Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Tiết 49: Hệ sinh thái

VỀ DỰ GIỜNHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔTiết 49. HỆ SINH THÁIKiÓm tra bµi cò:C©u hái: ThÕ nµo lµ mét quÇn x· sinh vËt? QuÇn x· sinh vËt kh¸c víi quÇn thÓ nh­ thÕ nµo?Trả lời* QuÇn x· sinh vËt lµ tËp hîp nhiÒu quÇn thÓ sinh vËt thuéc nhiÒu loµi kh¸c nhau, cïng sèng trong kho¶ng kh«ng gian nhÊt ®Þnh, có mối quan hệ mật thiết với nhau.Quần thể sinh vậtQuần xã sinh vậtLà tập hợp nhiều cá thể sinh vật của cùng một loài.Là tập hợp nhiều quần thể sinh vật của nhiều loài khác nhau.Về mặt sinh học có cấu trúc thay đổi hơn quần xã và phạm vi phân bố hẹp hơn quần xã.Về mặt sinh học có cấu trúc ổn định hơn quần thể và phạm vi phân bố rộng hơn quần thể.Quan hệ chủ yếu giữa các cá thể về mặt sinh sản, di truyền Quan hệ chủ yếu giữa các cá thể về mặt dinh dưỡng*QuÇn x· sinh vËt kh¸c víi quÇn thÓ CTCTCTQuÇn thÓ AhÖ sinh th¸iC¸ thÓ(CT)QuÇn thÓsinh vËtQuÇn x· sinh vËt(+ Khu vùc sèng )CTCTCTQuÇn thÓ CCTCTCTQuÇn thÓ BquÇn x· sinh vËtkhu vùc sèngHệ sinh thái rừngHệ sinh thái biểnHệ sinh thái hoang mạcHệ sinh thái ôn đớiQuan sát hình và thảo luận các câu hỏi sau:1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật?THẢO LUẬN NHÓMNhãm I: Trả lời ý 1,2,5Nhãm II: Trả lời ý 1,3, 5Nhãm III: Trả lời ý 1,4,5- Thành phần vô sinh: Đất, đá, nước, không khí - Thành phần hữu sinh: ây cỏ, địa y, hươu, hổ - Lá và cành cây mục là thức ăn của vi sinh vật, giun đất, mối 1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?- Cây rừng có ý nghĩa đối với đời sống động vật: Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi ở, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.- Nếu rừng bị cháy: ĐV mất nơi ở, mất nguồn thức ăn, nguồn nước, khí hậu khô cạn Nhiều loài ĐV nhất là các loài ưa ẩm sẽ bị chết hoặc bỏ đi nơi khác5. Nếu như rừng bị cháy mất hầu hết các cây gỗ lớn, nhỏ và cỏ thì điều gì sẽ xảy ra đối với các loài động vật? Tại sao? - Động vật có ảnh hưởng tới thực vật: Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật phân bón cho thực vật. Hệ sinh thái bao gồm quần xã sinh vật và môi trường sống của quần xã (sinh cảnh).? Thế nào là hệ sinh tháiTrong hệ sinh thái các sinh vật luôn luôn tác động lẫn nhau và tác động qua lại với các nhân tố vô sinh của môi trường.Tạo thành một hệ thống hoàn chỉnh và tương đối ổn định.Ví dụ: hệ sinh thái rừng nhiệt đới, hệ sinh thái thảo nguyên 1. HÖ sinh th¸i ë c¹n: Rõng nhiÖt ®íi HÖ sinh th¸i ë c¹n: HÖ sinh th¸i rõng «n ®íi 2. HÖ sinh th¸i n­íc mÆn:HÖ sinh th¸i vïng biÓn kh¬i 2. HÖ sinh th¸i n­íc mÆn: Rõng ngËp mÆn ven biÓn2. HÖ sinh th¸i n­íc mÆn: HÖ sinh th¸i vÞnh H¹ Long3. HÖ sinh th¸i n­íc ngät: SuèiHÖ sinh th¸i n«ng nghiÖpHÖ sinh th¸i m«i tr­êng ®« thÞ- Thành phần vô sinh: Đất, đá, nước, không khí - Thành phần hữu sinh: ây cỏ, địa y, hươu, hổ - Lá và cành cây mục là thức ăn của vi sinh vật, giun đất, mối 1. Những thành phần vô sinh và hữu sinh có thể có trong hệ sinh thái rừng?2. Lá và cành cây mục là thức ăn của những sinh vật nào?3. Cây rừng có ý nghĩa như thế nào đối với đời sống động vật rừng?4. Động vật rừng có ảnh hưởng như thế nào đối với thực vật?- Cây rừng có ý nghĩa đối với đời sống động vật: Cây rừng cung cấp thức ăn, nơi ở, nơi sinh sản, khí hậu ôn hòa cho động vật sinh sống.- Động vật có ảnh hưởng tới thực vật: Động vật ăn thực vật nhưng đồng thời cũng góp phần thụ phấn và phát tán cho thực vật phân bón cho thực vật.Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu nào? Một hệ sinh thái hoàn chỉnh có các thành phần chủ yếu sau:- Các thành phần vô sinh như: ( Đất đá, nước, thảm mục..) - Các thành phần hữu sinh:	+ Sinh vật sản xuất (Thực vật, tảo )	+ Sinh vật tiêu thụ (Động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt ) 	+ Sinh vật phân giải (Vi sinh vật )- Các thành phần hữu sinh:	+ Sinh vật sản xuất (Thực vật, tảo )	+ Sinh vật tiêu thụ (Động vật ăn thực vật, động vật ăn thịt ) 	+ Sinh vật phân giải (Vi sinh vật )Các thành phần hữu sinh có mối quan hệ dinh dưỡng với nhau như thế nào? Xaùc sinh vaätvi sinh vaätÑaïi baøngHoå Raén Caày Boï ngöïaSaâu aên laùHöôu Caây goãCaây coûÑòa yGiun ñaátNaám ? Thöùc aên cuûa chuoät laø gì ? Ñoäng vaät naøo aên thòt chuoät? Haõy ñieàn noäi dung phuø hôïp vaøo choã troáng trong chuoãi thöùc aên sau ?ChuoätCaây coûRaén???ChuoätCaây coûCaày? Haõy ñieàn noäi dung phuø hôïp vaøo choã troáng trong chuoãi thöùc aên sau ?Bọ ngựaSâu ăn lá câyRắn??Sâu ăn lá câyCây cỏBọ ngựa??CầyChuộtĐại bàng?1. Trong chuỗi thức ăn, mỗi loài sinh vật là một mắt xích. Em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa một mắt xích với mắt xích đứng trước và mắt xích đứng sau trong chuỗi thức ăn? Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích phía trước vừa là sinh vật bị mắt xích phía sau tiêu thụ.2. Hãy điền tiếp các từ phù hợp vào những chỗ trống trong câu sau: Chuỗi thức ăn là một dãy nhiều loài sinh vật có quan hệ dinh dưỡng với nhau. Mỗi loài trong chuỗi thức ăn vừa là sinh vật tiêu thụ mắt xích , vừa là sinh vật bị mắt xích .. tiêu thụ.Thế nào là một chuỗi thức ăn?phía sau phía trướcXaùc sinh vaätvi sinh vaätÑaïi baøngHoå Raén Caày Boï ngöïaSaâu aên laùHöôu Caây goãCaây coûÑòa yGiun ñaátNaám Quan sát hình 50.2 saâu aên laù tham gia vaøo nhöõng chuoãi thöùc aên naøo ? Hình 50.2Caây goãSaâu aên laù caâyBoï ngöïaCaây goãCaàyCaây coûCaây coûCaây coûBoï ngöïaChuoätCaàySaâu aên laù caâySaâu aên laù caâySaâu aên laù caâySaâu aên laù caâySaâu aên laù caâyCaây goãChuoätCaùc chuoãi thöùc aên coù saâu aên laù caây tham gia:Có thể ghép các chuỗi thức ăn trên lại thông qua mắt xích sâu ăn lá cây:Cây gỗCây cỏSâu ăn lá câychuột bọ ngựarắnVi sinh vậtcầyhổĐại bànglưới thức ănXaùc sinh vaätvi sinh vaätÑaïi baøngHoå Raén Caày Boï ngöïaSaâu aên laùHöôu Caây goãCaây coûÑòa yGiun ñaátNaám Sinh vaät saûn xuaát: caây goã, caây coûSinh vaät tieâu thuï caáp 1: Saâu aên laù caây, chuoät, höôuSinh vaät tieâu thuï caáp 2: Boï ngöïa, caày, raén,chuộtSinh vaät tieâu thuï caáp 3: Raén, ñaïi baøng, hoåSinh vaät phaân giaûi: Vi sinh vaät, naám, ñòa y, giun ñaát- Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm 3 thành phần chủ yếu: 	+ Sinh vật sản xuất	+ Sinh vật tiêu thụ	+ Sinh vật phân giải. Một lưới thức ăn hoàn chỉnh gồm mấy thành phần chủ yếu, là những thành phần nào? Caâu 1: Trong thöïc tieãn saûn xuaát ngöôøi noâng daân ñaõ laøm gì ñeå taän thu nguoàn thöùc aên cuûa vaät nuoâiChoïn yù traû lôøi ñuùng nhaát trong caùc caâu sau:a. Thaû nhieàu caù trong ao nuoâib. Thöïc hieän moâ hình VAC keát hôïp vöôøn- ao – chuoàngc. Döï tröõ rôm raï cho traâu boø aên trong muøa khoâd. Caû caâu a,b,c ñeàu ñuùngd Caâu 2. Vieäc laøm naøo sau ñaây laøm toån haïi ñeán heä sinh thaùi?a. Söû duïng thuoác tröø saâu quaù möùc.b. Troàng caây gaây röøng. c. Söû duïng mìn, löôùi coù maét nhoû ñeå ñaùnh baét caùd. Caû caâu a,c ñeàu ñuùngda. Hãy lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập hãy ghép thành một lưới thức ăn Bài tập: (nhóm)Cho các sinh vật: muỗi, ếch, rắn, đại bàng, chuột, mèo, lúa, thạch sùng, vi sinh vật.Bài tậpa. Lập 3 chuỗi thức ăn khác nhau gồm 4 mắt xích.muỗiếchrắnđại bànglúa chuộtmèovi sinh vậtthạch sùngmuỗirắnđại bàngBài tập b. Từ các chuỗi thức ăn vừa lập ghép thành một lưới thức ăn muỗiThạch sùnglúamèorắnđại bàngếchVi sinh vậtchuộtXin ch©n thµnh c¶m ¬nc¸c thÇy, c« gi¸o vµ c¸c em häc sinh!