Bài giảng Vật lý Lớp 9 - Tiết 46, Bài 42: Thấu kính hội tụ

Tiết 46- Bài 42. THẤU KÍNH HỘI TỤBạn Kiên: Cậu dùng loại kính gì hứng ánh sáng Mặt Trời mà lại đốt cháy được miếng giấy trên sân như vậy?Bạn Long: Anh tớ bảo đó là thấu kính hội tụ.Bạn Kiên: Thấu kính hội tụ là gì nhỉ?I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:1. Thí nghiệm: (hình 42.2) TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤĐèn phát ra tia LazeThấu kính hội tụHộp chứa khói giúp nhìn thấy tia lazeC1: Chùm tia khúc xạ ra khỏi thấu kính có đặc điểm gì mà người ta lại gọi thấu kính này là thấu kính hội tụ?Chiếu một chùm sáng song song theo phương vuông góc với mặt một thấu kính hội tụTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI - ĐẶC ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤ1. Thí nghiệm.Chiếu một chùm sáng song song tới thấu kính hội tụ=> Chùm tia khúc xạ là chùm sáng hội tụ Chùm tia khúc xạ hội tụ I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:1. Thí nghiệm: (hình 42.2) * Nhận xét: Chùm tia khúc xạ hội tụ tại một điểm nên thấu kính này được gọi là thấu kính hội tụ.* Tia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới. Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló.TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤC2.Hãy chỉ ra tia tới, tia ló trong thí nghiệmTia tớiTia lóThấu kínhTia sáng đi tới thấu kính gọi là tia tới. Tia khúc xạ ra khỏi thấu kính gọi là tia ló.C3. Quan sát hình 42.3, so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của thấu kính hội tụ. Tìm hiểu so sánh độ dày phần rìa so với phần giữa của TKHT I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ: 1. Thí nghiệm: 2. Hình dạng của thấu kính hội tụ: - Thấu kính hội tụ có phần rìa mỏng hơn phần ở giữa. - Kí hiệu của thấu kính hội tụ:Tiết diện mặt cắt ngang của một số thấu kínhTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:Thí nghiệm: (hình 42.2)Hình dạng của thấu kính hội tụII. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:1. Trục chính:( ) C4. Quan sát lại thí nghiệm. Trong ba tia tới thấu kính, tia nào qua thấu kính truyền thẳng không bị đổi hướng? TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤTrục chínhThấu kính ( ) là trục chính của thấu kínhI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:1. Trục chính:( ) (Học SGK/114)TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤ O Trục chính của TKHT đi qua điểm O trong thấu kính. Điểm O gọi là quang tâm của thấu kínhI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O) TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤThí nghiệm chiếu tia tới đến quang tâmTia tới đến quang tâm (O) thì tia ló sẽ thế nào?- Tia tới đến quang tâm (O) thì tia ló tiếp tục truyền thẳng, không đổi hướng.I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm. (Học SGK/114)OTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤTrục chínhC5. Quan sát lại thí nghiệm, điểm hội tụ F của chùm tia ló có gì đặc biệt?Điểm F nằm trên trục chính của thấu kínhI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (Học SGK/114)C5. Hãy biểu diễn chùm tia tới và chùm tia ló của thí nghiệm này trên hình 42.4OF- Chùm tia tới song song với trục chính của thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ tại tiêu điểm ( F ) của thấu kính.Điểm hội tụ (F ) nằm cùng hay khác phía với tia tới?TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (Học SGK/114)OFTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤHình 42.5C6. Vẫn thí nghiệm trên nếu cho chùm tia tới vào mặt bên kia của thấu kính thì chùm tia ló có đặc điểm gì?FOOFF’a)b)I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (Học SGK/114)Mỗi thấu kính có hai tiêu điểm F và F' đối xứng nhau qua quang tâm. OFF'..(F và F’)TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (F và F’)Tiêu cự (Học SGK/114) OFF'ff Khoảng cách từ quang tâm đến mỗi tiêu điểm OF = OF' = f gọi là tiêu cự của thấu kínhTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤNếu cho tia tới đi qua tiêu điểm của thấu kính thì thấy tia ló song song với trục chínhI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (F và F’)Tiêu cự TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤCHO TIA TỚI ĐI QUA TIÊU ĐIỂM CỦA THẤU KÍNH HỘI TỤTia tới đi qua tiêu điểm thì tia ló song song với trục chính.Tiêu điểm Trục chínhĐường truyền của ba tia sáng đặc biệt qua thấu kính hội tụ:+ Tia tới đến quang tâm thì ..+ Tia tới song song với trục chính thì tia ló ..+ Tia tới qua tiêu điểm thì tia ló OFF' OFF' OFF'Tia ló tiếp tục truyền thẳng qua tiêu điểm.song song với trục chính.I. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (F và F’)Tiêu cự (f) TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (F và F’)Tiêu cự (f)III. Vận dụng C7. Vẽ các tia ló của các tia tới (1) ; (2) và (3) trong hình sau OFF’IISS’TIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤI. Đặc điểm của thấu kính hội tụ:II. Trục chính, quang tâm, tiêu điểm, tiêu cự của thấu kính hội tụ:Trục chính:( )Quang tâm (O)Tiêu điểm (F và F’)Tiêu cự (f)III. Vận dụng Trả lời câu hỏiTIẾT 46 - BÀI 42 -THẤU KÍNH HỘI TỤAĐi qua điểm giữa quang tâm và tiêu điểm.Tia tới song song với trục chính của TKHT cho tia ló :BĐi qua tiêu điểm.CTruyền thẳng theo phương của tia tới.DSong song với trục chính. AThay đổi được.Tiêu cự của TKHT làm bằng thủy tinh có đặc điểm:BCác thấu kính có tiêu cự như nhau.CKhông thay đổi được.DThấu kính dày hơn có tiêu cự lớn hơn. AChùm song song. Chùm tia ló của TKHT có đặc điểm:BLệch về phía trục chính so với tia tới.CLệch ra xa trục chính so với tia tới.DPhản xạ ngay tại thấu kính. Thấu kính hội tụ được ứng dụng rất nhiều trong đời sống và kỹ thuật Kính thiên vănKÍNH HIỂN VIỐNG NHÒMMÁY ẢNH