Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Bài 25: Thường biến - Đỗ Thị Việt Hương

 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QŨY LAWRENCE S.TING Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e- Learning lần thứ 4  -------------- 
Bài giảng: 
Bài 25: Thường biến 
Chương trình Sinh học 9 
Nhóm giáo viên : Đỗ Thị Việt Hương 
 Mai Hương Giang 
 Nguyễn Thị Hồng Thúy 
 dothiviethuong.c2duyphien@vinhphuc.edu.vn 
Điện thoại di động: 01665509197 
 Trường THCS Duy Phiên - Tam Dương – Vĩnh phúc 
CC-BY hoặc CC-BY-SA 
Tháng 10 năm 2016 
BÀI 25: THƯỜNG BIẾN 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
Kiến thức : 
-Nắm được khái niệm thường biến, phân biệt được thường biến với đột biến. 
-Giải thích được khái niệm mức phản ứng và ý nghĩa của nó trong sản xuất. 
2.Kĩ năng: 
-Phát triển kĩ năng quan sát ,phân tích,so sánh ,tổng hợp.Kĩ năng tìm kiếm thông tin,quan sát sơ đồ để tìm hiểu về thường biến. 
3 . Giáo dục cho học sinh có ý thức bảo vệ môi trường. 
Bài 25: Thường biến 
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường. 
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình. 
III. Mức phản ứng. 
Lá cây rau mác 
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường 
Khúc thân ở dưới nước 
Khúc thân mọc ở trên bờ 
và ven bờ 
 Bài 25: THƯỜNG BIẾN 
I. Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường. 
Su hào trồng không đúng kỹ thuật 
Su hào trồng đúng kĩ thuật 
I . Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường: 
1. Khái niệm thường biến: 
DỪA NƯỚC 
RAU MÁC 
Trên bờ 
Khúc thân cố đường kính nhỏ, chắc, lá nhỏ. 
Lá hình mác, phiến rộng. 
Ven bờ 
Thân và lá lớn hơn. 
Dưới nước 
Thân có đường kính lớn hơn hai loại trên, mỗi đốt có một phần rễ biến thành phao, lá to hơn. 
Lá dài, mảnh, bản dài. 
Trong không khí 
Lá hình mác, phiến nhỏ. 
Em hãy điền A, B, C, D đúng vào chỗ trống: A: kiểu gen; B,:kiểu hình; C: chọn lọc tự nhiên; D: môi trường 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Câu trả lời đúng là: 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn chưa trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
Thường biến là những biến đổi 
quan đến cơ sở di truyền) 
 của cùng một 
 phát sinh trong đời cá thể 
 không do 
dưới tác dụng của 
 (không liên 
sự biến đổi của 
Nhóm câu hỏi tương tác 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm cao nhất 
{max-score} 
Số câu hỏi 
{total-attempts} 
Thông tin về câu hỏi sẽ xuất hiện ở đây. 
Làm lại 
Tiếp tục 
Sự biểu hiện ra kiểu hình của một kiểu gen phụ thuộc vào những yếu tố nào? 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn trả lời đúng rồi 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là 
Bạn chưa trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Kiểu gen 
B) 
Môi trường 
C) 
Cả hai đáp án 
Trong các yếu tố đó yếu tố nào được xem như không biến đổi? 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn trả lời đúng rồi 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là 
Bạn chưa trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Kiểu gen 
B) 
Môi trường 
C) 
Cả 2 đáp án 
Cau hỏi tương tác 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm tối đa 
{max-score} 
Số câu hỏi 
{total-attempts} 
Question Feedback/Review Information Will Appear Here 
Xem lại 
Tiếp tục 
Mùa đông bộ lông: dày, trắng  lẫn với tuyết 
Mùa hè bộ lông: thưa, vàng hay xám lẩn với màu đất, cát. 
Động vật 
Thực vật 
Mùa xuân cây ra lá, đơm hoa 
Mùa đông cây rụng lá 
VÍ DỤ: Ở thỏ Hymalaya: 
+ tại vị trí đầu mút cơ thể( tai,bàn chân, đuôi, mõm có lông màu đen 
+ Ở những vị trí khác, lông trắng muốt 
Tại sao các tế bào của cùng một cơ thể, có cùng kiểu gen lại tạo ra thỏ có chỗ lông trắng và có chỗ thì lông đen như vậy? 
Cạo phần lông trắng trên lưng thỏ buộc vào đó một cục nước đá. Tại vị trí này, lông mọc lên lại có màu đen. 
* Thí nghiệm : 
 Giả thuyết: - Tế bào ở đầu mút cơ thể có t 0 thấp hơn t 0 ở tế bào phần thân nên có khả năng tổng hợp sắc tố mêlanin lông đen 
 - Tế bào ở phần thân có t 0 cao hơn, gen của chúng không tổng hợp được sắc tố mêlanin lông trắng 
Nguyên nhân: Do t 0 tại các tế bào đầu mút và tế bào phần thân khác nhau (yếu tố bên trong ) 
Bệnh phêninkêtô niệu 
2 . Tính chất của thường biến 
 Không di truyền. Vì chỉ là biến đổi kiểu hình, không phải biến đổi kiểu gen. 
Thường biến có biểu hiện như thế nào? 
 Biểu hiện đồng loạt theo một hướng xác định, tương ứng với điều kiện môi trường. 
Thường biến có lợi hay có hại cho sinh vật? 
Có lợi, giúp sinh vật thích nghi với môi trường thay đổi. 
Thường biến 
Đột biến 
 . 
1. Biến đổi vật chất di truyền  ( ADN, NST) 
2. Không di truyền được 
 . 
3. Xuất hiện ngẫu nhiên, vô hướng ( cá thể, lẻ tẻ) 
 . 
1. Biến đổi kiểu hình. 
2. Di truyền được 
3. Xuất hiện đồng loạt, theo hướng xác định. 
4. Đa số có hại cho sinh vật, một số ít có lợi. 
Phân biệt đột biến với thường biến 
4. Thường có lợi cho bản thân sinh vật 
 Bài 25: Thường biến 
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường 
1. Khái niệm thường biến 
2. Tính chất của thường biến 
3. Ý nghĩa thường biến 
II. Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình 
- Kiểu hình là kết quả tương tác giữa kiểu gen và môi trường 
môi trường 
kiểu hình 
	 Kiểu gen 
II. Mối quan hệ kiểu gen, môi trường và kiểu hình: 
Tính trạng chất lượng 
Tính trạng số lượng 
Phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen 
Phụ thuộc chủ yếu vào môi trường 
(Màu sắc, hình dạng ) 
(Cân, đo, đong, đếm ) 
- Có 2 loại tính trạng: 
Lúa nếp cẩm 
Lợn Ỉ Nam Định 
Hạt gạo bầu tròn, đỏ 
Lông màu đen 
Tính trạng chất lượng: 
Số hạt / bông 
Lượng sữa/ ngày 
Tính trạng số lượng: 
Lượng lipit trong sữa bò 
Cùng kiểu gen ---->kiểu hình khác 
Kiểu gen 
Kiểu hình 
Môi trường 
Giống cao 
 sản 
Củ to 
Đúng kĩ thuật 
Sai kĩ thuật 
Củ nhỏ 
Sơ đồ mối quan hệ 
 TIẾT 26: Thường biến 
I- Sự biến đổi kiểu hình do tác động của môi trường 
1. Khái niệm thường biến 
2. Tính chất của thường biến 
3. Ý nghĩa thường biến 
II- Mối quan hệ giữa kiểu gen, môi trường và kiểu hình 
III- Mức phản ứng 
Chăm sóc bình thường 
(4,5 – 5 tấn/ha/vụ) 
Chăm sóc tốt nhất (8 tấn/ha/vụ) 
 1. Sự sai khác giữa năng suất bình quân với năng suất tối đa của giống lúa DR2 là do nguyên nhân nào? 
 2. Giới hạn năng suất của giống lúa DR2 do gen hay do điều kiện chăm sóc qui định? 
Do điều kiện chăm sóc 
Do kiểu gen 
Giống Lúa DR2 
III. Mức phản ứng: 
III. Mức phản ứng: 
Là giới hạn thường biến của một kiểu gen (1 gen hoặc 1 nhóm gen) trước môi trường khác nhau. 
1. Khái niệm: 
2. Đặc điểm: 
Mức phản ứng là gì? 
Mức phản ứng do kiểu gen qui định. Vậy nó có di truyền cho thế hệ sau không ? 
-Mức phản ứng do kiểu gen qui định nên di truyền cho thế hệ sau 
Lai tạo, cải tạo, thay giống có tiềm năng , năng suất. 
Mít cao sản: 7 - 15 kg/trái 
Mít thường: 2- 5 kg/trái 
Vận dụng mức phản ứng vào sản xuất 
Thường biến 
Sự biến đổi kiểu hình do 
tác động môi trường 
Mối quan hệ KG-KH-MT 
Mức phản ứng 
Khái niệm 
Tính Chất 
Ý nghĩa 
Giúp sinh vật thích nghi với môi trường 
 Đồng loạt theo một hướng xác định 
Đồng loạt theo một hướng xác định 
Tính trạng số lượng 
 Tính trạng chất lượng 
Giớ hạn thường biến của một kiểu Gen 
Do kiểu Gen quyết định 
Hoàn thành những câu hỏi sau 
CỦNG CỐ 
Một số loài thú ở xứ lạnh(thỏ, chồn) về mùa đông có bộ lông màu 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Đen 
B) 
Đốm 
C) 
Xám 
D) 
Trắng 
Dạng biến dị nào dưới đây được xem là thường biến? 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Bệnh mù màu. 
B) 
Bệnh máu khó đông ở người. 
C) 
Hội chứng Đao. 
D) 
Số lượng hồng cầu của những người sống ở vùng núi nhiều hơn những người ở đồng bằng. 
Yếu tố giống trong sản xuất nông nghiệp tương đương với yếu tố nào sau đây 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Kiểu hình 
B) 
Kiểu gen 
C) 
Năng suất 
D) 
Môi trường 
Tính trạng nào sau đây có mức phản ứng đúng hạn 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Số lượng quả trên cây của một giống cấy trồng 
B) 
Số hạt trên bông của một giống lúa 
C) 
Số lợn con trong một lứa đẻ của một giống lợn 
D) 
Tỉ lệ bơ trong sữa của một giống bò sữa 
Các biến dị nào sau đây không phải là thường biến 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Da người đen sạm vì nắng 
B) 
Cùng một giống nhưng trong điều kiện chăm sóc tốt lợn tăng trọng nhanh hơn các cá thể được chăm sóc khác 
C) 
Xuất hiện bệnh loạn sắc ở người 
D) 
Lá rụng mùa thu hàng năm 
Đặc điểm của thường biến 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Xảy ra không xác định 
B) 
Mang tính chất cá thể 
C) 
Không tương ứng với điều kiện môi trường 
D) 
Đồng loạt tương ứng với điều kiện môi trường 
Nguyên nhân gây ra thường biến 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
A) 
Do tác động trực tiếp của môi trường 
B) 
Sự thay đổi cấu trúc gen 
C) 
Sự thay đổi cấu trúc nhiễm sắc thể 
D) 
Sự thay đổi số lượng nhiễm sắc thể 
Điền A: mức độ thường biến ; B: giới hạn thường biến 
Đúng Click để tiếp tục 
Sai Click để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn là: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn đã không trả lời câu hỏi 
Bạn phải trả lời câu hỏi mới làm tiếp được. 
Trả lời 
Trả lời 
Xóa 
Xóa 
kiểu gen (hoặc chỉ một gen hay nhóm gen) 
trước mỗi một môi trường khác nhau. 
 của một 
Mức phản ứng là 
Câu hỏi củng cố 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm cao nhất 
{max-score} 
Số câu hỏi 
{total-attempts} 
Xem lại câu hỏi 
Xem lại câu hỏi 
Tiếp tục 
Phụ lục - tài liệu tham khảo 
---------------------------------------------- 
1. Công cụ tạo bài giảng :Microsoft powerpoint,adobe presenter. 
2. Công cụ phần mềm hỗ trợ 
3. Biên tập video,audio , Totalvideo converter 
4. Chỉnh sửa hình ảnh: Adobe photosop 
5. Nguồn hình ảnh 
6. Google.com.vn 
7. Nguồn video: youtube.com 
Và một số tư liệu khác trong thư viện tư liệu giáo dục 
Xin cảm ơn sự giúp đỡ của ban giám hiệu trường 
THCS Duy Phiên và đồng nghiệp 
Đã giúp đỡ chúng tôi hoàn thành bài học này!