Giáo án Vật lý Lớp 9 - Tuần 4 - Năm học 2020-2021

Ngày soạn: 20/9/2020 Tiết 7 Tuần 4
Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 1).
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: Giúp học sinh 
 - Hiểu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn.
 - Hiểu được điện trở của dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một vật liệu thì tỷ lệ thuận với chiều dài của dây.
 - Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố (chiều dài, tiết diện, vật liệu làm dây dẫn ).
2. Năng lực: Xác định được bằng TN mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với chiều dài của dây
3. Phẩm chất: Có tinh thần hợp tác, cẩn thận khi lấy số liệu.
Năng lực phân tích tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hoạt động nhóm.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
 1. Giáo viên: - Kế hoạch dạy học.
 2. Học sinh: Đối với mỗi nhóm HS:
-1 nguồn điện 3V. -1 công tắc. -1 ampe kế có GHĐ là 1A
-1 vôn kế có GHĐ là 6V. -3 điện trở: S1=S2=S3 cùng loại vật liệu.
l1= 900mm; l2=1800mm; l3=2700mm. Các điện trở có Ф=0,3mm.
III. Tiến trình dạy học
A. Hoạt động khởi động
1. Mục tiêu: 
Tạo hứng thú cho HS trong học tập, tạo sự tò mò cần thiết của tiết học.
Tổ chức tình huống học tập.
Hình thành năng lực phân tích tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề.
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, chung cả lớp:
3. Sản phẩm: Nhắc lại ý nghĩa của điện trở.
+ Dự đoán một dây dẫn có chiều dài l và 1 dây dẫn có chiều dài 2l, dây nào có điện trở lớn hơn.
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh đánh giá.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
+ Nhắc lại ý nghĩa của điện trở.
+ Một dây dẫn có chiều dài l và 1 dây dẫn cùng loại có chiều dài 2l, dây nào có điện trở lớn hơn? Nhà ở đầu nguồn điện “khỏe” hơn hay “yếu” hơn nhà ở cuối nguồn điện.
- Học sinh trả lời:
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:
- Giáo viên nhận xét, đánh giá: 
->Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Để giúp các em trả lời chính xác các câu hỏi trên, chúng ta cùng vào bài học hôm nay.
->Giáo viên nêu mục tiêu bài học:
+ Điện trở đặc trưng cho sự cản trở dòng điện nhiều hay ít của dây dẫn.
+ Dây càng dài điện trở càng lớn.
Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 1).
B. Hoạt động hình thành kiến thưc mới
1. Mục tiêu: 
Hiểu được điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài, tiết diện và vật liệu làm dây dẫn.
Hình thành năng lực phân tích tổng hợp, năng lực giải quyết vấn đề.
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, nhóm: Nghiên cứu tài liệu.
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm:
- Phiếu học tập cá nhân: 
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
-Yêu cầu HS quan sát các đoạn dây dẫn ở hình 7.1 cho biết chúng khác nhau ở yếu tố nào? Điện trở của các dây dẫn này liệu có như nhau không?
→Yếu tố nào có thể gây ảnh hưởng đến điện trở của dây dẫn.
-Hs: quan sát hình trả lời.
-Yêu cầu thảo luận nhóm đề ra phương án kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào chiều dài dây dẫn.
Hs: thảo luận trả lời.
-Yêu cầu đưa ra phương án TN tổng quát để có thể kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở vào 1 trong 3 yếu tố của bản thân dây dẫn.
I. Xác định sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào một trong những yếu tố khác nhau.
- Hình 7.1: Các dây dẫn khác nhau:
+Chiều dài dây.
+Tiết diện dây.
+Chất liệu làm dây dẫn.
1. Mục tiêu: Hiểu được điện trở của dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một vật liệu thì tỷ lệ thuận với chiều dài của dây. Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố (chiều dài, tiết diện, vật liệu làm dây dẫn ). Kỹ năng xác định được bằng TN mối quan hệ giữa điện trở của dây dẫn với chiều dài của dây
Thái độ có tinh thần hợp tác, cẩn thận khi lấy số liệu. Hình thành năng lực hoạt động nhóm.
2. Nội dung: 
- Hoạt động cá nhân, nhóm: thực nghiệm, nghiên cứu tài liệu.
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm: Câu C1.
- Phiếu học tập cá nhân: 
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức thực hiện:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
-Dự kiến cách làm TN:
-Yêu cầu HS nêu dự đoán về sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây bằng cách trả lời câu C1.→GV thống nhất phương án TN→Mắc mạch điện theo sơ đồ hình 7.2a→Yêu cầu Hs tiến hành TN ghi kết quả vào bảng 1. Làm TN tương tự theo sơ đồ hình 7.2b; 7.2c.
-Từ kết quả thí nghiệm Gv cho Hs nhận xét.
Hs: nhận xét. 
-GV: Với 2 dây dẫn có điện trở tương ứng R1, R2 có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu , chiều dài dây tương ứng là l1, l2 thì: 
II. Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn.
1.Dự kiến cách làm.
2. Thí nghiệm kiểm tra.
3. Kết luận:
Điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và được làm từ cùng một loại vật liệu thì tỉ lệ thuận với chiều dài của mỗi dây. 
C. Hoạt động luyện tập
1. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học, hướng dẫn làm các bài tập
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, cặp đôi: 
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm:
- Phiếu học tập cá nhân: 
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
GV hướng dẫn
HS tự làm các câu C2,C3, C4
III. Vận dụng
C2: Chiều dài dây càng lớn (l càng lớn)→ Điện trở của đoạn mạch càng lớn (R càng lớn).Nếu giữ HĐT (U) không đổi→Cường độ dòng điện chạy qua đoạn mạch càng nhỏ (I càng nhỏ)→ Đèn sáng càng yếu.
C3: U = 6V, I = 0,2A
l = 4m thì R = 2
Bài giải:
Điện trở của dây là:
 R = = = 20()
Chiều dài của cuộn dây đó là:
 l = = 40(m)
C4: Vì HĐT đặt vào 2 đầu dây không đổi nên I tỉ lệ nghịch với R do hay . Mà 
D. Hoạt động vận dụng
1. Mục tiêu: 
Củng cố lại kiến thức đã học, HS vận dụng các kiến thức vừa học giải thích, tìm hiểu các hiện tượng trong thực tế cuộc sống, tự tìm hiểu ở ngoài lớp. 
Hướng dẫn các bài tập cho HS về nhà
2. Nội dung:
Nêu vấn đề, vấn đáp – gợi mở. 
Hình thức: hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm.
3. Sản phẩm:
HS hoàn thành các nhiệm vụ GV giao vào tiết học sau.
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh đánh giá.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
Củng cố:
+ Đọc mục có thể em chưa biết.
+ Làm các BT trong SBT: từ bài 7.1 -> 7.7/SBT.
Hướng dẫn về nhà 
Gv: Hướng dẫn học sinh học ở nhà và chuẩn bị cho bài sau.
Dặn Hs về nhà học bài, làm bài tập còn lại trong(SBT).
Xem trước nội dung bài 8 “ Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 2).”
Hs: lắng nghe, tiếp thu.
Ngày soạn: /9/2021 Tiết 8 Tuần 4
Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 2).
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức : Biết được các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một loại vật liệu, thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây (trên cơ sở vận dụng hiểu biết về điện trở tương đương của đoạn mạch song song).
- Hiểu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra mối quan hệ giữa điện trở và tiết diện của dây dẫn.
2. Năng lực: Mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn.
3. Phẩm chất: Cẩn thận, trung thực trong quá trình làm thí nghiệm và đọc kết quả thí nghiệm.
Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hoạt động nhóm.
II. Thiết bị dạy học và học liệu 
1. Giáo viên: Giáo án. SGK, bảng phụ
2. Học sinh: - 2 điện trở dây quấn cùng loại. -
- 1 nguồn điện 1 chiều 6V.,1 công tắc.-1 (A) có GHĐ là 1A và ĐCNN 0.02A.
- 1 vônkế có GHĐ là 6V và ĐCNN 0.1V. -Các đoạn dây nối.
III. Tiến trình dạy học
A. Hoạt động khởi động
1. Mục tiêu: 
Tạo hứng thú cho HS trong học tập, tạo sự tò mò cần thiết của tiết học.
Tổ chức tình huống học tập.
Hình thành năng lực cho học sinh
năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hoạt động nhóm.
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, chung cả lớp:
3. Sản phẩm: Nhắc lại MQH giữa chiều dài dây dẫn và điện trở của dây.
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh đánh giá.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
- Giáo viên yêu cầu:
+ Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào vào chiều dài dây dẫn?
+ Nêu các công thức của đoạn mạch gồm 2 diện trở mắc song song.
- Học sinh tiếp nhận:
- Học sinh nhận xét, bổ sung, đánh giá:
- Giáo viên nhận xét, đánh giá: 
->Giáo viên gieo vấn đề cần tìm hiểu trong bài học: Chúng ta đã biết điện trở của dây dẫn tỉ lệ thuận với chiều dài, còn điện trở của dây dẫn thay đổi như thế nào khi tiết diện của dây dẫn thay đổi? 
->Giáo viên nêu mục tiêu bài học: Để giúp các em trả lời chính xác các câu hỏi trên, chúng ta cùng vào bài học hôm nay.
l1/l2 = R1/R2
Đoạn mạch song song có:
I = I1 + I2
U = U1 = U2
Rtđ = 
Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 2).
B. Hoạt động hình thành kiến thưc mới
1. Mục tiêu: Biết được các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một loại vật liệu, thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây (trên cơ sở vận dụng hiểu biết về điện trở tương đương của đoạn mạch song song). Hình thành năng lực cho học sinh
năng lực giải quyết vấn đề, năng lực hoạt động nhóm.
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, nhóm: Nghiên cứu tài liệu.
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm: C1.
- Phiếu học tập cá nhân: 
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
Gv: Yêu cầu HS vận dụng kiến thức về điện trở tương đương trong đoạn mạch mắc song song để trả lời câu hỏi C1.
Hs: trả lời câu hỏi C1.
-Từ câu hỏi C1→Dự đoán sự phụ thuộc của R vào S qua câu 2.
Hs: quan sát hình dự đoán câu C2 
I. Dự đoán sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn.
C1: 
C2: Trường hợp hai dây dẫn có cùng chiều dài và cùng được làm từ cùng một loại vật liệu, thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện dây.
1. Mục tiêu: Hiểu được cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra mối quan hệ giữa điện trở và tiết diện của dây dẫn. Biết được điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một loại vật liệu, thì điện trở của chúng tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây.
Kĩ năng mắc mạch điện và sử dụng dụng cụ đo để đo điện trở của dây dẫn. Thái độ cẩn thận, trung thực trong quá trình làm thí nghiệm và đọc kết quả thí nghiệm. Hình thành năng lực cho học sinh
2. Nội dung: 
- Hoạt động cá nhân, nhóm: thực nghiệm, nghiên cứu tài liệu.
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm: Câu C2.
- Phiếu học tập cá nhân: 
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
-Vẽ sơ đồ mạch điện kiểm tra→Nêu dụng cụ cần thiết để làm TN, các bước tiến hành TN.
-Hs: Các bước tiến hành TN:
+Mắc mạch điện theo sơ đồ.
+Thay các điện trở R được làm từ cùng một lọai vật liệu, cùng chiều dài, tiết diện S khác nhau.
+Đo giá trị U, I → Tính R.
+So sánh với dự đoán để rút ra nhận xét 
Gv: Yêu cầu HS làm TN kiểm tra để hoàn thành bảng 1-tr23.
Gv: Hướng dẫn thảo luận chung cả lớp.
-Yêu cầu so sánh với dự đoán để rút ra kết luận.
-Yêu cầu HS đọc yêu cầu phần 3
-Nhận xét. Tính tỉ số và so sánh với tỉ số thu được từ bảng 1.
-Gọi 1 HS nhắc lại kết luận về mối quan hệ giữa R và S→Vận dụng.
II. Thí nghiệm kiểm tra: 
 Hình 8.3
-Nhận xét: Áp dụng công thức tính diện tích hình tròn
Tỉ số: →Rút ra kết quả:
-Kết luận: điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và được làm từ cùng một loại vật liệu thì tỉ lệ nghịch với tiết diện của dây.
C. Hoạt động luyện tập
1. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học, hướng dẫn làm các bài tập
2. Nội dung:
- Hoạt động cá nhân, cặp đôi: 
- Hoạt động chung cả lớp.
3. Sản phẩm:
- Phiếu học tập cá nhân: C3, C4, C5.
- Phiếu học tập của nhóm: 
4. Tổ chức thực hiện:
- Học sinh tự đánh giá.
- Học sinh đánh giá lẫn nhau.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
- Giáo viên yêu cầu:
+ Đọc phần ghi nhớ trong SGK.
+ Trả lời các câu hỏi C3, C4, C5/SGK
- Học sinh tiếp nhận: Nghiên cứu nội dung bài học để trả lời.
*Học sinh thực hiện nhiệm vụ:
- Học sinh: Thảo luận cặp đôi, nghiên cứu trả lời 
- Giáo viên: Điều khiển lớp thảo luận theo cặp đôi. 
III. Vận dụng
C3. Vì nên 
 => R1 = 3 R2
C4: Vì nên
 =1,1 (W) 
C5:
 Cách 1: Dây dẫn thứ 2 có chiều dài l2 = l1/2 nên có điện trở nhỏ hơn 2 lần, đồng thời có tiết diện S2 = 5S1 nên điện trở nhỏ hơn 5 lần. Kết quả là dây thứ hai có điện trở nhỏ hơn 2.5 = 10 lần R2 = R1/ 10 = 50 
D. Hoạt động vận dụng
1. Mục tiêu: 
HS vận dụng các kiến thức vừa học giải thích, tìm hiểu các hiện tượng trong thực tế cuộc sống, tự tìm hiểu ở ngoài lớp. 
Hướng dẫn các bài tập cho HS về nhà 
2. Nội dung:
Nêu vấn đề, vấn đáp – gợi mở. 
Hình thức: hoạt động cá nhân, cặp đôi, nhóm.
3. Sản phẩm 
HS hoàn thành các nhiệm vụ GV giao vào tiết học sau.
4. Tổ chức hoạt động:
- Học sinh đánh giá.
- Giáo viên đánh giá.
Hoạt động của gv và hs
Nội dung
Củng cố
+ Đọc mục có thể em chưa biết.
Bài 8.2: C.
Chiều dài lớn gấp 4 thì điện trở gấp 4 lần, tiết diện lớn gấp 2 thì điện trở nhỏ hơn 2 lần, vậy .
- GV yêu cầu Hs bài tập 8 SBT.
- HS: Giải thích hiện tượng liên quan đến sự phụ thuộc của diên trở vào chiều dài. 
 - Ôn lại bài của tiết 7 và tiết 8.
Hướng dẫn về nhà 
Gv: Hướng dẫn học sinh học ở nhà và chuẩn bị cho bài sau.
Dặn Hs về nhà học bài, làm bài tập còn lại trong(SBT).
Xem trước nội dung bài 9 “ Chủ đề: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây vào tiết diện dây, vật liệu làm dây(Tiết 3)”
Hs: lắng nghe, tiếp thu.