Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Tiết 23: Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể

Sinh Học 9Kiểm tra bài cũ: 1. Đột biến gen là gì? Gồm những dạng nào. Cho ví dụ?- Là những biến đổi trong cấu trúc của gen. Gồm các dạng: mất, thêm, thay thế 1 cặp nucleotit.Ví dụ: Lơn con có đầu và chân sau dị dạng.2. Nguyên nhân phát sinh và vai trò của đột biến gen?- Do rối loạn trong quá trình sao chép ADN dưới tác động của các yếu tố tự nhiên.- Do con người gây đột biến nhân tạo bằng tác nhân vật lý, hóa học.- Đa số đột biến có hại, một số có lợi.▪ Ở người, mất đoạn ở NST số 5 gây hội chứng Cat Cry (Khóc như mèo)▪ Ở người, mất đoạn ở NST số 5 gây hội chứng Cat Cry (Khóc như mèo)Tiết 23. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂI. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ LÀ GÌ ?ABCDEFGHaABCDEFGChỉ điểm bị đứt: Chỉ quá trình dẫn đến đột biếnABCDEFGHcABCDEFGHMột số dạng đột biến cấu trúc NSTChữ cái: A,B,C...Kí hiệu một đoạn NSTABCDEFGHbABCDEFGHBCQuan sát hình sau:NST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc Thảo luận nhóm (3 phút): hoàn thành phiếu học tậpSTTNST ban đầuNST sau khi bị biến đổiTên dạng biến đổiabcMỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NSTNST BAN ĐẦUABCDEFGHDCABGFEHMẤT ĐOẠNaNST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚCNST BAN ĐẦUACBDEFGHNST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚCCABHDGFELẶP ĐOẠNbCBMỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NSTMỘT SỐ DẠNG ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NSTBACDEFGHHADCBGFEDCBcNST BỊ BIẾN ĐỔI CẤU TRÚCĐẢO ĐOẠNNST BAN ĐẦUBAECDFGBAECDFHGBAECDFGBAECDFHGBCGBAECDFGHDAECBFGHabcNST ban đầu NST bị biến đổi cấu trúc Mất đoạn NSTLặp đoạn NSTĐảo đoạn NST+ Chuyển đoạn trong một NST▪ Đoạn NST bị đứt gắn vào 1 vị trí khác của NST đó Kết quảSTTNST ban đầuNST sau khi bị biến đổiTên dạng biến đổiabcMất đoạn HMất đoạnGồm các đoạnABCDEFGHLặp lại đoạn BCLặp đoạnGồm các đoạn ABCDEFGH Trình tự đoạn BCD đổi lại thành đoạn DCBĐảo đoạnGồm các đoạn ABCDEFGH Quan sát hình a, b, c: Một số dạng đột biến cấu trúc NST a b cMất đoạnLặp đoạnĐảo đoạnEm hãy nhận dạng các dạng đột biến trên hình?I.Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì?- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.- Có các dạng:+ Mất đoạn NST.+ Lặp đoạn NST.+ Đảo đoạn NST.+ Chuyển đoạn NST.I. ĐỘT BIẾN CẤU TRÚC NHIỄM SẮC THỂ LÀ GÌ ?Nhiễm sắc thểgenTính trạngNhân đôiPhân liTổ hợpNhân đôiPhân liTổ hợpDi truyềnĐột biến cấu trúc NST có di truyền không? Tại sao?II. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST:1. Nguyên nhân phát sinh:Trao đổi 2 hs cùng bàn nội dung sau:- Đột biến cấu trúc NST có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.- Nguyên nhân: do các tác nhân vật lí, hóa học phá vỡ cấu trúc NST.1. Đột biến cấu trúc NST phát sinh trong điều kiện nào?2. Chúng ta phải làm gì để hạn chế phát sinh đột biến cấu trúc NST ở người?- Hạn chế:+ Sử dụng hợp lí thuốc trừ sâu , diệt cỏ + Có ý thức chống sản xuất, sử dụng vũ khí hoá học + Vệ sinh môi trường . 1. Nguyên nhân phát sinh:- Đột biến cấu trúc NST có thể xuất hiện trong điều kiện tự nhiên hoặc do con người.- Nguyên nhân: do các tác nhân vật lí, hóa học phá vỡ cấu trúc NST.Công ty Vedan gây ô nhiễm sông Thị Vải. Mỹ ném bom nguyên tử xuống Hiroshima - Nhật BảnMáy bay Mỹ rải chất độc hoá học xuống miền nam Việt Nam.Người bị đột biến ở mặtNgan bị đột biến có 3 chân 1. Nguyên nhân phát sinh:2. Tính chất của đột biến cấu trúc NST:-VD1: LÆp ®o¹n 16A ë ruåi giÊm lµm m¾t h×nh cÇu trë thµnh m¾t dÑt =>nÕu lÆp nhiÒu lÇn mÊt h¼n m¾t-VD2: LÆp ®o¹n ë c©y lóa m¹ch lµm t¨ng ho¹t tÝnh enzim amilaza øng dông trong s¶n xuÊt bia.-VD3: MÊt mét ®o¹n cÆp NST 21 ë ng­êi g©y ung th­ m¸u-VD4: chuyÓn ®o¹n NST sè 4 sang NST 14 ë lîn lan®r¸t lµm gi¶m 56% kh¶ n¨ng sinh s¶nThảo luận nhóm trong 3 phút:Trong các ví dụ dưới VD nào có lợi?VD nào có hại cho sinh vật và con người?2. Tính chất của đột biến cấu trúc NST ?3.Tại sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho sinh vật?2. Tính chất của đột biến cấu trúc NST ?3.Tại sao đột biến cấu trúc NST thường gây hại cho sinh vật?-Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho bản thân sinh vật.-Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hóa.Trên NST các gen được phân bố theo 1 trật tự xác định biến đổi cấu trúc NST làm thay đổỉ tổ hợp gen biến đổi kiểu gen với kiểu hình.2. Tính chất của đột biến cấu trúc NST:- Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho bản thân sinh vật.- Một số đột biến có lợi có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hóa.Lúa mạch đột biếnCánh đồng lúa mạchSản xuất bia từ lúa mạchLúa mạch thườngLặp đoạn nhiễm sắc thể1. Dạng đột biến cấu trúc NST nào gây hậu quả lớn nhất?Mất đoạn nhiễm sắc thểAChuyển đoạn nhiễm sắc thểB Đảo đoạn nhiễm sắc thểCDKết quảVề trướcĐồng hồ00:2000:1900:1800:1700:1600:1500:1400:1300:1200:1100:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:002. Nguyên nhân tạo ra đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là:Các tác nhân hoá học và vật lý trong môi trường.A Các tác nhân vật lý của ngoại cảnh.BCác tác nhân hoá học của ngoại cảnhCRối loạn nhiễm sắc thể trong phân bào.DKết quảVề trướcĐồng hồ00:2000:1900:1800:1700:1600:1500:1400:1300:1200:1100:1000:0900:0800:0700:0600:0500:0400:0300:0200:0100:00HƯỚNG DẪN TỰ HỌCa. Bài vừa học:- Học bài theo vở ghi và kết hợp SGK.- Làm câu hỏi và bài tập SGK.b. Bài sắp học: “Đột biến số lượng NST” - Thế nào là đột biến số lượng NST?- Hiện tượng dị bội thể là gì ? Nguyên nhân phát sinh thể dị bội ?Biến đổi trong cấu trúc vật chất DTPhần lớn gây hại cho SVBiến đổi trong cấu trúc của genGồm:Mât,thêmthay thê cặp Nu Biến đổi trong C.trúc của NSTGồm :Mất,lặp,đảo đoạn NSTDo tác động của môi trường bên trong và bên ngoài cơ thểDT cho thế hệ mai sauNhiễm sắc thểgenTính trạng(Sắp xếp không hài hoà)(Thay đổi cấu trúc)(Thay đổi số lượng và cách sắp sếp)Biến đổi (kiểu hình)Phần lớn có hại