Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 42+43: Thấy kính phân kì. Ảnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kì (Bài tập)

BÀI TẬP VẬT LÍ 9.Bài 42 - 43: Thấu kính phân kìẢnh của một vật tạo bởi thấu kính phân kìBài 44-45.1 trang 91 sách bài tập Vật Lí 9: Đặt một điểm sáng S nằm trước thấu kính phân kì như hình 44-45.1 SBT.a. Dựng ảnh S’ của s tạo bởi thấu kính đã cho.b. S’ là ảnh ảo hay thật? Vì sao?Lời giải:a) Dùng hai trong ba tia sáng đã học để dựng ảnh S’ của điểm S.+ Tia SI đi song song với trục chính nên cho tia ló có đường kéo dài đi qua F+ Tia tới SO là tia đi quang tâm O nên cho tia ló đi thẳng+ Hai tia ló trên có đường kéo dài giao nhau tại S’, ta thu được ảnh ảo S’ của S qua thấu kính.b) S’ là ảnh ảo vì nó được tạo bởi giao điểm của đường kéo dài của chùm tia ló ra khỏi thấu kính và S’ không hứng được lên màn chắn.S’Bài 44-45.4 trang 92 SBT Vật Lí 9: Vật sáng AB có độ cao h được đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kì tiêu cự f. Điểm A nằm trên trục chính và có vị trí tại tiêu điểm F (hình 44 – 45.4)a) Dựng ảnh A'B' của AB qua thấu kính đã chob) Vận dụng kiến thức hình học hãy tính độ cao h' của ảnh theo h và khoảng cách d' từ ảnh đến thấu kính theo fLời giải:a) Dựng ảnh A'B' của AB qua thấu kính phân kì.Dùng hai trong ba tia sáng đã học để dựng ảnh B’ của điểm B.+ Tia BI đi song song với trục chính nên cho tia ló có đường kéo dài đi qua F+ Tia tới BO là tia đi quang tâm O nên cho tia ló đi thẳng+ Hai tia ló trên có đường kéo dài giao nhau tại B’, ta thu được ảnh ảo B’ của B qua thấu kính.+ Từ B’ hạ vuông góc với trục của thấu kính, cắt trục chính tại điểm A’. A’ là ảnh của điểm A. A’B’ là ảnh ảo của AB tạo bởi thấu kính phân kỳ. (Hình 44-45.4a)Bài 44-45.4 trang 92 SBT Vật Lí 9: Vật sáng AB có độ cao h được đặt vuông góc với trục chính của một thấu kính phân kì tiêu cự f. Điểm A nằm trên trục chính và có vị trí tại tiêu điểm F (hình 44 – 45.4)a) Dựng ảnh A'B' của AB qua thấu kính đã chob) Vận dụng kiến thức hình học hãy tính độ cao h' của ảnh theo h và khoảng cách d' từ ảnh đến thấu kính theo fLời giảib) Từ hình vẽ, vì A ≡ F và tia tới BI song song với trục chính nên hình ABIO là hình chữ nhật có AI và BO là hai đường chéo cắt nhau tại trung điểm của mỗi đường → B’ là trung điểm của BOMà A’B’ // AB nên A’B’ là đường trung bình của tam giác ABOChốt lại bài 44-45.4 Nếu thấu kính đã cho là TKPK, d = f thì :+) A’B’ = +) d’ = Bài 44-45.3 trang 91 sách bài tập Vật Lí 9: Hình 44 -45.3 vẽ trục chính Δ, quang tâm O, hai điểm F, F' của một thấu kính, hai tia ló 1, 2 của hai tia tới xuất phát từ một điểm sáng Sa) Thấu kính đã cho hội tụ hay phân kì?b) Bằng cách vẽ, hãy xác định ảnh S' và điểm sáng S.Lời giải:a) Thấu kính đã cho là thấu kính phân kì. Vì chùm tia ló (1), (2) ra khỏi thấu kính là chùm phân kì.Bài 44-45.3 trang 91 SBT Vật Lí 9: Hình 44 -45.3 vẽ trục chính Δ, quang tâm O, hai điểm F, F' của một thấu kính, hai tia ló 1, 2 của hai tia tới xuất phát từ một điểm sáng Sa) Thấu kính đã cho hội tụ hay phân kì?b) Bằng cách vẽ, hãy xác định ảnh S' và điểm sáng S.Lời giảib) Phương pháp xác định S và S':- Xác định ảnh S': Kéo dài tia ló số 2, cắt đường kéo dài của tia ló 1 tại đâu thì đó là S'.- Xác định điểm S:+ Vì tia ló (1) cắt thấu kính tại I và có đường kéo dài đi qua tiêu điểm F nên tia tới của nó phải đi song song với trục chính của thấu kính. Do đó từ I kẻ tia song song vớitrục chính Δ ta thu được tia tới (1)+ Tia ló (2) qua quang tâm O → tia tới (2) trùng với phương của tia ló (2). Do đó, ta kéo dài tia ló (2) qua O thu được tia tới (2)+ Giao điểm của 2 tia tới (1) và (2) là điểm sáng S cần tìm.(1)(2)Củng cố : Để giải các bài tập trên cần vận dụng những kiến thức nào? Các bước giải một bài tập thấu kính phân kì?	Hướng dẫn học ở nhà :Làm các bìa tập trong SBT.