnh tr¹ng Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình?I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Taïi sao ñoät bieán gen theå hieän ra kieåu hình laïi thöôøng coù haïi cho baûn thaân sinh vaät?Vì chuùng phaù vôõ söï thoáng nhaát haøi hoaø trong kieåu gen ñaõ qua choïn loïc töï nhieân vaø duy trì laâu ñôøi trong ñieàu kieän töï nhieân, gaây ra nhöõng roái loaïn trong quaù trình toång hôïp proâteâinI. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen: Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?Có lợiCó hạiCó hạiH21.4. Đột biến gen ở cây lúa(b)làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)H21.2. Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)H21.3. Lợn con có đầu và chân sau dị dạngI. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Cây bạch tạngCá sấu bạch tạngĐột biến tăng tính chịu han, chịu rét ở cây lúaCó hạiCó lợiCó hạiI. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen: Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN.Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất? Đa số đột biến gen là có hại nhưng cá biệt vẫn có đột biến có lợi. Vì vậy đột biến gen được xem là nguồn nguyên liệu chủ yếu cho quá trình tiến hóa, nguyên liệu quan trọng trong công tác chọn giống.I. Đột biến gen là gì?II. Nguyên nhân phát sinh đột biến gen:III. Vai trò của đột biến gen:Tiết 22 - Bài 21 : ĐỘT BIẾN GEN..Điền từ , cụm từ thích hợp vào chỗ chấm:Đột biến gen là những biến đổi trong ...của gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của môi trường . và .cơ thể tới phân tử ADN ,xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do .. gây ra. Đột biến gen liên quan đến một hoặc một số cặp ................., điển hình là các dạng: mất,.......................,...................,một cặp nuclêôtít.Đột biến gen thường ...................nhưng cũng có khi ..............cho bản thân sinh vật hoặc đối với bản thân con người.có hạinuclêôtít thay thếthêmcó lợiBài tậpCấu trúc trongngoàiCon người Em có biết ? Đột biến tự nhiên cừu chân ngắn ở Anh ,làm chúng không nhảy qua hàng rào để phá vườn. Đột biến tăng khả năng thích ứng với điều kiện đất đai và làm mất tính cảm ứng quang chu kì phát sinh ở giống lúa Tám thơm đột biến trồng được 2 vụ /năm,trên nhiều điều kiện đất đai kể cả vùng đất trung du và miền núi. Ở nước ta đang trồng 1 số cây biến đổi gen Thực phẩm biến đổi gen đã và đang được con người quan tâm tới.Hướng dẫn về nhà Hoïc baøi; Traû lôøi caâu 2 , 3 SGK tr.64; Chuaån bò baøi môùi: Ñoät bieán caáu truùc NST (nghieân cöùu thoâng tin, quan saùt hình veõ 22 vaø traû lôøi caùc caâu hoûi SGK tr.65 )tr©n träng c¶m ¬n c¸c thÇy , c« gi¸o cïng toµn thÓ c¸c em häc sinh