Đề thi khảo sát môn Ngữ văn Khối 9 - Lần 2 - Năm học 2018-2019 - Trường THCS Ngũ Đoan (có đáp án)

UBND HUYỆN KIẾN THỤY
TRƯỜNG THCS NGŨ ĐOAN 
ĐỀ THI KHẢO SÁT KHỐI 9 (lần 02)
MÔN: NGỮ VĂN
Năm học 2018-2019
Thời gian làm bài 90 phút không kể thời gian giao đề
Đề bài: Đọc đoạn trích thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
 “ Mặt trời xuống biển như hòn lửa .
 Sóng đã cài then đem sập cửa .
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
 Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi
 Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
 Đến dệt lưới ta ,đoàn cá ơi!”
 (Đoàn thuyền đánh cá - SGK Ngữ văn 9, tập một, NXB Giáo dục Việt Nam)
Câu 1.(1,0 điểm). Nêu thông tin chính về tác giả của đoạn trích thơ trên?
Câu 2.(3,0 điểm). Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ sau và phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đó:
 Hát rằng: cá bạc biển Đông lặng, 
 Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Câu 3.(6,0điểm). Viết bài văn trình bày cảm nhận của em về vẻ đẹp của đoạn thơ: 
 “ Mặt trời xuống biển như hòn lửa .
 Sóng đã cài then đem sập cửa .
 Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
 Câu hát căng buồm cùng gió khơi.”
 Họ và tên thí sinh ..số báo danh .
ĐÁP ÁN
Câu
Yêu cầu cần đạt
Thang điểm
Câu 1
- Huy Cận ( 1919 -2005), tên đầy đủ là Cù Huy Cận, quê ở làng Ân Phú, huyện Vụ Quang, tỉnh Hà Tĩnh.
- Trước cách mạng Huy Cận nổi tiếng trong phong trào Thơ mới với tập thơ “ Lửa thiêng”.
- Ông tham gia cách mạng từ trước 1945 và sau Cách mạng tháng Tám từng giữ nhiều trọng trách trong chính quyền cách mạng, đồng thời là một trong những nhà thơ tiêu biểu của nền thơ hiện đại Việt Nam.
- Cảm hứng chính trong thơ Huy Cận là hướng về thiên nhiên vũ trụ.
- Trước Cách mạng thơ ông tràn ngập nỗi sầu nhân thế thì sau Cách mạng thơ ông là bài ca vui về cuộc đời, là bài thơ yêu mến thiên nhiên , con người và cuộc sống.
- Huy Cận được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật ( năm 1996)
* Giáo viên linh hoạt cho điểm( Cứ đạt 4/6 ý trên cho 0.5đ)
1,0đ
Câu 2
- Biện pháp tu từ tiêu biểu, nổi bật của hai câu thơ trên là sử dụng biện pháp so sánh và liệt kê.
 - Chỉ rõ:
 + Liệt kê: Cá bạc, cá thu.
 + So sánh: “Cá thu” được so sánh như “đoàn thoi”
=> Khắc họa được niềm vui được ra khơi và ngợi ca sự giàu có của biển – biển thật nhiều cá. Qua đó thể hiện tình cảm gắn bó, yêu biển tha thiết của người dân chài. Đồng thời thể hiện thái độ ngợi ca và tình yêu thiên nhiên của Huy Cận. Hai câu thơ bồi dưỡng cho ta tình yêu và ý thức trách nhiệm với biển cả quê hương.
0,5 đ
0,5 đ
2,0 đ
Câu 3
I .Hình thức và kỹ năng :
a. Hình thức: 
- Đủ bố cục 3 phần..
- Chữ viết rõ ràng, không sai chính tả, không mắc lỗi ngữ pháp
0,5đ
 b. Kĩ năng: 
 - Các luận điểm trình bày theo một trình tự, rõ ràng
 - Viết đúng kiểu bài nghị luận về đoạn thơ
0,5đ
II. Nội dung 
1. Mở bài
- Vài nét nổi bật về nhà thơ Huy Cận và bài thơ: Đoàn thuyền đánh cá
- Giới thiệu, trình bày ấn tượng chung về vẻ đẹp của đoạn thơ 
0,5đ
2. Thân bài
a. Giới thiệu khái quát : vị trí khổ thơ trong mạch cảm xúc của cả bài: Giới thiệu vị trí đoạn thơ: nằm ở phần đầu của bài thơ khắc họa cảnh hoàng hôn trên biển và cảnh đoàn thuyền ra khơi đánh cá.
b. Cảm nhận cụ thể:
- Hai câu thơ đầu: Cảm nhận về cảnh hoàng hôn trên biển.
 + Cách nói “Mặt trời xuống biển” hé mở điểm nhìn của nhà thơ : điểm nhìn tưởng tượng, vì phải ở rất xa bờ mới thấy được vùng biển phía Tây nơi mặt trời đang lặn xuống (trong khi biển nước ta là biển đông). Một cảm nhận dường như thật mơ hồ.Phải chăng tác giả mượn điểm nhìn của những người đi biển để chứng kiến cảnh mặt trời lặn xuống biển. 
 + Mặt trời cuối ngày được ví như "hòn lửa" đang từ từ chìm vào lòng biển đêm.Qua đó giúp ta hình dung ra cảnh hoàn hôn trên biển vừa diễm lệ huy hoàng, vừa rực rỡ hùng vĩ và tràn đầy sức sống.
 + Tiếng sóng dịu êm và màn đêm lặng lẽ buông xuống được nhân hóa qua hình ảnh “sóng đã cài then ,đêm sập cửa". Qua đó giúp cho người đọc hình dung ra bầu trời và mặt biển bao la như ngôi nhà vũ trụ mà màn đêm là cánh cửa còn con sóng là những chiếc then cài. Thiên nhiên rộng lớn trở nên gần gũi ấm áp và thân thiết với con người. 
- Hai câu cuối: Khi thiên nhiên đi vào trạng thái nghỉ ngơi thì con người lại bắt đầu công việc của mình với khí thế thật sôi nổi. 
+ “ Đoàn thuyền đánh cá”-> Không phải con thuyền lẻ loi đơn độc mà là một tập thể đoàn thuyền => đó khí thế ra khơi của cả một tập thể .
+ Cụm từ “ lại ra khơi”: cho ta thấy công việc đánh cá trên biển đêm là công việc thường nhật đã trở thành quen thuộc của những ngư dân vùng biển. 
+ “ Câu hát căng buồm cùng gió khơi” là một câu thơ dạt dào cảm hứng lãng mạn thể hiện niềm vui, sự hứng khởi của những con người lao động mới khi được làm chủ thiên nhiên làm chủ cuộc đời.
*Đánh giá khái quát về nghệ thuật:
 Có thể nói làm nên thành công cho đoạn thơ trên phải kể đến những dặc sắc về nghệ thuật
- Thể thơ 7 tiếng, giọng điệu vui tươi khỏe khoắn
- Hình ảnh thơ đẹp, tráng lệ, kết hợp với các biện pháp tu từ như so sánh, nhân hóa, tương phản khổ thơ không chỉ khắc họa thành công bức tranh thiên nhiên trên biển lúc hoàng hôn thật đẹp và diễm lệ, mà còn cho ta cảm nhận được tâm trạng hăng say, náo nức và niềm lạc quan yêu đời của ngư dân trên vùng biển Quảng Ninh. 
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
c. Kết bài
 - Khẳng định đoạn thơ đã góp phần làm nên thành công cho bài thơ: ” Đoàn thuyền đánh cá” 
 - Khẳng định tài năng, tình cảm của nhà thơ với thiên nhiên, cuộc sống .
 - Liên hệ bản thân: yêu quý tự hào về biển quê hương, về nhữ ng con người lao động mới..
0,5đ