Giáo án Bài soạn Các nước châu Phi (Lớp 9)

Ngày soạn: / /2020
Ngày giảng:9A1: / /2020
 9A2: / /2020 
Tiết 7 - Bài 6:
CÁC NƯỚC CHÂU PHI
A. MỤC TIÊU
 1. Kiến thức:
Giúp học sinh
 - Biết được nét chính tình hình chung ở châu Phi sau chiến tranh thế giới thứ hai
 - Trình bày được kết quả cuộc đấu tranh của nhân dân Nam Phi chống chế độ phân biệt chủng tộc A-pac-thai
 2 . Kỹ năng:
 - Giáo dục cho học sinh tinh thần đoàn kết tương trợ giúp đỡ và ủng hộ ND Châu Phi trong cuộc đấu tranh giành độc lập, chống đói nghèo.
 3. Thái độ:
Rèn luyện kỹ năng sử dụng lược đồ Châu Phi, bản đồ thế giới, hướng dẫn h/s khai thác tài liệu, tranh ảnh để các em hiểu thêm về Châu Phi.
B. CHUẨN BỊ
 1. Giáo viên
 Bản đồ Châu Phi, tranh ảnh liên quan đến bài học
 2. Học sinh:
- Học bài cũ, chuẩn bị bài mới
C. PHƯƠNG PHÁP:
 Đàm thoại, thuyết trình, phân tích, vấn đáp.
D. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC:
 1. Ổn định tổ chức :
Kiểm tra sĩ số lớp : 9A1..........................................; 9A2.................................
 2. Kiểm tra bài cũ: 
? Hãy trình bày nét chủ yếu của tình hình Đông Nam Á từ 1945 đến nay?
- Trước CTTG II, hầu hết là thuộc địa của thực dân phương Tây (trừ Thái Lan).
- Sau khi Nhật đầu hàng đồng minh vô điều kiện. Một loạt các nước Đông Nam Á nổi dậy giành chính quyền.
+ Inđônêxia 17/8/1945
+ Việt Nam 19/8/1945
+ Lào 12/10/1945
+ Nhân dân Mã Lai , Miến Điện , Philippin đều nổi dậy đấu tranh
- Sau khi một số nước dành được độc lập bọn đế quốc trở lại xâm lược, nhân dân phải đứng lên chống xâm lược: Việt Nam, Inđônesia.
- 7/1946 Anh trao trả độc lập cho Philippin , Miện Điện (1/1948) Mã Lai(8/1957).
- Giữa những năm 50 các nước Đông Nam Á lần lượt giành độc lập.
- Từ đây tình hình Đông Nam Á căng thẳng và có sự phân hoá (do Mỹ can thiệp).
+ 9/1954 Khối quân sự Đông Nam Á thành lập (SEATO), nhằm: ngăn chặn CNXH, đẩy lùi phong trào đấu tranh GPDT
 + Thái Lan, Philippin ra nhập SEATO.
+ Mĩ xâm lược Đông Đương
+ Inđônêxia, Miền Điện theo đường lối hoà bình trung lập.
 3. Bài mới.
 GV chiếu 7 h/a về châu Phi:
? Những hình ảnh này gợi cho em nghĩ đến khu vực nào trên thế giới? Em biết gì về khu vực đó?
HS: trả lời
GV: Chiếu bản đồ giới thiệu về các nước Châu Phi và dẫn dắt vào bài:
 Châu Phi là châu lục lớn thứ 3 trên thế giới sau châu á và châu Mĩ. Với diện tích khoảng hơn 30 triệu km² ; với hơn 1,2 tỉ dân sinh sống ở 54 quốc gia, chiếm khoảng 1/7 dân số thế giới, được bao bọc bởi các biển và đại dương ở cả 4 phía đông tây nam bắc.
- Khí hậu nóng, hoang mạc cát Xahara lớn nhất TG. Khoáng sản phong phú: vàng, kim cương, uranium,crom, đồng, phốt phát... Ngoài ra, còn có nhiều dầu mỏ & khí đốt.
- Từ sau chiến tranh thế giới 2 đến nay, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Phi phát triển mạnh hầu hết các nước châu Phi đều dành được độc lập. Nhưng trên con đường phát triển các nước châu Phi còn gặp nhiều khó khăn, vấn đề chủ yếu của các nước này là đói nghèo lạc hậu. để thấy rõ những điều đó chúng ta cùng vào bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA GV&HS
NỘI DUNG
Hoạt động 1
? Nhớ lại kiến thức lớp 8 chúng ta đã tìm hiểu, hãy cho biết tình hình các nước châu Phi trước CTTG II như thế nào?
Ở lớp 8 chúng ta đã tìm hiểu và biết được, do vị trí chiến lược quan trọng, đông dân, nguồn nhân công rẻ mạt, tài nguyên thiên nhiên phong phú nên trước chiến tranh thế giới 2 các nước châu Phi đều bị biến thành thuộc địa của Chủ nghĩa thực dân phương Tây
G. Chiếu bảng thống kê và giói thiệu vùng nào là thuộc địa của nước nào
Đế quốc
Diện tích
Dân số
Chú thích
Pháp
42.1%
32.3%
Các vùng Bắc phi, Trung Phi, Châu Phi xích đạo
Anh
37.7%
49.4%
Chiếm vùng trù phú của Bắc phi, Nam Phi, Tây Phi.
Bỉ
9.1%
10%
Vùng Trung Phi
Bồ
7.9%
6.6%
Vùng Nam Phi
Tây Ban Nha
1..3%
1.0%
Vùng Bắc Phi
? Từ sau chiến tranh thế giới 2 phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc ở châu Phi phát triển như thế nào?
G. Sau chiến tranh TG thứ 2 PT đấu tranh giải phóng dân tộc diễn ra sôi nổi ở Châu Phi, sớm nhất là ở Bắc Phi – nơi có trình độ phát triển cao hơn các vùng khác trong lục địa.
- Chiếu h/a đại tá Nát-xe và lược đồ: Khởi đầu là ở Ai Cập với cuộc binh biến vào tháng 7/1952 của các sĩ quan yêu nước do Đại tá Nát-xe chỉ huy (trở thành tổng thống Ai Cập vào tháng 6 năm 1956). Cuộc binh biến đó đã lật đổ chế độ quân chủ thành lập nước Cộng hòa Ai Cập.
- Chiếu tiếp h/a: Tiếp đó là cuộc đấu tranh của nhân dân An-giê-ri chống TDP (1954-1962 GV kể chuyện nd An-giê-ri ăn mừng chiến thắng ĐBP và noi gương ĐBP đấu tranh) giành thắng lợi, An-giê-ri giành được độc lập.
- h/a: Năm 1960, 17 nước Châu Phi giành được độc lập. Tuyên bố Phi thực dân hóa được thông qua theo Nghị quyết số 1514 (XV) ngày 1/4/1960 của Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc. Theo đó, các nước thực dân sẽ phải trao trả lại nền độc lập cho các thuộc địa của mình. Đây là sự kiện khởi nguồn để 17 nước châu Phi được trao trả độc lập trong năm 1960. Gồm các nước: Đông Camorun (1-1-1960), Togo (27-4-1960), Madagaxca (26-6-1960), Xomali (1-7-1960), Đahômây (1-8-1960), Nigie (3-8-1960) 
-> Hệ thống thuộc địa tan rã, các dân tộc Châu Phi giành được độc lập chủ quyền. 
G. Vậy sau khi giành được độc lập và chủ quyền các nước châu Phi đã làm gì chúng ta cùng chuyển sang phần 2.
G Sau khi giành dược độc lập chủ quyền các nước châu Phi bước vào công cuộc xây dựng đất nước và phát triển kinh tế xã hội.
? Họ đã đạt được những thành tích gì?Những thành tựu ấy có làm thay đổi bộ mặt châu Phi không?
?* Tại sao nói châu Phi vẫn trong tình trạng đói nghèo lạc hậu bệnh tật và chính trị không ổn định?
Hs trả lời phần chữ nhỏ
G. H/a: + Cuối thập kỷ 80 xung đột sắc tộc và nội chiến xẩy ra ở nhiều nơi: theo thống kê từ năm 1987-1997 ở châu Phi có 14 cuộc xung đột sắc tộc và nội chiến. Điển hình là xung đột giữa 2 bộ tộc Hutu và Tu xi ở Ru-an-đa làm cho 800 nghìn người chết, 1,2 triệu người phải tị nạn lang thang
GV minh họa hình ảnh: 
- Hiện nay Châu Phi có 32/57 quốc gia nghèo nhất thế giới.
- Là Châu lục nghèo và kém nhất TG
+ 2/3 dân số không đủ ăn, 1/4 dân số đói kinh niên
+ h/a: Châu Phi tỉ lệ tăng dân số cao nhất thế giới: Ănggôla, Nigêria, Xô-ma-li là 5,1 %
 Tỉ lệ người mù chữ cao nhất thế giới Ghi-nê 70%, Mô-ri-ta-ni 69%, Ma-rốc 64%, Cộng hòa Nam Phi 50%...
Thảo luận nhóm bàn (3 phút)
?* Nguyên nhân làm cho châu phi đói nghèo, lạc hậu và chính trị không ổn định?
- Do chiến tranh, xung đột, nội chiến.
- Hậu quả xâm lược của chủ nghĩa thực dân phương tây.
- Trình độ dân trí thấp, phương thức canh tác lạc hậu...
? Hiện nay với sự giúp đỡ của cộng đồng quốc tế châu Phi đã có những giải pháp gì để giải quyết tình trạng trên?
G. Trong những năm gần đây, châu Phi đang tích cực tìm kiếm các giải pháp, đề ra cải cách nhằm khắc phục những khó khăn trên. Trong đó, thành lập một tổ chức liên minh khu vực để cùng nhau phát triển là một cu thế tất yếu không chỉ ở châu Phi mà còn ở nhiều khu vực khác trên thế giới (VD: ở ĐNA – ASEAN, ở châu Âu – LM c.Âu EU...) 
Tuy nhiên, có thể nói rằng cuộc đấu tranh để xoá bỏ nghèo nàn lạc hậu ở châu Phi còn lâu dài và gian khổ hơn là cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc
Chúng ta sẽ tìm hiểu một quốc gia tiêu biểu của khu vực châu Phi đó là Cộng hoà Nam Phi
Hoạt động 2
GV chiếu lược đồ châu Phi và gọi hs xác định vị trí CH Nam Phi trên bản đồ và nêu hiểu biết của em về đất nước này?
GV: CH Nam Phi nằm ở cực Nam châu Phi
- Diện tích: 1,2 triệu km2
- Dân số: 59,5 triệu người (2020) trong đó hơn 75% là da đen 
1662 Người Hà Lan đến Nam Phi lập nên xứ thuộc địa Kếp
- Đầu thế kỷ XIX Anh chiếm Nam Phi.
- Năm 1910, LB Nam Phi thành lập nằm trong khối Liên hiệp Anh
- 1961 LB Nam Phi rút khỏi khối Liên hiệp Anh và Cộng hoà Nam phi ra đời.
G. Chuyển ý: Sau khi tách khỏi khối Liên Hiệp Anh, CH Nam Phi còn phải tiếp tục đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc đã tồn tại ở đây suốt hơn 3 thế kỉ từ khi người Hà lan đặt chân đến đây và lập nên xứ thuộc địa Kếp. Vậy cuộc đấu tranh ấy diễn ra như thế nào....
? Tình cảnh của người da đen và da màu ở CH Nam Phi trước năm 1994 như thế nào?
G. + Trong hơn 3 thế kỷ chính quyền thực dân da trắng thực hiện chế dộ phân biệt chủng tộc tàn bạo gay gắt với người da đen và da màu.
+ Tuy trên danh nghĩa là một quốc gia độc lập song phần lớn người da đen và da màu (chiếm khoảng 80% dân số) ở Cộng hòa Nam Phi phải sống trong cảnh cơ cực, tủi nhục bởi chính sách phân biệt và kì thị củng tộc của chính quyền da trắng
-> Hậu quả là người da đen và da màu bị tước hết mọi quyền công dân, phải ở trong những khu biệt lập với người da trắng, chịu xử tội theo pháp luật riêng, không có quyền sở hữu về xí nghiệp, ruộng đất, phải làm việc trong những điều kiện tồi tệ so với người da trắng, song chỉ nhận được đồng lương ít hơn nhiều so với người da trắng.
Thảo luận cặp đôi (1 phút):
?* Như vậy em hiểu thế nào là phân biệt chủng tộc?
H. Là đạo luật mà những người da trắng thực hiện đối với những người da đen. Phân biệt giữa người da trắng và người da đen, da màu. Những người da đen không có bất cứ 1 quyền tự do dân chủ nào mà chỉ là nô lệ, có khi bị biến thành hàng hoá để đem ra trao đổi
GV chiếu và đọc tư liệu về chế độ phân biệt chủng tộc
? Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc ở CH NP diễn ra ntn?
G. Phát phiếu HT cho hs thảo luận nhóm 5 phút
Tổ chức 
lãnh đạo
Đại hội dân tộc phi (ANC)
Kết quả
- 1993 chế độ ApacThai bị xóa bỏ Nen XơnMan đê la được trả tự do 
- 1994 NenXơn Ma đê la trở thành tổng thống da đen đầu tiên.
Ý nghĩa
Chế độ độ phân biệt chủng tộc bị xoá bỏ ngay tại sào huyệt cuối cùng của nó sau hơn ba thế kỉ tồn tại
G. Gọi 1 nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét bổ sung
Gv. Chốt trên máy chiếu và bổ sung:
+ Dưới sự lãnh đạo của đại hội dân tộc Phi “ANC” người da đen đấu tranh kiên trì chống CN Apacthai. Cộng đồng quốc tế, kể cả Liên Hợp quốc đã lên án gay gắt chủ nghĩa A pác thai, ủng hộ cuộc đấu tranh của người da đen.
- Kết quả là: + Năm 1993 Chính quyền tuyên bố xoá bỏ CN phân biệt chủng tộc, Nen XơnMan đê la được trả tự do.
- 4/1994 NenxơnManđêla được bầu làm tổng thống CHNP
G. Giới thiệu hình 13: Đây là tổng thống da đen đầu tiên của Cộng hoà Nam Phi. Sinh năm 1918
1944 gia nhập Đại hội Phi (NAC) giữ chức Tổng thư ký
1964 bị nhà cầm quyền Nam Phi kết án tù chung thân
Sau 27 năm. Tháng 2/1990 được trả tự do, được bầu làm Phó chủ tịch rồi chủ tịch ANC (7/1991)
5/1994 Ông được bầu làmTổng thống cộng hòa Nam Phi. Được nhân dân thế giới ủng hộ như anh hùng chống chế độ phân biệt chủng tộc
Năm 1993 được giải thưởng Nô-ben về hòa bình
 sau 27 năm bị cầm tù ông được thả (h/a Nen xơn đc thả) và được bầu làm Phó chủ tịch sau đó là Chủ tịch ANC. Năm 1994 NenxơnManđêla được bầu làm tổng thống CHNP. 
Ông được tặng giải thưởng Nô-ben vì hoà bình năm 1993.
 Việc Nenxơn Manđêla được bầu làm tổng thống chứng tỏ chế độ độ phân biệt chủng tộc bị xoá bỏ ngay tại sào huyệt cuối cùng của nó sau hơn ba thế kỉ tồn tại
? Hiện nay CH NP phát triển ntn?
HS:
- Hiện nay Nam Phi là nước có thu nhập trung bình trên thế giới.
- Có nhiều tài nguyên quý hiếm, vàng, kim cương, uranium... (Năm 2010, Nam Phi được xếp vào 1 trong 10 nước có nhiều tài nguyên nhất thế giới)
- Chính quyền đưa ra chiến lược kinh tế vĩ mô (6/1996) với tên gọi “Tăng trưởng, việc làm và phân phối lại” nhằm cải thiện đời sống nhân dân. Và đã đạt nhiều thành tựu (chiếu h/a;
Johannesburg là TP lớn nhất và giàu có nhất ở Nam Phi
Thủ đô Pretoria -Thành phố hoa phượng tím
Cảng Elizabeth là một trong những thành phố lớn ở Nam Phi; có biệt danh là "Thành phố thân thiện" hay "Thành phố lộng gió"
Công viên quốc gia Kruger Là khu bảo tồn hoang dã lớn nhất ở Nam Phi, Công viên quốc gia Kruger về cơ bản giống như một "cuộc đi săn". Là nơi cư trú của hơn 500 loài chim, 100 loài bò sát, gần 150 động vật có vú, nhiều địa điểm khảo cổ và một thảm cây xanh và hoa đa dạng tuyệt vời, Kruger là công viên quốc gia hàng đầu của đất nước
G. Chiếu h/a quan hệ VN-CH Nam Phi:
?* Qua h/a trên, em biết gì về quan hệ giữa Việt nam và CH Nam Phi?
- Việt Nam có quan hệ từ lâu với Đại hội Dân tộc Phi (ANC) và Đảng Cộng sản Nam Phi và luôn ủng hộ cuộc đấu tranh của nhân dân Nam Phi chống chế độ A-pác-thai, ủng hộ quá trình cải cách dân chủ.
- Việt Nam và Nam Phi thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 22/12/1993, ngay khi Hiến pháp lâm thời được thông qua, mở đường cho bầu cử Tổng thống dân chủ đầu tiên của Nam Phi sau thời kỳ Apartheid. Ta mở đại sứ quán ở Nam Phi (2000), Nam Phi mở đại sứ quán tại Việt Nam (2002), Lãnh sự danh dự tại Thành phố Hồ Chí Minh (2009).
- Ngoài ra, hai nước còn có quan hệ mật thiết trong việc phát triển kinh tế
I. Tình hình chung
1. Phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc
- Diễn ra sôi nổi, nhiều nước đã giành được độc lập:
+ 6. 1953: Ai Cập.
+ 1954-1962: Angiêri.
+ 1960: 17 nước giành được độc lập( năm châu Phi)
-> Hệ thống thuộc địa tan rã, các dân tộc Châu Phi giành được độc lập chủ quyền.
2. Công cuộc xây dựng đất nước và phát triển KT XH ở Châu Phi
- Đạt được nhiều thành tích 
- Nhưng Châu Phi vẫn trong tình trạng đói nghèo lạc hậu bệnh tật, chính trị không ổn định
+ Cuối thập kỷ 80 xung đột sắc tộc và nội chiến xẩy ra ở nhiều nơi.
+ Đầu thập kỷ 90 châu Phi nợ chồng chất 300 tỉ USD
- Giải pháp: thành lập t/c liên minh Châu phi (AU).
II. Cộng hoà Nam Phi
1. Khái quát
- Diện tích: 1,2 triệu km2
- Dân số: 59,5 triệu người (2020)
75,2% là da đen.
- 1961 nước Cộng hoà Nam Phi tuyên bố độc lập.
2. Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc.
3. Phát triển kinh tế - xã hội 
 - Hiện nay Nam Phi là nước có thu nhập trung bình trên thế giới.
- Có nhiều tài nguyên quý hiếm, vàng, kim cương, uranium...
- Chính quyền đưa ra chiến lược kinh tế vĩ mô để cải thiện đời sống nhân dân
 4. Củng cố
 1. Đói nghèo, bệnh tật, nội chiến .là đặc điểm của :
 A. Châu Á B. Châu Phi	 C. Đông Nam Á
 2. Liên minh châu Phi viết tắt là: 
 A. EU	B. ASEAN	 C. AU	
 3. Tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi là:
 A. Phi-đen Cat-xtơ-rô B. Gagarin 
 C. Nen-xơn Man-đê-la
 4. Đại hội dân tộc Phi viết tắt là:
 A. ANC	 B. SNG C. AU
Bài 2 : Hãy điền thời gian sao cho đúng với sự kiện trong bảng:
Thời gian
Sự kiện
6/1953
Cộng hòa Ai Cập được thành lập
1960
17 nước châu Phi giành được độc lập
5/1994
Nen-xơn Man-đê-la trở thành tổng thống người da đen
 GV khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ tư duy
 5. Hướng dẫn về nhà: 
 - Về nhà học bài 
- Chuẩn bị bài 7: CÁC NƯỚC MĨ LA TINH và trả lời các câu hỏi trong SGK 
 - Tìm hiểu tình hình chung các nước Mĩ La tinh sau CTTG II
 - Cuộc đấu tranh của nhân dân Cu Ba để giành độc lập dân tộc
 ? Vì sao nói cuộc tấn công vào pháo đài Môn ca đa đã mở ra một giai đoạn mới trong phong trào đấu tranh của nhân dân Cu Ba?
 - Tìm hiểu quan hệ hữu nghị Việt Nam – Cu Ba
 E. RÚT KINH NGHIỆM:
..........................................................................................................................................................................................................................................................................
 Kí duyệt của tổ chuyên môn
Ngày......tháng......năm 2020