Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Chủ đề: Nguyên phân, giảm phân (tiết 2)

CHỦ ĐỀ: NGUYÊN PHÂN, GIẢM PHÂNI. Mục tiêu bài học 1. Kiến thức: + Trình bày được những diễn biến cơ bản của NST qua các kì của nguyên phân + Phân tích được ý nghĩa của nguyên phân đối với sự sinh sản và sinh trưởng của cơ thể + Học sinh trình bày được sự biến đỏi hình thái NST trong chu kì TB + Trình bày được những diễn biến cơ bản của NST qua các kì của nguyên phân + Phân tích được ý nghĩa của nguyên phân đối với sự sinh sản và sinh trưởng của cơ thể 2. Kĩ năng: + Phát triển kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình + Rèn kĩ năng hoạt động nhóm 3. Thái độ: Yêu thích môn học, nghiêm túc trong tiết học II. Chuẩn bị bài học 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Tranh phóng to H 9.1; 9.2; 9.3; ( SGK) - Bảng phụ ghi nội dung bảng 9.2 2. Chuẩn bị của học sinh: kẻ bảng trước , và đọc bài mới III. Thiết kế, tổ chức hoạt động Hoạt động 1: Khởi động (3 phút) - Mục tiêu: Tạo tình huống/vấn đề học tập mà HS chưa thể giải quyết được ngay...kích thích nhu cầu tìm hiểu, khám phá kiến thức mới. B1: GV: Vậy nhờ đâu mà số lượng tế bào tăng lên? ta cùng vào bài tìm hiểu. B2: Gv yêu cầu hs nêu số lượng NST ở 1 số bộ NST mà em đã học. Sau đó cho biết đó là bộ đơn bội hay lương bội. -HS: Bộ lưỡng bội. B3: Vậy bộ NST đơn bội được viết ntn? Và bộ đơn bội có ở đâu? B4: Gv:Ở tế bào sinh dưỡng có bộ NST lưỡng bội (2n), tế bào sinh dục có bộ NST đơn bội (n). Vậy, tế bào đơn bội được tạo ra như thế nào? Quá trình đó có gì giống và khác so với quá trình NP mà chúng ta vừa được học? Trong kỳ giữa của quá trình phân bào NST có cấu trúc đặc trưng. Nhưng các kỳ khác thì NST có sự biến đổi như thế nào? Hoạt động 2: Hình thành kiến thức ( 30 phút) - Mục tiêu: Trang bị cho HS những KT mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập nêu ra ở HĐ Khởi động. CHỦ ĐỀ: NGUYÊN PHÂN, GIẢM PHÂN ( Tiết 2)  GIẢM PHÂN Xảy ra vào thời kì chín của tế bào sinh dục,ở các cơ quan sinh sản. Giảm phân gồm 2 lần phân bào liên tiếp. NST Chỉ nhân đôi 1 lần vào kì trung gian trước lần phân bào I Qua giảm phân từ một tế bào mẹ (2n NST) tạo ra 4 tế bào con với số lượng NST giảm đi một nửa(n)GIẢM PHÂNH·y quan s¸t h×nh ¶nh ®éng qu¸ tr×nh ph©n bµo I vµ ghi tóm t¾t diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST trong gi¶m ph©n I vµo b¶ng 10.I - NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CỦA NST TRONG GiẢM PHÂN C¸c k× Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST LÇn ph©n bµo I LÇn ph©n bµo IIK× ®ÇuK× gi÷aK× sauK× cuèiTÕ bµo mÑTÕ bµo mÑK× trung gian ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a IK× sau ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a IK× sau IK× cuèi ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a IK× sau IK× cuèi ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a IK× sau IK× cuèi ITÕ bµo mÑK× trung gian IK× ®Çu IK× gi÷a IK× sau IHai tÕ bµo conC¸c k× Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n của NST LÇn ph©n bµo I LÇn ph©n bµo IIK×®Çu- C¸c NST kÐp xo¾n vµ co ng¾n - C¸c NST kÐp trong cÆp t­¬ng ®ång tiÕp hîp vµ cã thÓ b¾t chÐo, sau ®ã t¸ch rêi nhauK×gi÷aC¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång tËp trung thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµoK×sau C¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång ph©n ly ®éc lËp víi nhau vÒ 2 cùc tÕ bµoK×cuèiC¸c NST kÐp n»m gän trong 2 nh©n míi ®­îc t¹o thµnh víi sè l­îng n NST kÐpTiếp tục quan s¸t h×nh ¶nh ®éng qu¸ tr×nh ph©n bµo II của giảm phân vµ ghi tóm t¾t diÔn biÕn c¬ b¶n cña NST vµo phần còn lại của b¶ng 10.I - NHỮNG DIỄN BIẾN CƠ BẢN CỦA NST TRONG GiẢM PHÂN TÕ bµoTÕ bµoK× trung gian IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IIK× sau IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IIK× sau IIK× cuèi IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IIK× sau IIK× cuèi IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IIK× sau IIK× cuèi IITÕ bµoK× trung gian IIK× ®Çu IIK× gi÷a IIK× sau IIHai tÕ bµo conC¸c k× Nh÷ng diÔn biÕn c¬ b¶n của NST LÇn ph©n bµo I LÇn ph©n bµo IIK×®Çu- C¸c NST kÐp xo¾n vµ co ng¾n - C¸c NST kÐp trong cÆp t­¬ng ®ång tiÕp hîp vµ cã thÓ b¾t chÐo, sau ®ã t¸ch rêi nhauK×gi÷aC¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång tËp trung thµnh 2 hµng ë mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi ph©n bµoK×sau C¸c cÆp NST kÐp t­¬ng ®ång ph©n ly ®éc lËp víi nhau vÒ 2 cùc tÕ bµoK×cuèiC¸c NST kÐp n»m gän trong 2 nh©n míi ®­îc t¹o thµnh víi sè l­îng n NST kÐp NST co lại cho thấy rõ số lượng NST kép (đơn bội).NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào Từng NST kép tách ra thành 2 NST đơn phân ly về 2 cực của tế bào NST đơn nằm gọn trong 4 nhân, mỗi nhân có n NST đơn. KÕt qu¶ cña gi¶m ph©n I vµ gi¶m ph©n II cã g× kh¸c nhau c¨n b¶n?Trong hai lÇn ph©n bµo cña gi¶m ph©n, lÇn nµo ®­îc coi lµ ph©n bµo nguyªn nhiÔm, lÇn nµo ®­îc coi lµ ph©n bµo gi¶m nhiÔm?- Gi¶m ph©n I: Sè NST ë tÕ bµo con gi¶m ®i mét nöa( tÕ bµo con chØ chøa 1 NST trong cÆp NST t­¬ng ®ång nh­ng ë tr¹ng th¸i kÐp).- Gi¶m ph©n II: Sè NST ë tÕ bµo con vÉn gièng tÕ bµo mÑ nh­ng chuyÓn tr¹ng th¸i tõ n kÐp n ®¬n LÇn I: Ph©n bµo gi¶m nhiÔm: 2n n (kÐp) LÇn II: Ph©n bµo nguyªn nhiÔm: n kÐp n ®¬n II/ Ý nghĩa của giảm phân:- Nhờ giảm phân, số lượng NST trong giao tử đã giảm đi một nửa, vì vậy khi thụ tinh sẽ khôi phục bộ NST đặc trưng 2n của loài đảm bảo sự kế tục vật chất di truyền qua các thế hệ được ổn định.- Giảm phân tạo nên các giao tử có bộ NST khác nhau về nguồn gốc và chất lượng, Đây là cơ sở tạo ra các biến dị tổ hợp trong thụ tinh)Nguyên phân Giảm phân Giảm phânNguyên phân So sánh nguyên phân và giảm phân- Đều có sự nhân đôi của NST - Đều trải qua các kì phân bào tương tự - Đều có sự biến đổi hình thái NST qua các kì đó.- Ở kì giữa, NST đều tập trung trên mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào- Xảy ra ở tế bào sinh dưỡng - Xảy ra ở tế bào sinh dục - Gồm 1 lần phân bào.-Gồm 2 lần phân bào liên tiếp- Tạo ra 2 tế bào con có bộ NST như tế bào mẹ.- Tạo ra 4 tế bào con có bộ NST giảm 1 nửa tế bào mẹ.sinh dưỡng sinh dục 1 lần2 lần2 tế bào con4 tế bào connhư tế bào mẹgiảm 1 nửa tế bào mẹKĐ1 KS1 KC1 2nkép 2nkép nkép nkép nkép nképKC2 KS2 KG2 KĐ2 KG1 nkép nđơn nđơn nđơn nđơn nđơn nđơnnđơn nđơnnkép nkép nkép Ở ruồi giấm 2n = 8. Một tế bào ruồi giấm đang ở kì sau của giảm phân II. Số NST trong tế bào đó bằng bao nhiêu trong các trường hợp sau?A. 2B. 4C. 8D. 16Củng cố, luyện tập: Quan sát hình ảnh, xác định giai đoạn của quá trình giảm phân :Củng cố, luyện tập 1 1 Kì cuối 1 Kì cuối 2 Kì sau 1 Kì cuối 2 1 2 3 4BÀI TẬP CỦNG CỐ Em hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành đoạn thông tin sau: Giảm phân là sự phân chia của ...........................(2n NST) ở thời kì chín, qua ........................liên tiếp, tạo ra.................đều mang bộ NST đơn bội (n NST), nghĩa là số lượng NST ở tế bào con giảm đi một nửa so với tế bào mẹ. BÀI TẬP CỦNG CỐ Em hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống để hoàn thành đoạn thông tin sau: Giảm phân là sự phân chia của tế bào sinh dục (2n NST) ở thời kì chín, qua 2 lần phân bào liên tiếp, tạo ra 4 tế bào con đều mang bộ NST đơn bội (n NST), nghĩa là số lượng NST ở tế bào con giảm đi một nửa so với tế bào mẹ. BẢN ĐỒ TƯ DUYTiết 10 – Sinh học 9Bài: GIẢM PHÂN-----o0o-----DẶN DÒ Học bài , trả lời các câu hỏi cuối bài Xem trước bài 11