Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 25: Thường biến

 Cây rau dừa mọc trên bờCây rau dừa mọc ven bờ Cây rau dừa mọc trải trên mặt nướcSu hào trồng đúng quy trìnhCây rau mác trong các môi trường khác nhauSu hào trồng không đúng quy trìnhKIỂM TRA MIỆNGCâu hỏi: Thể đa bội là gì?Cho ví dụ ? Có thể nhận biết cây đa bội thể bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào ? Trả lời-Thể đa bội là cơ thể mà trong tế bào sinh dưỡng có số NST là bội số của n (nhiều hơn 2n)- Có thể nhận biết cây đa bội thể bằng mắt thường qua những dấu hiệu:Tăng kích thước tế bào,tăng kích thức cơ quan sinh dưỡng, cơ quan sinh sản. Hoa liên hìnhTrồng ở nhiệt độ 35 độ CTrồng ở nhiệt độ 20 độ CCây biến đổi qua các mùaI.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường BÀI 25 : THƯỜNG BIẾNĐối tượng quan sátĐiều kiện môi trườngKiểu hình tương ứngNhân tố ảnh hưởng chínhLá cây rau mácCây rau dừa nước Củ su hào- Mọc ven bờ- Trên mặt nước- Trên cạn- Mọc trên bờ- Trên mặt nước- Trồng đúng kĩ thuật - Trồng không đúng kĩ thuật Lá lớn, hình mũi mác Lá nhỏ, hình mũi mácNước • Thân, lá nhỏ • Thân, lá to hơn• Thân, lá to hơn, rễ biến thành phao• Củ to• Củ nhỏ hơnQuy trình kỹ thuậtĐộ ẩmBH- Mọc trong nước Lá dài, mảnh? Nhận xét kiểu gen của cây rau mác, cây dừa nước, cây su hào mọc trong các môi trường khác nhau ?Kiểu gen giống nhau ? Tại sao lá cây rau mác, thân cây dừa nước, củ su hào có sự biến đổi kiểu hình ?Sự biến đổi kiểu hình để thích nghi với điều kiện sống? Sự biến đổi kiểu hình trong các cây trên do nguyên nhân nào ?Do tác động của môi trường sống? Thường biến là gì ?I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. BÀI 25 : THƯỜNG BIẾNI- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. BÀI 25 : THƯỜNG BIẾN - Đặc điểm: + Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định. + Thường biến không di truyền được.Mạ gieo ngoài ánh sángMạ gieo trong bóng râm + Thường biến có đặc điểm gì ? + Thường biến có di truyền cho đời sau không ? Vì sao ?Cáo bắc cựcCáo bắc cựcMùa hè: Bộ lông thưa, vàng hay xám lẫn với màu đất, cây bụiMùa đông: Bộ lông dày, trắng lẫn với tuyết, che mắt kẽ thù.Thường biến thích nghi với môi trường để tự vệ và săn mồi.? Thường biến có ý nghĩa gì đối với đời sống sinh vật ?I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường- Thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường. BÀI 25 : THƯỜNG BIẾN - Đặc điểm: + Thường biến biểu hiện đồng loạt theo hướng xác định. + Thường biến không di truyền được. - Ý nghĩa:Giúp cho sinh vật thích nghi với điều kiện sống của môi trường.LÁ LỐT MỌC TRONG TỐI( LÁ TO XANH )LÁ LỐT MỌC NGOÀI SÁNG( LÁ NHỎ VÀNG )Ở SA MẠC ( ÍT XANH NHIỀU GAI )Ở VÙNG ẨM ( XANH HƠN )CÂY XƯƠNG RỒNGRAU MUỐNG MỌC TRÊN CẠN( LÁ DÀI CỌNG NHỎ )RAU MUỐNG MỌC DƯỚI NƯỚC( LÁ NGẮN CỌNG TO )31Kiểu genKiểu hình2Môi trườngquy địnhtác độngSơ đồ: II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhTrong thực tiễn sản xuất:II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhKiểu genKiểu hìnhMôi trườngGiốngBiện pháp kĩ thuậtNăng suấtKiểu genKiểu hìnhMôi trườngGiốngcà rốtCủtoĐúng kĩ thuật Sai kĩ thuật CủnhỏGiốngTrong sản xuấtNăng suấtBHKHVDBiện pháp kĩ thuậtII. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhI.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trườngII. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhSơ đồ: Kiểu genMôi trườngKiểu hìnhquy địnhtác độngIII. Mức phản ứng BÀI 25 : THƯỜNG BIẾNMức phản ứngLà giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ 1 gen hay 1nhóm nhóm gen) trước môi trường khác nhau.Do kiểu gen quy định.Kiểu gen(Giống)Môi trường(điều kiện canh tác)Kiểu hình(Năng suất)Giống lúa DR2Điều kiện gieo trồng bình thường4,5 – 5 tấn/ha/vụĐiều kiện gieo trồng tốt nhất8 tấn/ha/vụGieo trồng tốt nhất (8 tấn/ha/vụ)Gieo trồng bình thường (4,5 – 5 tấn/ha/vụ)ABGiống lúa DR2BHMức phản ứngLà giới hạn thường biến của một kiểu gen (hoặc chỉ 1 gen hay 1nhóm nhóm gen) trước môi trường khác nhau.Do kiểu gen quy định.Gieo trồng tốt nhất (8 tấn/ha/vụ)Gieo trồng bình thường (4,5 – 5 tấn/ha/vụ)ABGiống lúa DR2BH- Giới hạn năng suất của giống lúa DR2 do giống hay do kĩ thuật trồng trọt quy định ?- Mức phản ứng là gì ?I.Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trườngII. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hìnhIII. Mức phản ứngBÀI 25 : THƯỜNG BIẾNMức phản ứng là giới hạn thường biến của một kiểu gen trước môi trường khác nhau. Mức phản ứng do kiểu gen quy định.* Phân biệt thường biến với đột biến:Thường biến là những biến đổi kiểu hình phát sinh trong đời sống cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.* So sánh:Thường biến Đột biến1- Chỉ làm thay đổi kiểu hình, không làm thay đổi vật chất di truyền ( NST và AND).1- Làm biến đổi vật chất di truyền (NST và AND) từ đó dẫn đến thay đổi kiểu hình cơ thể.2- Không di truyền được 2- Di truyền 3- Biến đổi đồng loạt3- Biến đổi riêng rẽ4- Có lợi4- Có hại, đôi khi có lợi? 12345Câu hỏi 5: Lấy 5 ví dụ về thường biến mà em biết.Câu hỏi 4: Tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào:A: Kiểu genB: Môi trườngC: Cả kiểu gen và môi trườngCâu hỏi 3: Câu có nội dung sai trong các câu sau:A: Kiểu hình là kết quả của sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường.B: Kiểu gen qui định mức phản ứngC: Trong quá trình di truyền bố mẹ không truyền cho con những tính trạng có sẵn mà truyền cho con kiểu gen qui định, cách phản ứng trước môi trường.D: Thường biến phát sinh phải thông qua con đường sinh sản.Câu hỏi 2:Biến đổi nào sau đây không phải là thường biến?A: Sự thay đổi màu lông của gấu bắc cực và gấu nhiệt đới.B: Sự tiết mồ hôi của cơ thể khi gặp trời nóng.C: Hiện tượng xù lông ở chim khi trời lạnhCâu hỏi 1:Thường biếnA: Là những biến đổi ở kiểu hình, không di truyền, xuất hiện đồng loạt theo hướng xác định tương ứng với môi trường.B: Là những biến đổi ở kiểu hình, có di truyền, xuất hiện đồng loạt theo hướng xác định tương ứng với môi trường.C: Là những biến đổi ở kiểu hình, không di truyền, xuất hiện cá thể.*THƯỜNG BIẾN