Bài giảng Hóa học Lớp 9 - Tiết 47, Bài 36: Metan

BÀI 35: METAN 
	KIEÅM TRA BAØI CUÕ 
KIỂM TRA BÀI CŨ 
Viết công thức cấu tạo của các hợp chất có công thức cấu tạo sau: CH 3 Cl, C 2 H 6 , CH 4 O, C 2 H 5 OH . 
Đáp án 
CAÂU 1 : Haõy vieát CTCT daïng maïch voøng cuûa caùc chaát:C 3 H 6 , C 4 H 8 , C 5 H 10 .(3/tr 112sgk) 
CAÂU 2 : Haõy chæ ra choã sai trong caùc coâng thöùc sau vaø vieát laïi cho ñuùng? 
CH 2 
H 2 C 
CH 2 
H 2 C 
CH 2 
CH 2 
CH 2 
H 2 C 
C 3 H 6 
C 4 H 8 
C 5 H 10 
O 
H 
H 
H 
H 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
H 2 C 
CH 2 
H 2 C 
CH 2 
 C 
(a) 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
Cl 
C 
(b) 
(c) 
a) 
b) 
H 
c) 
Coâng thöùc sai 
Coâng thöùc ñuùng 
O 
C 
H 
H 
H 
H 
C 
H 
H 
H 
H 
Cl 
C 
H 
C 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
H 
C 
H 
C 
H 
H 
O 
H 
C 
C 
H 
H 
H 
H 
Cl 
H 
C 
H 
H 
H 
H 
H 
Bài 36 
Metan 
C ông thức phân tử : 
CH 4 
Ph ân tử khối: 
16 
Ti ết 47 
I. Traïng thaùi thieân nhieân – Tính chaát vaät lí 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Haõy quan saùt nhöõng hình aûnh sau ñaây cho bieát trong töï nhieân metan coù nhieàu ôû ñaâu? 
Metan 
H ầm khai thác than 
Khai thác khí thiên nhiên 
Khí buøn ao 
Khí haàm biogaz 
Metan 
Hình 4.3 Khí metan có trong bùn ao 
 Hãy cho biết trạng thái, màu sắc, tính tan trong nước của metan? 
Metan là chất khí, không màu, không mùi, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước. 
Bµi 36 Metan 
I- Tr¹ng th¸i tù nhiªn, tÝnh chÊt vËt lÝ 
1. Trạng thái tự nhiên 
2. Tính chất vật lí 
 Metan là chất khí, không màu, không mùi,rất ít tan trong nước, nhẹ hơn không khí (d= 16/29) 
Trong tự nhiên, khí metan có nhiều trong các mỏ khí, trong mỏ dầu, trong các mỏ than, bùn ao, khí biogaz . 
II. CẤU TẠO PHÂN TỬ 
Bài tập: Hãy chọn 1 đáp án đúng cho câu hỏi sau: 
Trong phòng thí nghiệm,có thể thu khí metan bằng cách nào sau đây: 
a/ Đẩy nước 
b/ Đẩy không khí (đặt ngược bình thu khí). 
c/ Cả 2 cách trên. 
I/Traïng thaùi töï nhieân. Tính chaát vaät lí 
II/ Caáu taïo phaân töû 
Haõy bieåu dieãn coâng thöùc caáu taïo cuûa metan theo ñuùng hoùa trò cuûa Cacbon vaø Hiñro ? 
C 
H 
H 
H 
H 
- Giöõa nguyeân töû C vaø H chæ coù moät lieân keát. Ta goïi nhöõng lieân keát nhö vaäy laø lieân keát ñôn. 
 - Nhö vaäy trong phaân töû metan coù bao nhieâu lieân keát ñôn? 
 Trong phaân töû metan coù 4 lieân keát ñôn. 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Daïng roãng 
Daïng ñaëc 
Coâng thöùc caáu taïo cuûa Metan: 
Nhaän xeùt: Trong phaân töû Metan coù boán lieân keát ñôn 
109,5 0 
C 
H 
H 
H 
H 
C 
H 
I/Traïng thaùi töï nhieân. Tính chaát vaät lí 
II/ Caáu taïo phaân töû 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
III. Tính chaát hoùa hoïc 
1. Taùc duïng vôùi Oxi: 
I. Traïng thaùi töï nhieân. Tính chaát vaät lí 
II. Caáu taïo phaân töû 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Haõy quan saùt thí nghieäm sau ! 
Khí metan 
Ca(OH) 2 
Thí nghieäm ñoát chaùy khí Metan 
1.Metan t ác dụng với oxi ở điều kiện nào? 
2.Metan ch áy trong oxi với ngọn lửa màu gì? 
3.Metan t ác dụng với oxi tạo ra sản phẩm nào? 
4.Vi ết PTHH 
khi cung c ấp nhiệt độ 
m àu xanh 
kh í cacbon đioxit và nước 
CH 4 + 2 O 2 
C O 2 + 2 H 2 O 
t 0 
THẢO LUẬN 
Th ời gian : 2phút 
CH 4 + O 2 CO 2 + H 2 O 
t o 
2 
2 
Phản ứng tỏa nhiều nhiệt do vậy người ta thường dùng metan làm nhiên liệu trong đời sống và sản xuất 
III- TÝnh chÊt ho¸ häc 
1. Tác dụng với oxi : 
Phản ứng giữa metan và oxi còn gọi là phản ứng cháy 
Nhi ên liệu 
 + Hoãn hôïp metan vaø oxi laø moät hoãn hôïp noå vaø noå maïnh nhaát khi: V : V = 1 : 2 
CH 4 
O 2 
Löu yù: 
 + Phaûn öùng treân toûa nhieàu nhieät. 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Ta tiến hành thí nghiệm: 
H 2 
O 2 
Đốt cháy hỗn hợp khí hiđro và oxi 
2V H 2 
+ 1V O 2 
H ỗn hợp gồm là hỗn hợp nổ mạnh 
Mỏ than Gloria - Nam Phi (7/2/2019) 
Mỏ than ở Trung Quốc (12/1/2019) 
- Ñeå traùnh caùc tai naïn naøy ngöôøi ta thöôøng aùp duïng caùc bieän phaùp khaùc nhau nhö thoâng gioù ñeå giaûm löôïng khí metan, caám caùc haønh ñoäng gaây ra tia löûa nhö baät dieâm, huùt thuoác trong caùc haàm loø khai thaùc than. 
Để tránh các tai nạn này, người ta áp dụng phương pháp gì? 
Th ân nhân của thợ mỏ 
Lieäu Metan coù taùc duïng ñöôïc vôùi Clo khoâng ? 
Haõy quan saùt thí nghieäm moâ phoûng sau: 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Hoãn hôïp 
CH 4 ,Cl 2 
Aùnh saùng 
Nöôùc 
Quyø tím 
1/ Metan taùc duïng vôùi clo khoâng ? Neáu coù thì phaûn öùng xaûy ra ôû ñieàu kieän naøo? 
THÍ NGHIEÄM 
2/ Metan tác dụng với clo tạo ra những sản phẩm nào? Tại sao quỳ tím hóa đỏ ? 
3/ Viết PTHH ? Cho biết phản ứng trên thuộc loại phản ứng nào ? 
Tieát 45. Baøi 36: METAN 
Thảo luận nhóm trả lời các câu hỏi sau: 
H ỖN HỢP 
CH 4 ,Cl 2 
ÁNH SÁNG 
N ƯỚC 
QU Ỳ TÍM 
Quan s át thí nghiệm nêu hiện tượng và rút ra tính chất hóa học của metan ? 
Tác dụng với clo( phản ứng thế) 
Cl 
Cl 
C 
H 
H 
H 
H 
Kh í metan 
Kh í clo 
Tr ước phản ứng 
Cl 
C 
H 
H 
H 
H 
Sau ph ản ứng 
Metylclorua 
hi đroclorua 
Cl 
Kh í metan 
Kh í clo 
Cl 
Cl 
C 
H 
H 
H 
H 
askt 
Metylclorua 
hi đroclorua 
Cl 
H 
C 
H 
H 
H 
H 
Cl 
 Saûn phaåm taïo thaønh laø: metyl clorua CH 3 Cl vaø axit Clohidric HCl 
Axit clohiđric là nguyên nhân làm quỳ tìm hóa đỏ 
 Metan taùc duïng vôùi Clo khi coù aùnh saùng. 
Traû lôøi: 
3/ Viết PTHH ? Cho biết phản ứng trên thuộc loại phản ứng nào ? 
2/ Metan tác dụng với clo tạo ra những sản phẩm nào? Tại sao quỳ tím hóa đỏ ? 
1/ Metan taùc duïng vôùi clo khoâng ? Neáu coù thì phaûn öùng xaûy ra ôû ñieàu kieän naøo? 
Phản ứng thế 
CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl 
Aùnh saùng 
Clo có thể thay thế lần lượt cả 4 nguyên tử H trong phân tử metan. 
CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl 
Aùnh saùng 
Metyl Clorua 
CH 3 Cl + Cl 2 CH 2 Cl 2 + HCl 
Aùnh saùng 
Metilen Clorua 
CH 2 Cl 2 + Cl 2 CHCl 3 + HCl 
Aùnh saùng 
Clorofom 
CHCl 3 + Cl 2 CCl 4 + HCl 
Aùnh saùng 
Cacbon tetra clorua 
IV. Ứng dụng  
METAN 
 GAS 
KHÍ HIĐRO 
BỘT THAN 
NHỰA 
Metan 
Nhi ên liệu 
Metan + nước cacbon đioxit + hiđro 
t o 
xt 
H 2 
H 2 
B ột than 
DUNG MÔI 
Tieát 47. Baøi 36: METAN 
Haõy neâu öùng duïng cuûa khí thieân nhieân, khí moû daàu, khí bioga ? 
Duøng laøm nhieân lieäu, chaát ñoát trong ñôøi soáng vaø trong coâng nghieäp. 
Döïa vaøo tính chaát naøo maø metan ñöôïc duøng laøm nhieân lieäu ? 
Döïa vaøo tính chaát metan chaùy toûa nhieàu nhieät 
Ngoaøi ra metan coøn coù nhöõng öùng duïng naøo khaùc ? 
Metan coøn duøng ñeå ñieàu cheá hiñro , boät than vaø nhieàu chaát khaùc 
Mê tan có nhiều trong các mỏ khí, 
mỏ than, mỏ dầu, bùn ao, khí biogar 
Chất khí không màu, không mùi, nhẹ 
hơn không khí, rất ít tan trong nước 
Phản ứng cháy 
CH 4 + 2O 2 CO 2 + 2H 2 O 
Phản ứng thế 
CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl 
Công thức cấu tạo: (CH 4 ) 
trong phân tử metan có 4 liên kết đơn 
+ Nhiên liệu 
+ Điều chế hidro 
+ Điều chế bột than, và nhiều chất khác 
Metan 
TỔNG ÔN: Metan 
Hướng dẫn học ở nhà 
- H ọc kỹ phần tính chất của metan 
- L àm bài tập 4 SGK trang 116 
- Xem tr ước bài 37: Etilen 
- Đọc phần em có biết 
Chúc sức khỏe 
Các em học sinh 
Caâu1 : Haõy choïn caùc caâu ñuùng: 
 Metan chaùy taïo thaønh hôi nöôùc vaø khí löu huyønh ñioxit. 
a 
 Metan taùc duïng vôùi Clo khi coù aùnh saùng. 
b 
 Metan laø chaát khí, khoâng maøu, khoâng muøi, naëng hôn khoâng khí. 
c 
 Trong phaân töû Metan coù boán lieân keát ñôn C- H. 
d 
 Hoãn hôïp giöõa Metan vaø Clo laø hoãn hôïp noå. 
b 
Caâu2 : Haõy choïn nhöõng caâu sai: 
 Phaûn öùng hoùa hoïc giöõa Metan vaø Clo ñöôïc goïi laø phaûn öùng theá. 
a 
 Trong phaûn öùng hoùa hoïc giöõa Metan vaø Clo, chæ coù duy nhaát moät nguyeân töû Hidro cuûa Metan coù theå ñöôïc thay theá bôûi nguyeân töû Clo. 
b 
 Hoãn hôïp goàm hai theå tích Metan vaø moät theå tích Oxi laø hoãn hôïp noå maïnh. 
c 
 Metan chaùy toûa nhieàu nhieät neân noù ñöôïc duøng laøm nhieân lieäu trong ñôøi soáng vaø trong saûn xuaát. 
d 
 Metan taùc duïng vôùi Clo ôû ñieàu kieän thöôøng. 
e 
 Lieân keát giöõa caùc nguyeân tö ûC vaø H trong phaân töû Metan laø: 
a. Lieân keát ñoâi 
b. Lieân keát ñôn 
c. Caû a vaø b ñeàu ñuùng 
b. 
 Metan tham gia ñöôïc phaûn öùng theá vôùi Clo vì: 
a . Coù 1 nguyeân töû C vaø 4 nguyeân töû H trong phaân töû 
c. Lieân keát trong phaân töû metan laø lieân keát ñôn 
b. Laø hôïp chaát hiñrocacbon 
 c. 
Laøm theá naøo ñeå thu ñöôïc khí CH 4 töø hoãn hôïp khí CO 2 vaø CH 4 
a 
c 
b 
Cho hoãn hôïp khí qua nöôùc caát 
Cho hoãn hôïp khí qua nöôùc voâi trong 
Cho hoãn hôïp khí qua dung dòch H 2 SO 4 ñaäm ñaëc 
Trong c ác phương trình hoá học sau, phương trình hoá học nào viết đúng? 
CH 4 + Cl 2 CH 2 Cl 2 + H 2 
ánh sáng 
CH 4 + Cl 2 CH 2 + 2HCl 
ánh sáng 
VËn dông 
2CH 4 + Cl 2 2CH 3 Cl + H 2 
ánh sáng 
CH 4 + Cl 2 CH 3 Cl + HCl 
ánh sáng 
A 
B 
C 
D 
Bài 1(2 Sgk) 
BACK 
VËn dông 
Có hai bình mất nhãn đựng các chất khí riêng biệt H 2 , CH 4 . Cách làm nào sau đây có thể phân biệt được 2 chất khí ? 
Đốt cháy từng chất, cho nước vào sản phẩm khí và lắc nhẹ 
Đốt cháy từng chất, cho nước vôi trong vào sản phẩm khí và lắc nhẹ,làm đục nước vôi trong là CH 4 
Dẫn từng chất qua dung dịch nước vôi trong. 
Cho 2 khí tác dụng với clo, cho dd NaOH vào sản phẩm khí và lắc nhẹ. 
A 
B 
C 
D 
Chọn 1 đáp án đúng 
BÀI TẬP 2 
BACK 
 Đốt cháy 11,2 lít khí metan. Hãy tính thể tích khí oxi cần dùng và thể tích khí cacbonic tạo thành. Biết rằng thể tích các khí đo ở đktc. 
H­íng dÉn vÒ nhµ 
BÀI TẬP 3/sgk 
- Viết PTHH, lập tỉ lệ mol giữa các chất 
- Tìm số mol O 2 cần dùng Vo 2 
- Tìm số mol CO 2 tạo thành Vco 2 
- Tính n CH = V:22,4 
4 
Cho các khí: CH 4 , H 2 , Cl 2 , O 2 . Dãy nào gồm các cặp chất khí khi trộn với nhau tạo thành hỗn hợp nổ? 
H 2 và Cl 2 , CH 4 và Cl 2 
A 
CH 4 và Cl 2 , CH 4 và O 2 
B 
H 2 và Cl 2 , H 2 và O 2 
C 
CH 4 và O 2 , H 2 và O 2 
D 
Chọn đáp án đúng 
Câu 1 
ĐÚNG 
SAI 
SAI 
SAI 
C âu 2 : Một hỗn hợp khí gồm metan có lẫn cacbon đioxit. Để thu được metan tinh khiết có thể tiến hành cách nào sau đây: 
a 
b 
c 
D ẫn hỗn hợp qua nước. 
Đốt cháy hỗn hợp. 
D ẫn hỗn hợp qua dung dịch đựng nước vôi trong dư. 
D ẫn hỗn hợp qua dung dịch axit sunfuric đặc. 
d 
Câu 3 : 
Đốt cháy 11,2 lít khí metan. Hãy tính thể tích khí oxi cần dùng và thể tích khí cacbonic tạo thành. Biết rằng thể tích các khí đo ở đktc 
Soaring Skyward 
57 
Select Questions 
58 
Select Question 
Scoring 
59 
Yellow landing 
60 
End yellow landed 
Keep 
Playing 
61 
Blue Landing 
62 
Blue landed 
Keep 
Playing 
63 
64 
 Phản ứng của metan đặc trưng cho liên kết đơn là 
phản ứng cháy.	 
B. phản ứng thế. 
C. phản ứng cộng.	 
D. phản ứng trùng hợp. 
65 
Thành phần của khí thiên nhiên, dầu mỏ, khí ủ, phân rác là 
	A. CH 4 .	 
	B. C 2 H 2 .	 
	C. C 2 H 4 .	 
	D. C 6 H 6 . 
66 
 Phát biểu nào sau đây đúng? 
A. Metan chỉ được tạo ra từ quá trình phân hủy của thực vật. 
B. Metan là khí sạch, có lợi cho sức khỏe con người. 
C. Metan là khí gây ảnh hưởng đến hiệu ứng nhà kính. 
D. Metan là khí có mùi hôi, màu xanh lục nhạt, rất độc. 
67 
AHIHI......! MÁY BAY ĐƯỢC ĐI TIẾP KHÔNG CẦN MUA VÉ 
68 
 Để chứng minh sản phẩm của phản ứng cháy giữa metan và oxi có tạo thành khí cacbonic ta cho vào ống nghiệm hóa chất nào sau đây? 
A. Nước vôi trong.	B. Nước cất. 
C. Nước muối.	D. Thuốc tím. 
69 
 Đốt cháy hoàn toàn 5,6 lít (đktc) khí metan, thu được m gam nước. Giá trị của m là 
	A. 8,5.	B. 6,0.	 
	C. 9,0.	D. 10,6. 
70 
Chất lỏng, không màu, tan nhiều trong nước. 
B. Chất khí, không màu tan nhiều trong nước. 
C. Chất khí, không màu, nặng hơn không khí, ít tan trong nước. 
D. Chất khí, không màu, nhẹ hơn không khí, ít tan trong nước. 
Các tính chất vật lí cơ bản của metan là: 
71 
Đốt cháy hoàn toàn 5,6 lít (đktc) khí metan, thu được m gam nước. Giá trị của m là 
	A. 8,5.	B. 6,0.	 
	C. 9,0.	D. 10,6. 
metan 
CTPT : CH4 
PTK : 16 
 Đốt cháy 2,24 lít khí metan. Hãy tính thể tích khí oxi cần dùng và thể tích khí cacbonic tạo thành. Biết rằng thể tích các khí đo ở đktc. 
- Viết PTHH, lập tỉ lệ mol giữa các chất 
- Tính n CH = V:22,4 
4 
- Tìm số mol O 2 cần dùng V 
O 2 
- Tìm số mol CO 2 tạo thành V 
CO 2 
metan 
CTPT : CH4 
PTK : 16 
- Viết PTHH, lập tỉ lệ mol giữa các chất 
V = 20%V KK 
- Tìm V 
CH 4 
	Dùng 11,2 lít (đktc) không khí đốt cháy V lít khí metan (biết trong không khí, oxi chiếm 20% về thể tích ). Giá trị của V là 
O 2 
- Tìm số mol O 2 cần dùng V 
O 2 
Hoïc baøi 36: METAN 
 Laøm taát caû baøi taäp trong 
SGK trang 116 
 Chuaån bò baøi 37: ETILEN 
DAËN DOØ