Bài giảng Hóa học Lớp 9 - Bài 17: Dãy hoạt động hóa học của kim loại

1 
  
CHAØO MÖØNG QUÍ THAÀY COÂ VAØ TOAØN THEÅ CAÙC EM HOÏC SINH ! 
  
KHỞI ĐỘNG 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng : 
A - Đồng và kẽm đều tác dụng được với dung dịch axit clohidric 
B - Bạc và nhôm đều tác dụng được với dung dịch đồng (II) clorua 
C - Sắt và nhôm đều tác dụng với dung dịch axit sunfuric 
D - Kali và magie đều tác dụng với nước 
Bạn đã sai !!! 
Bạn đã sai !!! 
Bạn đã sai !!! 
Hoan hô! Bạn đã đúng !!! 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
2. Hiện tượng xảy ra khi cho Zn vào dd CuSO 4 là: 
Có chất rắn màu đỏ bám ngoài dây kẽm 
 Có chất rắn màu đỏ bám ngoài dây kẽm, xuất hiện dd màu xanh lam 
A 
D 
C 
B 
Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau: 
Xuất hiện dd màu xanh lam 
 Có chất rắn màu đỏ bám ngoài dây kẽm, màu xanh lam của dd nhạt dần 
D 
10 
9 
8 
7 
6 
5 
4 
3 
2 
1 
0 
3. Hiện tượng xảy ra khi cho viên Na vào dd FeCl 3 là: 
Có chất rắn màu xám bám ngoài viên Na 
 Viên Na chạy trên mặt dd, có khí không màu thoát ra, xuất hiện kết tủa màu nâu đỏ 
A 
D 
C 
B 
Chọn câu trả lời đúng trong các câu sau: 
Xuất hiện dd màu trắng xanh 
 Thấy xuất hiện chất kết tủa màu vàng nâu. 
C 
 Trong giờ trước chúng ta đã biết Fe có thể đẩy được Cu ra khỏi dd muối CuSO 4 . Vậy Cu có thể đẩy Fe ra khỏi dd FeSO 4 hay không? Câu trả lời sẽ có trong bài học hôm nay. 
CHỦ ĐỀ:TÍNH CHẤT CỦA KIM LOẠI- 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC 
CỦA KIM LOẠI 
NỘI DUNG CỦA BÀI 
 Hãy dự đoán mức độ hoạt động hóa học của các kim loại sau: Fe; Cu; Ag; Na và H ? 
V I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng 
 như thế nào? 
 Bài 17 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
 Hãy đề xuất các thí nghiệm so sánh mức độ hoạt động hóa học của các kim loại sau: 
	1) Fe với Cu	2) Cu với Ag 
	3) Fe; Cu với ( H ) 	 4) Na với Fe 
 Biết trong phòng thí nghiệm có các hóa chất sau: 
 + Dung dịch FeSO 4 , AgNO 3 , CuSO 4 , HCl, nước. 
 + Kim loại Fe, Cu, Na, Ag và dung dịch phenolphtalein. 
V I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng 
 như thế nào? 
Bài 17 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
Thí nghiệm 
Cách tiến h à nh 
Hiện tượng, PTHH 
So sánh mức độ hoạt động (sắp xếp) 
Ống 1: Cho đinh sắt v à o dung dịch CuSO 4 
Ống 2: Cho dây đồng v à o dung dịch FeSO 4 
Ống 1: Cho dây đồng v à o dung dịch AgNO 3 
Ống 2: Cho dây bạc v à o dung dịch CuSO 4 
Ống 1: Cho đinh sắt v à o dung dịch HCl 
Ống 2: Cho dây đồng v à o dung dịch HCl 
Cốc 1: Cho mẩu kim loại Natri v à o nước có nhỏ dung dịch phenolphtalein 
Cốc 2: Cho đinh sắt v à o nước có nhỏ dung dịch phenolphtalein 
Thí nghiệm 1 
Thí nghiệm 2 
Thí nghiệm 3 
Thí nghiệm 4 
Mẩu Na tan dần, dd có màu đỏ, có khí bay lên 
2Na + 2H 2 O → 2NaOH + H 2  
Không có hiện tượng gì xảy ra 
Không có hiện tượng gì xảy ra 
Không có hiện tượng gì xảy ra 
Không có hiện tượng gì xảy ra 
Có bọt khí thoát ra, sắt tan dần 
 Fe + 2HCl → FeCl 2 + H 2  
Có chất rắn m à u xám bám ngo à i dây đồng 
 Cu + 2AgNO 3 → Cu(NO 3 ) 2 + 2Ag  
Có chất rắn m à u đỏ bám ngo à i đinh sắt 
 Fe + CuSO 4 → FeSO 4 + Cu  
 Na hoạt động hóa học mạnh hơn Fe 
Ta xếp: Na, Fe 
Fe đẩy được Hiđro, Cu không đẩy được Hiđro ra khỏi dd axit 
Vậy ta xếp: Fe, (H) , Cu 
Cu hoạt động hóa học mạnh hơn Ag 
Ta xếp: Cu, Ag 
Fe hoạt động hóa học mạnh hơn Cu 
Ta xếp: Fe, Cu 
 Bằng nhiều thí nghiệm khác nhau, người ta đã sắp xếp được các kim loại th à nh dãy theo chiều giảm dần mức độ hoạt động hóa học như sau : 
Cu, Hg, Ag, Au 
K, Na, 
Mg, Al, Zn, Fe, Pb , 
(H) , 
Mức độ hoạt động hóa học giảm dần 
 Dãy hoạt động hóa học của kim loại: 
 Căn cứ v à o kết quả thí nghiệm hãy sắp xếp các kim loại Fe; Cu; Ag; Na và H theo chiều giảm dần mức độ hoạt động. 
Na, Fe, H , Cu, Ag 
 Bài 17 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
V I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng 
 như thế nào? 
 K, Na, Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Hg, Ag, Au 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
Mạnh 
Yếu 
Rất mạnh 
Trung bình 
Rất yếu 
1. Các kim loại được sắp xếp 
như thế nào trong dãy HĐHH? 
2. Kim loại ở vị trí nào phản ứng 
 với nước ở nhiệt độ thường? 
3. Kim loại ở vị trí nào p/ư với 
dd axit giải phóng khí hiđro? 
4. Kim loại ở vị trí nào đẩy được 
kim loại khác ra khỏi dd muối? 
THẢO LUẬN NHÓM (3 phút) 
Hoàn thành các nội dung nêu ý nghĩa của dãy hoạt động hóa học trong bảng sau: 
V I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng như thế nào? 
V II. Dãy hoạt động hóa học của kim loại có ý nghĩa như thế nào? 
Bài 17. 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
 Bài 17. 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
K, Na , Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au 
 1. Mức độ hoạt động hóa học của các kim loại giảm dần từ trái qua phải . 
3. Kim loại đứng trước H phản ứng với một số axit ( HCl, H 2 SO 4 loãng ) giải phóng khí H 2 
2. Kim loại đứng trước Mg phản ứng với nước ở điều kiện thường tạo th à nh kiềm v à giải phóng khí hiđro . 
VD: 2Na + 2H 2 O → 2NaOH + H 2  
VD: Fe + 2HCl → FeCl 2 + H 2  
 VD: Cu + 2AgNO 3 → Cu(NO 3 ) 2 + 2Ag 
4. Kim loại đứng trước (trừ K, Na..) đẩy kim loại đứng sau ra khỏi dung dịch muối . 
*Ý nghĩa 
Tiết 23. Bài 17. 
DÃY HOẠT ĐỘNG HÓA HỌC CỦA KIM LOẠI 
I. Dãy hoạt động hóa học của kim loại được xây dựng như thế nào? 
II. Dãy hoạt động hóa học của kim loại có ý nghĩa như thế nào? 
* Cách ghi nhớ dãy hoạt động hóa học của kim loại 
K 
Na 
Mg 
Al 
Zn 
Fe 
Pb 
(H) 
Cu 
Hg 
Ag 
Au 
Khi 
Nào 
May 
Áo 
Záp 
Sắt 
Phải 
Hỏi 
Cửa 
Hàng 
Bạc 
Vàng 
Bài tập 1 trang 54 SGK 
 Dãy các kim loại nào sau đây được sắp xếp đúng theo chiều hoạt động hóa học tăng dần? 
a. K, Mg, Cu, Al, Zn, Fe 
 b. Fe, Cu, K, Mg, Al, Zn 
c. Cu, Fe, Zn, Al, Mg, K 
d. Zn, K, Mg, Cu, Al, Fe 
e. Mg, K, Cu, Al, Fe 
Đúng rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
Sai rồi 
BÀI TẬP 
19 
Dung dòch ZnSO 4 coù laãn taïp chaát laø CuSO 4 . Duøng kim loaïi naøo sau ñaây ñeå laøm saïch dung dòch ZnSO 4 ? Haõy giaûi thích vaø vieát phöông trình hoaù hoïc ? 
Mg 
Caâu traû lôøi ñuùng : b) Zn 
a)Fe 
Zn 
Cu 
Dùng kim loại kẽm vì có phản ứng 
- Nếu dùng Zn dư, Cu tạo thành không tan được tách ra khỏi dung dịch và ta thu được dung dịch ZnSO 4 tinh khiết. 
LUYỆN TẬP 
Bài tập 2: 
Bài tập 5 (SGK tr.54) Cho 10,5 gam hỗn hợp gồm 2 kim loại Cu, Zn vào dung dịch H 2 SO 4 loãng dư, người ta thu được 2,24 lít khí (đktc) 
HƯỚNG DẪN GIẢI 
Khi cho Cu và Zn phản ứng với dd H 2 SO 4 loãng thì chỉ có Zn tham gia phản ứng, chất rắn còn lại là Cu 
a) Viết PTHH 
b) Tính khối lượng chất rắn còn lại sau phản ứng 
b/ m zn = 0,1 x 65 = 6,5g 
m Cu còn lại = 10,5 – 6,5 = 4g 
 c) Tính % khối lượng mỗi kim loại có trong hỗn hợp ban đầu? 
PTHH: Zn + H 2 SO 4 → ZnSO 4 + H 2 
 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol 0,1 mol 
Hướng dẫn về nhà: 
 Học bài 
 Làm bài tập 3,4 (sgk) 
 Đọc trước bài 18 : Nhôm. 
Tiết học đến đây kết thúc. 
 Xin kính chúc sức khỏe các thầy cô giáo, chúc các em chăm ngoan, học giỏi 
Xin chào tạm biệt ! 
BÀI TẬP VẬN DỤNG 
	a) 2K + 2H 2 O → 2KOH + H 2 
	b) Zn + 2HCl → ZnCl 2 + H 2 
	c) Cu + HCl → Không phản ứng 
	d) Zn + CuSO 4 → ZnSO 4 + Cu 
	e) Fe + MgCl 2 → Không phản ứng 
 f) Na + CuSO 4 → 
 2Na + 2H 2 O → 2NaOH + H 2 
 2NaOH + CuSO 4 → Na 2 SO 4 + Cu(OH) 2 
K, Na , Mg, Al, Zn, Fe, Pb, (H), Cu, Ag, Au 
Bài tập 3: Trong những cặp chất sau, cặp nào tác dụng được với nhau? Viết các PTHH minh họa cho các phản ứng. 
	a) K + H 2 O 
	b) Zn + HCl 
	c) Cu + HCl 
	d) Zn + CuSO 4 
	e) Fe + MgCl 2 
	 f) Na + CuSO 4