Bài giảng Hóa học Lớp 9 - Tiết 41: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ

TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
C 
 H 
; 
; 
O 
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị của chúng : C (IV) , H (I) , O (II) , N (III), các halogen (I) . 
VD1: Phân tử CH 4 
C 
 H 
 H 
 H 
 H 
VD2: Phân tử CH 4 O 
H 
O 
H 
H 
H 
C 
VD3: Phân tử CH 3 Br 
Br 
H 
H 
H 
C 
- Quy ước mỗi đơn vị hóa trị được biểu diễn bằng một nét gạch 
 C 
 O 
 C 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II. 
- Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị .Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa hai nguyên tử. 
2. Mạch cacbon 
 Trong phân tử hợp chất hữu cơ các nguyên tử cacbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon. 
VD: Biểu diễn các liên kết trong phân tử C 2 H 6 
C 
 H 
 H 
 H 
 H 
 H 
 H 
C 
- Có 3 loại mạch cacbon 
H 
C – C – H 
 H – C – C – 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
( Mạch thẳng ) 
C 4 H 10 
C – C – 
 – C – C – 
TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II. 
- Các nguyên tử liên kết với nhau theo đúng hóa trị. Mỗi liên kết được biểu diễn bằng một nét gạch nối giữa hai nguyên tử. 
2. Mạch cacbon 
 Trong phân tử hợp chất hữu cơ các nguyên tử cacbon có thể liên kết trực tiếp với nhau tạo thành mạch cacbon. 
- Có 3 loại mạch cacbon 
 H – C – C – 
 H 
H 
H 
H 
C – H 
H 
H 
H 
H 
C 
( Mạch nhánh ) 
 H – C – C – H 
H 
 H 
H 
H 
 H – C – C – H 
( Mạch vòng ) 
( Mạch thẳng ) 
C – C – 
 – C – C – 
H 
C – C – H 
 H – C – C – 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
 – C – C – 
 – C – C – 
Mạch 
hở 
Mạch kín 
C 4 H 10 
C 4 H 8 
 – C – C – 
C – 
C 
– 
– 
TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
- Trong phân tử hợp chất hữu cơ, cacbon luôn có hóa trị IV, hiđro có hóa trị I, oxi có hóa trị II. 
2. Mạch cacbon 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
Bài tập 3: Dựa vào hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử, hãy biểu diễn đầy đủ liên kết trong phân tử C 2 H 6 O . 
H 
H 
H 
H 
– C – C – 
H 
O – 
H 
 H – C – O – C – H 
H 
H 
H 
H 
Rượu etylic 
( chất lỏng) 
Đi metyl ete 
 (chất khí) 
- Mỗi hợp chất hữu cơ có một trật tự liên kết xác định giữa các nguyên tử trong phân tử. 
 – C – C – 
C 
– 
C – 
– 
- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo. 
CH 3 -CH 2 -OH 
Viết gọn 
CH 3 -O-CH 3 
- Ý nghĩa: cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử. 
(CT phân tử) 
TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
II. CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
2. Mạch cacbon 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
CTPT 
CTCT 
- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo. 
- Ý nghĩa: cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử. 
C 4 H 10 
H 
C – C – H 
 H – C – C – 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
CH 3 – CH 2 – CH 2 – CH 3 
(n butan) 
 H –C – C – 
 H 
H 
H 
H 
C – H 
H 
H 
H 
H 
C 
CH 3 – CH – CH 3 
CH 3 
(iso butan) 
 H – C – C – H 
H 
 H 
H 
H 
 H – C – C – H 
C 4 H 8 
 H 2 C – CH 2 
 H 2 C – CH 2 
(Xiclo butan) 
TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
II. CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ 
Đặc điểm cấu tạo hợp chất hữu cơ 
Công thức cấu tạo hợp chất hữu cơ 
Hóa trị và liên kết 
Mạch 
cacbon 
Trật tự liên kết 
Mạch thẳng 
Mạch nhánh 
Mạch vòng 
 CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
CHUYÊN ĐỀ: ĐẠI CƯƠNG VỀ HÓA HỌC HỮU CƠ 
HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ 
Học lại lý thuyết ( Nhớ khái niệm HCHC, cách phân loại và các quy luật cấu tạo phân tử HCHC) 
Làm các bài tập : 1,2,3,4,5 (SGK hóa học 9 – 108,112) 
Làm các bài tập : 34.1 -35.5 ( Sách bài tập hóa học 9) 
1. Hóa trị và liên kết giữa các nguyên tử 
2. Mạch cacbon 
3. Trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử 
- Công thức biểu diễn đầy đủ liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử gọi là công thức cấu tạo. 
- Ý nghĩa: cho biết thành phần của phân tử và trật tự liên kết giữa các nguyên tử trong phân tử. 
Bài tập 5/SGK 
 - Phân tử hợp chất hữu cơ A có hai nguyên tố. Khi đốt cháy 3 gam chất A thu được 5,4 gam H 2 O. Hãy xác định công thức phân tử của A, biết khối lượng mol của A là 30 gam. 
Hướng dẫn: 
Bước 1 : Xác định thành phần nguyên tố tạo lên hợp chất A 
+ A là HCHC nên trong thành phần bắt buộc có C 
+ A + O 2 H 2 O nên trong A có H 
→ A chứa C, H 
CTTQ của A là C x H y (x ,y nguyên dương) 
Bước 2 : Xác định n C và n H 
+ n H = 2n H2O 
+ m C = m A –m H 
+n C = m C / M C 
Bước 3 
Tìm tỉ lệ x : y = n C : n H 
- Bước 4 : Dựa vào M A tìm x, y 
I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
TIẾT 41: CẤU TẠO PHÂN TỬ HỢP CHẤT HỮU CƠ 
II. CÔNG THỨC CẤU TẠO CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ 
Bµi 4: Những c«ng thøc cÊu t¹o nµo sau ®©y biÓu diÔn cïng mét chÊt? 
1) 
2) 
3) 
4) 
5)