Giáo án Hóa học Lớp 9 - Bài 47: Chất béo - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Mỹ Tú

Phòng Giáo Dục – Đào tạo Huyện Mỹ Tú	 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Trường THCS Mỹ Tú Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
GIÁO ÁN DẠY LÝ THUYẾT
Môn dạy:	 Hóa Học	 Lớp dạy: 9a1; 9a2
Tên bài giảng: 
Bài 47: CHẤT BÉO
Giáo án số: 57	 Tiết PPCT: 57
Số tiết giảng: 01
Ngày dạy: 08/04/2021
A. MỤC TIÊU BÀI DẠY:
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
	- HS nêu được khái niệm chất béo, đặc điểm cấu tạo và tính chất hóa học của chất béo.
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC-KĨ NĂNG 	
 a. Kiến thức: 
 HS nêu được:
- Khái niệm chất béo, trạng thái thiên nhiên, công thức tổng quát của chất béo đơn giản là (RCOO)3C3H5 đặc niêm cấu tạo.
- Tính chất vật lí: trạng thái, tính tan
- Tính chất hóa học: Phản ứng thủy phân trong môi trường axit và trong môi trường kiềm ( phản ứng xà phòng hóa)
- Ứng dụng : Là thức ăn quan trọng của người và động vật, là nguyên liệu trong công nghiệp.
b. Kĩ năng:
- Quan sát thí nghiệm, hình ảnh ...rút ra được nhận xét về công thức đơn giản, thành phần cấu tạo và tính chất của chất béo.
- Viết được PTHH phản ứng thủy phân của chất béo trong môi trường axit, môi trường kiềm
- Phân biệt chất béo (dầu ăn, mỡ ăn) với hiđrocacbon (dầu, mỡ công nghiệp)
- Tính khối lượng xà phòng thu được theo hiệu suất
III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Hình ảnh: 
Một số lưu ý khi hướng dẫn học sinh sử dụng tranh ảnh:
Khi hướng dẫn học sinh sử dụng tranh ảnh, biểu đồ, biểu bảng, giáo viên cần hướng dẫn học sinh thực hiện các bước như sau:
Bước 1: Đọc tên tranh ảnh
Bước 2: Nhận xét và giải thích
Bước 3: Khái quát đưa ra xu hướng, đặc điểm chung của đối tượng được thể hiện trên tranh ảnh.
B. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
I/ HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: 2’
- Chất béo là một thành phần quan trọng trong bửa ăn hằng ngày của chúng ta. 
- Chất béo có ở đâu?
II. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
THỜI
GIAN
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Của giáo viên
Của học sinh
Hoạt động 1: Tìm hiểu về chất béo có ở đâu ?
7’
I. Chất béo có ở đâu?
 Trong cơ thể người và động vật chất béo tập trung nhiều ở mô mở, còn trong thực vật chất béo tập trung nhiều ở quả và hạt.
Gv: Yêu cầu học sinh quan sát tranh vẽ một số loại thức ăn. Những loại thực phẩm nào chứa nhiều chất béo ?
Gv: Chất béo có ở đâu ?
Gv: Cho Hs nhận xét.
Gv: Kết luận.
Hs: Thịt heo, dừa, đậu 
Hs: Trong cơ thể người và động vật chất béo tập trung nhiều ở mô mở, còn trong thực vật chất béo tập trung nhiều ở quả và hạt.
Hs: Nhận xét.
Hs: Ghi bài
Hoạt động 2: Tìm hiểu về chất béo có những tính chất vật lí quan trọng nào?
6’
II. Chất béo có những tính chất vật lí quan trọng nào?
 Chất béo nhẹ hơn nước, không tan trong nước, tan được trong benzen, xăng, dầu hoả 
Gv: Thí nghiệm cho học sinh nhận xét: Cho lần lượt dầu ăn lần lượt vào hai ống nghiệm đựng nước và xăng, lắc nhẹ và quan sát.
Gv: Cho Hs nhận xét.
Gv: Kết luận.
Hs: Dầu ăn nằm trên mặt nước, không tan trong nước, dầu ăn tan được trong xăng.
Hs: Nhận xét.
Hs: Ghi bài
Hoạt động 3: Tìm hiểu về chất béo có thành phần cấu tạo như thế nào?
8’
III. Chất béo có thành phần cấu tạo như thế nào?
- Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là(R–COOH), 
trong đó R- có thể là 
C17H35, C17H33, C15H31 
- Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo và có công thức chung là: (R–COO)3C3H5.
Gv: Khi đun chất béo ở nhiệt độ cao và áp suất cao, người ta thu được sản phẩm là gì ?
Gv: Glixerol có công thức cấu tạo như thế nào ?
Gv: Hãy cho biết thành phần của chất béo?
Gv: Cho Hs nhận xét.
Gv: Kết luận.
Hs:-Đun chất béo ở nhiệt độ cao và áp suất cao, người ta thu được glyxerol và các axit béo.
Phân tử glixerol có 3 nhóm-OH 
Hs: 
Công thức cấu tạo là: 
Viết gọn: C3H5(OH)3.
Hs:
- Các axit béo là axit hữu cơ có công thức chung là(R–COOH), 
trong đó R- có thể là 
C17H35, C17H33, C15H31 
- Chất béo là hỗn hợp nhiều este của glixerol với các axit béo và có công thức chung là: (R–COO)3C3H5.
Hs: Nhận xét.
Hs: Ghi bài
Hoạt động 4: Tìm hiểu về chất béo có tính chất hóa học quan trọng nào?
8’
IV. Chất béo có tính chất hóa học quan trọng nào?
- Sản phẩm thu được là glixerol và các axit béo
(RCOO)3C3H5+3H2O →
C3H5(OH)3 + 3RCOOH
- Sản phẩm thu được là glixerol và các muối của các axit béo
(RCOO)3C3H5 +3NaOH 
C3H5(OH)3 + 3RCOONa
Gv: Khi đun nóng chất béo với nước, có axit làm xúc tác, chất béo tác dụng với nước tạo sản phẩm là gì ?
Gv: Cho học sinh viết PTHH
Gv: Khi đun chất béo với dung dịch kiềm thu được sản phẩm là gì ?
Gv: Cho Hs lên bảng viết PTHH
Gv: Hỗn hợp muối natri của các axit béo là thành phần chính của xà phòng, vì vậy phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm gọi là phản ứng xà phòng hóa. 
Gv: Kết luận.
Hs: Sản phẩm thu được là glixerol và các axit béo
Hs: Viết PTHH: 
(RCOO)3C3H5+3H2O →
C3H5(OH)3 + 3RCOOH
Hs: Sản phẩm thu được là glixerol và các muối của các axit béo
Hs:
(RCOO)3C3H5+3NaOH 
C3H5(OH)3 + 3RCOONa
Hs: Ghi bài
Hoạt động 5: Tìm hiểu về chất béo có những ứng dụng gì?
7’
V. Chất béo có những ứng dụng gì?
- Chất béo là một trong những thành phần cơ bản trong thức ăn thức ăn của con người và động vật, chất béo cung cấp năng lượng cho cơ thể nhiều hơn so với chất đạm, chất bột.
- Trong công nghiệp, chất béo chủ yếu được dùng để điều chế glixerol và xà phòng.
Gv: Chất béo có vai trò gì đối với con người và động vật?
Gv: Trong công nghiệp chất béo có vai trò gì?
Gv: Các em hãy nêu cách bảo quản chất béo ?
Gv: Giới thiệu bảng so sánh năng lượng tỏa ra khi oxi hóa thức ăn.
Gv: Kết luận.
Hs: Chất béo là một trong những thành phần cơ bản trong thức ăn thức ăn của con người và động vật, khi bị oxi hoá, chất béo cung cấp năng lượng cho cơ thể nhiều hơn so với chất đạm, chất bột.
Hs: Trong công nghiệp, chất béo chủ yếu được dùng để điều chế glixerol và xà phòng.
Hs: Khi để lâu trong không khí, chất béo có mùi ôi. Đó là do tác dụng của hơi nước, oxi và vi khuẩn lên chất béo. Để hạn chế điều này cần bảo quản chất béo ở nhiệt độ thấp hoặc cho vào chất béo một ít chất chống oxi hóa, hay đun chất béo (mỡ) với một ít muối ăn.
Hs: Ghi bài
III. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: 5’
Gv: Hướng dẫn học sinh giải các bài tập .
Hs: Chọn câu đúng.
1. D
2a. Chất béo không tan trong nước nhưng tan trong benzen.
 b. Phản ứng xà phòng hoá là phản ứng thuỷ phân este trong môi trường kiềm tạo ra glixerol và các muối của các axit béo.
c. Phản ứng của chất béo với nước trong môi trường axit là phản ứng thuỷ phân nhưng không là phản ứng xà phòng hoá.
3. Các phương pháp đúng là b, c, e vì xà phòng, cồn 96o, xăng hoà tan được trong dầu ăn.
- Dùng nước không được vì nước không hoà tan dầu ăn.
- Giấm tuy hoà tan dầu ăn nhưng lại phá huỷ quần áo.
IV/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG: 2’	
- Chất béo là chất cần thiết cho cơ thể, nhưng nếu lạm dụng nó sẽ gây ra máu nhiễm mở, 
- Về học bài soạn trước bài luyện tập.	
- Về nhà làm bài tập 4/147.
4a. Chất béo + natri hiđroxit 	Glixerol + hỗn hợp muối natri
Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:
 M muối = muối chất bo + m NaOH - m gilxerol
 = 8,58 + 1,2 – 0,368 = 9,412 kg
 b. Khối lượng xà phòng bánh thu được 
 Gọi khối lượng xà phòng thu được là x (kg), ta có: x 100% = 60% => x = 15,69kg
THCS Mỹ Tú, ngày ... tháng 04 năm 2021 THCS Mỹ Tú, ngày 04 tháng 04 năm 2021
 Duyệt TT GVBM
 Thạch Thị Sà Khal	 Lê Hoàng Khương