Giáo án Công nghệ Lớp 9 - Bài 5: Thực hành nối dây dẫn điện (3 tiết) - Huỳnh Văn Kiệt

Tuần 8, 9, 10
Tiết 8, 9, 10
BÀI 5	
( 03 TIẾT)
I./ MỤC TIÊU: Sau bài này HS có thể:
Nắm được các yêu cầu của mối nối dây dẫn điện.
Hiểu các phương pháp nối và cách điện mối nối.
Nối và cách điện được các loại mối nối dây dẫn điện.
Làm việc kiên trì, cẩn thận, khoa học và an toàn điện.
Ý thức sự nguy hiểm khi tiếp xúc với nguồn điện.
II./ PHƯƠNG PHÁP
Kết hợp các phương pháp thực hành, quan sát, đàm thoại.
III./ PHƯƠNG TIỆN DẠY- HỌC
GV: kìm cát dây, kìm tuốt, bút thử điện, dây dẫn lõi 1 sợi và lõi nhiều sợi.
HS: công tắc, dây dẫn điện, vít, kìm, 
IV./ TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
Tiết 1
1./ Ổn định lớp: HS báo cáo
2./ Kiểm tra: 	
GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS
3./ Bài mới	
Giới thiệu: Điện rất nguy hiểm cho người sử dụng. Nếu đường điện dài bị đứt ta cần nối chúng lại và nếu các mối nối không đạt yêu cầu về độ an toàn điện sẽ rất nguy hiểm và thời gian sử dụng không lâu dài. Vậy để có một mối nối đạt yêu cầu ta cần nối như thế nào?
TG
Hoạt động 1: TÌM HIỂU SỰ CHUẨN BỊ, NÊU MỤC TIÊU VÀ YÊU CẦU BÀI THỰC HÀNH
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV nêu lên yêu cầu bài thực hành.
- GV yêu cầu hs thực hiện theo nhóm để tìm hiểu về mục tiêu và yêu cầu bài thực hành.
- GV chia nhóm HS
+ Mục đích việc chia nhóm là tạo điều kiện cho HS có thể dùng chung các dụng cụ thực hành và có cơ hội hợp tác học tập, sản phẩm thực hành của riêng từng HS.
- GV nêu nội qui bài thực hành.
- GV có thể khẳng định lại mục tiêu bài thực hành để HS nắm được rõ hơn.
- GV yêu cầu
+ Mối nối như thế nào thì đạt yêu cầu.
- Sau khi HS trả lời, GV chốt lại và bổ sung.
+ Có các loại mối nối nào?
- GV chốt lại và giải thích thêm: yêu cầu mối nối:
+ Dẫn điện tốt: điện trở mối nối nhỏ để dòng điện truyền qua dễ dàng.
+ Có độ bền cơ học cao: phải chịu đợc sức kéo, cắt và sự rung chuyển.
+ An toàn điện: mối nối được cách điện tốt, không sắt để dễ làm hỏng lớp băng cách điện.
+ Đảm bẻo về mặt kỹ thuật: mối nối phải gọn và đẹp.
- GV chốt lại và rút ra kết luận.
- HS thưck hiện theo yêu cầu của GV.
- HS tự chia nhóm hoặc theo sự hướng dẫn của GV và đi về vị trí của từng nhóm để chuẩn bị cho buổi thực hành.
- HS thảo luận để nêu lên mục tiêu và yêu cầu của bài thực hành.
- HS đại diện nhóm trả lời
- HS nhóm khác theo dõi và bổ sung
- Sau khi HS nắm vững mục tiêu và yêu cầu của bài thực hành. HS thực hiện theo yêu cầu của GV.
- Cá nhân HS nêu lên mục tiêu bài thực hành.
- HS thực hiện các yêu cầu của GV.
- Cá nhân trả lời về các mối nối đạt yêu cầu
- HS các nhóm khác nhận xét và bổ sung.
- HS tiếp tục thảo luận để trả lời các câu hỏi.
+ Có các loại mối nối:
* Mối nối thẳng
* Mối nối phân nhánh
* Mối nối dùng phụ kiện
- HS đại diện nhóm trả lời
- HS nhóm khác theo dõi và bổ sung
- HS nêu được yêu cầu về mối nối.
+ Dẫn điện tốt
+ Có độ bền cơ học cao
+ An toàn điện
+ Đảm bẻo về mặt kỹ thuật.
1./ Các loại mối nối
- Mối nối thẳng
- Mối nối phân nhánh
- Mối nối dùng phụ kiện
2./ Yêu cầu mối nối
- Dẫn điện tốt: điện trở mối nối nhỏ để dòng điện truyền qua dễ dàng.
- Có độ bền cơ học cao: phải chịu đợc sức kéo, cắt và sự rung chuyển.
- An toàn điện: mối nối được cách điện tốt, không sắt để dễ làm hỏng lớp băng cách điện.
+ Đảm bẻo về mặt kỹ thuật: mối nối phải gọn và đẹp.
Hoạt động 2: TÌM HIỂU VỀ MỐI NỐI DÂY DẪN ĐIỆN
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV cho HS mỗi nhóm gồm 1 bộ có 5 loại mối nối mẫu( môic loại bao gồm cả mối nối đã cách điện và chưa cách điện.
- GV giao nhiệm vụ và thời gian hoàn thành cho mỗi nhóm.
- GV yêu cầu HS qua sát hình 5.1 SGK tr.23 về các loại mối nối dây dẫn điện.
- GV yêu cầu HS phân loại mối nối theo hình vẽ như SGK.
- GV hướng dẫn HS nhận xét các mối nối mẫu để rút ra kết luận về yêu cầu mối nối.
- GV giải thích thêm về yêu cầu kỹ thuật của các loại mối nối.
- Yêu cầu:
+ Dẫn điện tốt
+ Bền, chắc
+ An toàn điện
+ Đẹp
- GV nhận xét và đưa ra kết luận về yêu cầu mối nối.
- HS thực hiện theo nhóm, các nhóm cử nhóm trưởng lên nhậ thiết bị và trở về vị trí của từng nhóm như đã phân công ( có thể chia 5 hoặc 6 nhóm)
- HS thực hiện theo yêu cầu của GV.
- HS quan sát hình 5.1 SGK tr.23 về các loại mối nối.
- HS phân loại về các loại mối nối.
+ Mối nối nối tiếp dây lõi 1 sợi.
+ Mối nối phân nhánh dây dẫn lõi 1 sợi.
+ Mối nối phân nhánh dây dẫn lõi nhiều sợi.
+ Mối nối nối tiếp dây dẫn lõi nhiều sợi.
+ Mối nối bằng phụ kiện trong hợp nối dây.
- HS nêu lên yêu cầu về kỹ thuật của mối nối.
- HS đại diện nhóm trả lời
- HS nhóm khác theo dõi và bổ sung.
- HS trả thiết bị và vệ sinh.
4./ Củng cố
HS nêu lại yêu cầu, mục đích của các mối nối.
HS phân loại các loại mối nối.
HS nêu lên yêu cầu kỹ thuật của các loại mối nối.
5./ Hướng dẫn về nhà
Nghiên cứu về qui trình chung nối dây dẫn điện.
Quan sát và thực hiện trước tại nhà về mối nối tiếp dây dẫn lõi 1 sợi.
Mỗi nhóm chuẩn bị vài mét dây lõi 1 sợi và vài mét dây lõi nhiều sợi để tiết sau tiấn hành thực hành.
Tiết 2
III./ PHƯƠNG TIỆN DẠY- HỌC
GV: dây dẫn và thiết bị thực hành.
HS: Dây lõi nhiều sợi và lõi 1 sợi.
IV./ TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1./ Ổn định lớp: HS báo cáo
2./ Kiểm tra: 
GV kiểm tra lại sự chuẩn bị của các nhóm HS.
3./ Bài mới
Giới thiệu: GV nêu lên yêu cầu cung của các loại mối nối.
TG
Hoạt động 3: TÌM HIỂU QUI TRÌNH CHUNG NỐI DÂY DẪN ĐIỆN
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV hướng dẫn HS tìm hiểu qui trình chung nối dây dẫn điện và giải thích tại sao lại không thể đảo thứ tự của các bước trong qui trình.
- Việc thực hiện qui trình là một trong các tiêu chí đánh giá kết quả thực hành.
- GV yêu cầu HS nêu về qui trình của thực hành.
+ Tại sao không thể đảo một trong các vị trí của qui trình.
- Sau khi HS trả lời, GV có thể gọi vài HS khác đứng lên nhận xét.
- GV nhận xét và bổ sung.
- GV có thể gọi vài HS lên trả lời câu hỏi cuối bài.
- GV bổ sung và kết luận.
+ Bóc vỏ cách điện và làm sạch lõi để nối dây dẫn được điện tốt.
+ Hàn mối nối để tăng độ bền cơ học cho mối nối, tăng khả năng dẫn điện và có thể sử dụng được lâu dài.
+ Bọc cách điện để đảm bảo an toàn điện khi sử dụng điện.
- GV hướng dẫn HS cách làm sạch lõi để đảm bảo dây dẫn điện được tốt hơn.
- GV uốn nắn và có thể đi đến từng nhóm hướng dẫn, kiểm tra việc làm sạch lõi.
- GV kết luận.
- HS trở về vị trí đã được phân công và bày tất cả các thiết bị đã chuẩn bị lên bàn.
- HS nêu trình tự của qui trình gồm:
+ Bóc vỏ cách điện
+ Làm sạch lõi
+ Kiểm tra mối nối
+ Hàn mối nối
+ Cách điện mối nối
- HS khẳng định đây là một qui trình bặt buột và không thể thay đổi vị trí của các khâu. Nếu thay đổi sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ quá trình của qui trình về nối dây dẫn điện.
- HS đại diện nhóm trả lời
- HS nhóm khác theo dõi và bổ sung.
- HS tự tìm hiểu cách bóc vỏ cách điện như SGK hoặc có thể thực hiện sau khi GV thực hiện các thao tác mẫu.
- HS có thể tự rút ra kết luận.
- HS bắt dầu đem dụng cụ để nối dây dẫn điện.
- HS: dùng giấy nhám đánh đi đánh lại nhiều trên lõi để làm sạch lõi.
- Sau khi HS làm sạch lõi thì tiến hành nối dây theo sự hướng dẫn của GV hoặc có thể dựa vào nội dung từ SGK.
* Qui trình: gồm 5 bước
- Bóc vỏ cách điện
- Làm sạch lõi
- Kiểm tra mối nối
- Hàn mối nối
- Cách điện mối nối
Hoạt động 4: THỰC HÀNH NỐI NỐI TIẾP DÂY DẪN LÕI 1 SỢI
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV phân phát dụng cụ cho từng nhóm HS ( đối với các nhóm còn thiếu các thiết bị).
- GV giao nhiệm vụ để cho HS thực hành.
- GV yêu cầu HS tự nghiên cứu nội dung về phần này từ SGK.
- GV có thể chỉ định vài HS đọc lên nội dung đó cho cả lớp nghe.
- GV có thể hướng dẫn như sau:
+ Uốn gập lõi: chia đôi thành 2 phần, uốn vuông góc 2 dây và móc 2 đầu uốn vào nhau.
- GV nêu câu hỏi:
+ Phần trong và phần ngoài có bao nhiêu vòng?
- GV giải thcíh: Vặn xoắn từ 2- 3 vòng, sau đó dùng kim vặn xoắn lần lượt dây này vào dây kia 4- 6 vòng. Hoàn thiện mối nối bằng cách dùng 2 kìm cặp những vòng ngoài cùng, vặn ngược chiều, siết mối nối vừa đủ chặt, 
- GV theo dõi từng em trong nhóm thực hành.
- GV sửa chữa uốn nắn kịp thời những HS sai.
- Ví dụ: Lỗi cắt vào lõi dây, vặn xoắn không chặt, 
- GV quan sát
- Gv cần chú ý rèn luyện cho HS:
+ Từng động tác chính xác.
+ Tránh mắc những lỗi thông thường.
+ Thực hiện đúng qui trình.
+ làm việc an toàn, khoa học.
- GV kiểm tra các sản phẩm của HS và thu nhận mẫu.
- HS trở về vị trí ổn định
- HS nhóm trưởng đại diện lên nhận các thiết bị bổ sung khi còn thiếu
- HS tự phân công các thành viên trong nhóm tiến hành làm việc.
- HS nghiên cứu về mối nối dây dẫn lõi 1 sợi SGK tr.25.
- HS quan sát GV thực hiện các thao tác mẫu.
- HS trả lời câu hỏi của GV.
+ Phần trong quấn khoảng 6 vòng.
+ Phần ngoài cũng quấn từ 5- 6 vòng.
- Sau khi quan sát, HS thực hiện theo các thao tác của GV.
- HS thực hiện 3 bước đầu của qui trình: bóc vỏ cách điện, làm sạch lõi dây, nối dây.
- HS tiến hành ở từng cá nhân.
- HS ở các nhóm tiến hành thực hành.
- Mỗi HS tự thực hành và trao đổi lẫn nhau.
- HS chú ý các lỗi sai để chỉnh sửa và rút kinh nghiệm về sau.
- HS chú ý rèn luyện các yêu cầu của GV.
- HS từng nhóm có thể trao đổi và nhận xét qua lại giữa các sản phẩm của mình thực hiện được.
4./ Củng cố
GV yêu cầu HS nêu lại các bước của qui trình.
GV gọi vài HS của các nhóm lên thực hiện lại các thao tác của qui trình.
HS trả lời câu hỏi:
+ Tại sao không thể đảo lộn các vị trí trong qui trình?
5./ Hướng dẫn về nhà
HS về nhà có thể thực hiện nối dây cho mạng điện trong gia đình.
GV yêu cầu HS chuẩn bị thêm vài mét dây dẫn lõi nhiều sợi.
III./ PHƯƠNG TIỆN DẠY- HỌC
GV: thiết bị thực hành ( dây dẫn, kìm, vít, )
HS: Dây dẫn lõi nhiều sợi
IV./ TIẾN TRÌNH DẠY- HỌC
1./ Ổn định lớp: HS báo cáo
Tiết 3
2./ Kiểm tra: 
GV trả lại các mối nối ở tiết trước.
GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS ở tiết này.
3./ Bài mới
Giới thiệu: tiết trước các em đã làm quen cách nối dây dẫn với lõi 1 sợi. Vậy đối với dây dẫn lõi nhiều sợi thì nối như thế nào?
TG
Hoạt động 5: TÌM HIỂU MỐI NỐI DÂY DẪN LÕI NHIỀU SỢI
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV yêu cầu các nhóm HS tự nghiên cứu nội dung SGK.
- GV cho cá nhân đọc nội dung.
- GV phát lại các mối nối mẫu cho HS.
* GV yêu cầu:
- Quan sát lại các mối nối mẫu và giải thích sự khác nhau giữa 2 mối nối.
- GV thực hiện hướng dẫn ban đầu, làm thao tác mẫu cho từng công đoạn của nối dây, lưu ý nhãng lỗi sai thường mắc phải.
- Ví dụ: Lỗi cắt vào lõi khi cắt vỏ cách điện, vặn xoắn không chặt khi nối dây.
- Khi thực hiện GV cần theo sát các em để kịp thời uốn nắn, sửa chẵ từng động tác cho các em.
+ Lồng lõi: xòe đều các sợi của lõi thành hình nang quạt, lồng các sợi lõi, đan chéo khác nhau 
- Khi hết thời gian, GV cho HS dừng ngay tiến trình làm việc và nộp lại các sản phẩm.
- GV thu các sản phẩm kèm theo sự ghi nhận về sự rèn luyện của HS.
- HS nghiên cứu nội dung SGK.
- Cá nhân đọc nội dung trước lớp.
- HS nêu được:
+ Bóc vỏ cách điện và làm sạch lõi.
+ Lồng lõi.
+ Vặn xoắn.
+ Kiểm tra mối nối.
- HS cử nhóm trưởng lên nhận các mối nối mẫu.
- HS tự làm như: Bóc vỏ cách điện và làm sạch lõi.
Rồi tiến hành nối dây.
- HS thực hiện theo yêu cầu của GV và lưu ý một số lỗi khi mắc phải.
- HS tiến hành nối dây dẫn điện lõi nhiều sợi.
- HS cần pahỉ tiến hành theo nhóm và theo qui trình như SGK.
- HS chú ý theo sự giải thích của GV để thực hiện mối nối cho chính xác và rõ đẹp.
- Sau cuối giờ, HS nộp lại tất cả các sản phẩm lại cho GV.
* Tiết này, HS chỉ thực hiện bước nối dây, còn hàn và cách điện mối nối thì để tiết sau.
- Bóc vỏ cách điện.
- Lồng lõi.
- Vặn xoắn.
- Kiểm tra mối nối.
Hoạt động 6: TÌM HIỂU MỐI NỐI PHÂN NHÁNH ( NỐI RẼ)
HOẠT ĐỘNG CỦA GV
HOẠT ĐỘNG CỦA HS
NỘI DUNG
- GV yêu cầu HS nghiên cứu nội dung SGK.
+ Qui trình nối phân nhánh giống nối nối tiếp.
- GV tiến hành làm mẫu những thao tác hình thành kỹ năng mới là nối dây. Vì ở 2 tiết qua, HS chỉ biết bóc vỏ và làm sạch lõi.
- GV theo dõi và chỉnh sửa.
- GV đưa qui định về thời gian cho HS tiến hành.
- Sau khi hết thời gian qui định, GV cho HS nộp các sản phẩm để GV kiểm tra.
- GV yêu cầu HS làm vệ sinh và trả thiết bị.
- HS tự nghiên cứu nội dung có sẵn ở SGK về mối nối phân nhánh
- HS tự thực hiện các thao tác như: làm sạch lõi, bóc vỏ dây dẫn.
- HS quan sát sự thực hiện mẫu của GV và tiến hành theo thao tác mẫu.
- Sau cuối buổi, HS đem các sản phẩm lên để GV kiểm tra.
- HS làm vệ sinh cá nhân, nơi làm việc.
- Nhóm trưởng lên trả các thiết bị
- Nối rẽ là nối các mối nối từ đường dây trục chính ra, chỗ nối giữa đường dây chính và mối nối rẽ gọi là nối rẽ.
4./ Củng cố
GV kiểm tra lại việc thực hiện vệ sinh của HS, việc nộp các sản phẩm và GV đánh giá sản phẩm.
GV nhận xét về thái độ học tập của lớp.
GV kiểm tra và đem các sản phẩm về chấm.
5./ Hướng dẫn về nhà.
Chuẩn bị vài mét dây lõi 1 sợi và lõi nhiều sợi.
Chuẩn bị vài công tắc, cầu chì, ổ cắm điện,