Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Bài 24: Từ trường của ống dây có dòng điện chạy qua

VẬTLÝ9 *Chào Mừng Quí Thầy Cô Và Các Em Học Sinh!141HỌC MÀ CHƠI - CHƠI MÀ HỌC 234562356BÊN NGOÀI THANH NAM CHÂM ĐƯỜNG SỨC TỪ CÓ CHIỀU NHƯ THẾ NÀO? RA BẮC VÀO NAM HÌNH ẢNH CÁC ĐƯỜNG MẠT SẮT XUNG QUANH NAM CHÂM GỌI LÀ GÌ? TỪ PHỔTRONG THÍ NGHIỆM TẠO RA TỪ PHỔ TẠI SAO NGƯỜI TA KHÔNG DÙNG MẠT ĐỒNG HAY MẠT KẼM? VÌ TÍNH CHẤT TỪ YẾU Nêu cách tạo ra từ phổ?Có thể thu được từ phổ bằng cách rắc mạt sắt lên tấm nhựa đặt trong từ trường và gõ nhẹ.12CHỌN HÌNH ĐÚNG SĐXUNG QUANH DÂY DẪN CÓ DÒNG ĐIỆN VÀ XUNG QUANH NAM CHÂM CÓ GÌ ? TỪ TRƯỜNG 3Câu1: Chiều của đường sức từ ở bên ngoài thanh nam châm thẳng như thế nào? Câu 2: Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại các vị trí 1,2,3,4 trong hình vẽ sau và ghi tên từ cực của nam châm?KIỂM TRA BÀI CŨ1 42 SNSNSN 3	Câu1: Chiều của đường sức từ ở bên ngoài thanh nam châm thẳng như thế nào? Câu 2: Hãy dùng mũi tên chỉ chiều đường sức từ tại các vị trí 1,2,3,4 trong hình vẽ sau và ghi tên từ cực của nam châm?2 SNSN1 4SN2 KIỂM TRA BÀI CŨI. TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA: 1) Thí nghiệm1/ Quan sát từ phổ bên trong và bên ngoài ống dây2/ Dựa vào các đường mạt sắt, hãy vẽ một vài đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa3/ Đặt kim nam châm nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ đựơc.Vẽ mũi tên chỉ chiều của đường sức từ. BÀI 24: TỪ TRƯỜNG CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUARắc đều một lớp mạt sắt trên tấm nhựa có luồn sẵn các vòng dây của một ống dây dẫn có dòng điện chạy qua. Rồi gõ nhẹ tấm nhựa12 V+-Gõ nhẹSN1/ Quan sát từ phổ bên trong và bên ngoài ống dây2/ Dựa vào các đường mạt sắt, hãy vẽ một vài đường sức từ của ống dây ngay trên tấm nhựa3/ Đặt kim nam châm nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ đựơc.Vẽ mũi tên chỉ chiều của đường sức từ. Töø phoå cuûa oáng daâyTöø phoå cuûa thanh nam chaâmC1: So sánh với từ phổ của ống dây và từ phổ của nam châm và cho biết chúng có gì giống nhau, khác nhau.Khác nhau: Trong lòng ống dây cũng có các đường mạt sắt sắp xếp gần như song song nhauGiống nhau: Phần từ phổ bên ngoài thanh nam châm và bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua giống nhau12 V+-C2: Nhận xét về hình dạng của các đường sức từ. Đường sức từ của ống dây là những đường cong khép kín12 V+-125463SNC3: Nhận xét về chiều của đường sức từ ở hai đầu ống dây so với chiều các đường sức từ ở hai cực của thanh nam châmGiống như thanh nam châm, tại 2 đầu ống dây, các đường sức từ cũng có chiều đi vào một đầu (cực Nam) và đi ra từ đầu kia (cực Bắc) Nên: Ống dây + dòng điện = Nam châmc) Giống như thanh nam châm, tại hai đầu ống dây, các đường sức từ có chiều cùng (4) một đầu và cùng (5) ở đầu kia.I. TỪ PHỔ, ĐƯỜNG SỨC TỪ CỦA ỐNG DÂY CÓ DÒNG ĐIỆN CHẠY QUA: 1) Thí nghiệm a) Phần từ phổ bên ngoài ống dây có dòng điện chạy qua và bên ngoài thanh nam châm(1) . Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ, được sắp xếp gần như (2) .. với nhau. 2) Kết luận:b) Đường sức từ của ống dây là những đường(3) .giống nhausong songcong khép kín.đi vào đi ra(SGK trang 66)+-6VIChiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc yếu tố nào?-+12 V+-12 V+-SNSN*Kết luận: Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.Chiều đường sức từ của ống dây phụ thuộc vào gì?2) Quy tắc nắm tay phải:1) Chiều của đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.Nắm bàn tay phảiSao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây Ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dâyII. QUY TẮC NẮM TAY PHẢI: Phát biểu:(SGK trang 66)Nắm bàn tay phải, rồi đặt sao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dâyNắm bàn tay phảiSao cho bốn ngón tay hướng theo chiều dòng điện chạy qua các vòng dây - Ngón tay cái choãi ra chỉ chiều các đường sức từ trong lòng ống dây Chiều đường sức từSNABSNChiều dòngđiệnChiều đường sức từABSNChiều dòngđiệnChiều đường sức từABSNChiều dòngđiệnChiều đường sức từC4: Cho ống dây AB có dòng điện chạy qua. Một nam châm thử đặt ở đầu B của ống dây, khi đứng yên nằm định hướng như hình vẽ. Xác định tên các cực từ của ống dây.III. VẬN DỤNGNSC5: Trên hình vẽ có một kim nam châm bị vẽ sai chiều. Hãy chỉ ra đó là kim nam châm nào và vẽ lại cho đúng. Dùng qui tắc nắm tay phải xác định chiều dòng điện chạy qua các vòng dây.C6: Trên hình vẽ cho biết chiều dòng điện chạy qua các vòng dây. Dùng quy tắc nắm tay phải để xác định tên các từ cực của ống dây.INS1. Hãy ghép nối các câu sau:Từ phổ là Chỗ nào đường sức từ dày thì Hai đầu ống dây có dòng điện chạy quaChiều đường sức từ của ống dâyCủng cố:phụ thuộc vào chiều của dòng điện chạy qua các vòng dây.từ trường mạnh, chỗ nào thưa thì từ trường yếuhình ảnh cụ thể về các đường sức từ.cũng là hai từ cực2. Quy tắc NẮM TAY PHẢI dùng để làm gì?A.Xác định chiều đường sức từ của nam châm thẳng.B. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn có hình dạng bất kìC. Xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua.D. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua.A.Xác định chiều đường sức từ của nam châm thẳng.B. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn có hình dạng bất kìC. Xác định chiều đường sức từ của ống dây có dòng điện chạy qua.D. Xác định chiều đường sức từ của dây dẫn thẳng có dòng điện chạy qua.Củng cố:3. Chọn câu saiHai đầu của ống dây cũng là hai từ cực.Đường sức từ của ống dây là những đường cong không khép kín.Trong lòng ống dây cũng có các đường sức từ được sắp xếp gần như song song với nhau.Tại hai đầu của ống dây, các đường sức từ cũng có chiều cùng đi vào một đầu và cùng đi ra ở đầu kia.Củng cố:HƯỚNG DẪN VỀ NHÀLàm các bài tập từ bài 24.1 đến bài 24.5 SBT trang 29, 30Chuẩn bị bài 25: sự nhiễm từ của sắt, thép – Nam châm điện. Lưu ý vì sao người ta dùng lõi sắt non để chế tạo nam châm điện