Giáo án Hóa học Lớp 9 (CV 5512) - Tiết 1 đến 6 - Năm học 2021-2022 - Trường THCS Quang Trung
ÔN TẬP KIẾN THỨC CƠ BẢN HÓA 8
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức
+ Giúp học sinh hệ thống lại kiến thức cơ bản đã học ở lớp 8, rèn luyện kĩ năng viết PTHH, kĩ năng lập công thức hoá học.
+ Ôn lại bài toán về tính theo công thức và tính theo phơương trình hoá học, các khái niệm về dung dịch, độ tan, nồng độ dung dịch.
+ Rèn kĩ năng làm bài toán về nồng độ dung dịch
2. Về năng lực
Phát triển năng lực chung và năng lực chuyên biệt
Năng lực chung Năng lực chuyên biệt
- Năng lực phát hiện vấn đề
- Năng lực giao tiếp
- Năng lực hợp tác
- Năng lực tự học
- Năng lực sử dụng CNTT và TT - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học
- Năng lực thực hành hóa học
- Năng lực tính toán
- Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống
- Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học.
3. Về phẩm chất
Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Chuẩn bị của GV:
- Giáo án, SGK, chuẩn KTKN
- Đồ dùng thiết bị: Nội dung kiến thức cơ bản lớp 8
- Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, sách bài tập, học tốt hóa học 9.
- Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: Dạy học nhóm, vấn đáp – tìm tòi, thực hành - quan sát, trình bày 1 phút, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, hỏi và trả lời.
2. Chuẩn bị của HS:
- Ôn lại bài học lớp 8
Tuần: 1 Ngày soạn: 20/08/2021 Tiết: 1 ÔN TẬP KIẾN THỨC CƠ BẢN HÓA 8 I. Mục tiêu: 1.Kiến thức + Gióp häc sinh hÖ thèng l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc ë líp 8, rÌn luyÖn kÜ n¨ng viÕt PTHH, kÜ n¨ng lËp c«ng thøc ho¸ häc. + ¤n l¹i bµi to¸n vÒ tÝnh theo c«ng thøc vµ tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc, c¸c kh¸i niÖm vÒ dung dÞch, ®é tan, nång ®é dung dÞch. + RÌn kÜ n¨ng lµm bµi to¸n vÒ nång ®é dung dÞch 2. Về năng lực Phát triển năng lực chung và năng lực chuyên biệt Năng lực chung Năng lực chuyên biệt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực giao tiếp - Năng lực hợp tác - Năng lực tự học - Năng lực sử dụng CNTT và TT - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực thực hành hóa học - Năng lực tính toán - Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. 3. Về phẩm chất Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của GV: - Giáo án, SGK, chuẩn KTKN - Đồ dùng thiết bị: Nội dung kiến thức cơ bản lớp 8 - Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, sách bài tập, học tốt hóa học 9. - Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: Dạy học nhóm, vấn đáp – tìm tòi, thực hành - quan sát, trình bày 1 phút, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, hỏi và trả lời. 2. Chuẩn bị của HS: - Ôn lại bài học lớp 8 III.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Tiến trình bài học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung HOẠT ĐỘNG 1: Khởi động a. Mục tiêu: HS hiểu được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b. Nội dung: Giáo viên kiểm tra bài cũ sau đó giới thiệu về chủ đề. c. Sản phẩm: Học sinh lắng nghe giáo viên giới thiệu chủ đề mới. d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh lên bảng kiểm tra bài cũ, lắng nghe. -GV: Trong chương trình hóa học lớp 8 có những kiến thức vô cùng quan trọng .Vậy, hôm nay cô và các em cùng ôn lại các kiến thức đó để vận dụng và học trong chương trình lớp 9 này nhé. -HS: chú ý lắng nghe Hoạt động 2. Nghiên cứu, hình thành kiến thức Ôn tập các khái niệm cơ bản và các nội dung lý thuyết cơ bản a. Mục tiêu: Giúp học sinh ôn lại kiến thức đã học. b. Phương thức dạy học: Đàm thoại- vấn đáp kết hợp hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm dự kiến: Trình bày được theo yêu cầu của giáo viên. d. Năng lực hướng tới: giải quyết vấn đề Hoạt động 2.1. ¤n l¹i kh¸i niÖm vµ c¸c néi dung lÝ thuyÕt c¬ b¶n ë líp 8 GV: Nh¾c l¹i cÊu tróc, néi dung chÝnh cña SGK líp 8: + HÖ thèng l¹i néi dung chÝnh ®· häc ë líp 8 . + Giíi thiÖu ch¬ng tr×nh líp 9. GV: Chóng ta sÏ luyÖn tËp l¹i mét sè d¹ng bµi tËp vËn dông c¬ b¶n mµ c¸c em ®· häc ë líp 8 HS: lắng nghe I. ¤n l¹i kh¸i niÖm vµ c¸c néi dung lÝ thuyÕt c¬ b¶n ë líp 8 Bµi tËp 1: Em h·y viÕt c«ng thøc cña c¸c chÊt cã tªn gäi sau vµ ph©n lo¹i chóng. TT Tªn gäi C«ng thøc Ph©n lo¹i 1 Kali cacbonat 2 §ång (II) oxit 3 Lu hïynh trioxit 4 Axit sunfuric 5 Magie nirat 6 Natri hi®roxit 7 §iphotpho pentaoxit 8 Magie clorua 9 S¾t (III) oxit 10 Axit sunfur¬ 11 Canxi photphat 12 S¾t (III) hi®roxit 13 Ch× (II) nirat 14 Bari sunfat GV: Gîi ý : §Ó lµm ®îc bµi nµy chóng ta cÇn ph¶i sö dông kiÕn thøc nµo? Khi häc sinh nªu ý kiÕn, GV yªu cÇu c¸c em nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm ®ã lu«n . GV: Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i c¸c thao t¸c chÝnh khi lËp c«ng thøc ho¸ häc cña chÊt (khi biÕt ho¸ trÞ) GV: yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kÝ hiÖu , ho¸ trÞ cña mét s« nguyªn tè , gèc axit GV: Em h·y nªu c«ng thøc chung 4 lo¹i hîp chÊt v« c¬ ®· häc ë líp 8 . GV: Gäi häc sinh gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu: + R: Lµ kÝ hiÖu cña nguyªn tè ho¸ häc. + A: Lµ gèc axit cã ho¸ trÞ b»ng n + M: Lµ kÝ hiÖu cñ nguyªn tè kim loai cã ho¸ trÞ lµ m. GV: C¸c em h·y vËn dông ®Ó lµm bµi tËp 1 . HS: C¸c kiÕn thøc , kh¸i niÖm , kÜ n¨ng cÇn sö dông trong bµi nµy lµ: 1. Quy t¾c ho¸ trÞ: VD: Trong hîp chÊt th× x.a= y.b ® ¸p dông quy t¾c ho¸ trÞ ®Î lËp c«ng thøc cña c¸c hîp chÊt. 2. §Ó lµm ®îc bµi tËp: chóng ta ph¶i thuéc kÝ hiÖu c¸c nguyªn tè ho¸ häc , c«ng thøc cña c¸c gèc axit, ho¸ trÞ cña c¸c gèc axit vµ c¸c nguyªn tè thêng gÆp . 3. Muèn ph©n lo¹i c¸c hîp chÊt HS ph¶i thuéc c¸c kh¸i niÖm oxit, baz¬, axit, muèi vµ c«ng thøc chung cña c¸c lo¹i hîp chÊt ®ã . Oxit: RxOy Axit: HnA Baz¬: M(OH)m Muèi: MnAm HS: Lµm bµi tËp 1 . Hoạt động 2.2. Bài tập Bµi tËp 2: Hoµn thµnh c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng sau : a. P + O2 ® ? b. Fe + O2 ® ? c. Zn + ? ® ? + H2 d. ? + ? ® H2O e. Na + ? ® ? + H2 f. P2O5 + ? ® H3PO4 g. CuO + ? ® Cu + ? GV: Gäi häc sinh nh¾c l¹i néi dung cÇn lµm ë bµi tËp 2 . GV: §Ó chän ®îc chÊt thÝch hîp ®iÒn vµo dÊu? Ta ph¶i lưu ý ®iÒu g× ? GV: Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i tÝnh chÊt ho¸ häc cña c¸c chÊt ®· häc ë líp 8 . 1. TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxi 2. TÝnh chÊt hãa häc cña hi®ro. 3. TÝnh chÊt ho¸ häc cña nước . Ngoµi ra cßn ph¶i biÕt c¸ch ®iÒu chÕ oxi, hi®ro, trong phßng thÝ nghiÖm vµ trong c«ng nghiÖp . GV: C¸c em h·y ¸p dông lÝ thuyÕt trªn ®Ó lµm bµi tËp 2 . HS: §èi víi bµi tËp 2 ta ph¶i lµm c¸c néi dung sau . 1. Chän chÊt thÝch hîp ®iÒn vµo dÊu? 2. C©n b»ng ph¬ng tr×nh ph¶n øng vµ ghi c¸c ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng . HS: §Ó chän ®îc chÊt thÝch hîp, ta ph¶i thuéc tÝnh chÊt thÝch hîp cña c¸c chÊt . a. 4P + 5O2 2P2O5 b. 3Fe + 2O2 Fe3O4 c. Zn + 2HCl ZnCl2 + H2 d. 2H2 + O2 2H2O e. 2Na + 2H2O 2NaOH + H2 f. P2O5 + 3H2O 2H3PO4 g. CuO + H2 Cu + H2O II. Bài tập Hoạt động 2.3. ¤n l¹i c«ng thøc thêng dïng Ho¹t ®éng 3 GV: Yªu cÇu c¸c nhãm häc sinh hÖ thèng l¹i c¸c c«ng thøc thêng dïng ®Ó lµm bµi tËp. GV: ChiÕu lªn mµn h×nh néi dung th¶o luËn mµ c¸c nhãm ®· ghi l¹i . GV: Gäi mét sè häc sinh gi¶i thÝch c¸c kÝ hiÖu trong c¸c c«ng thøc ®ã . GV: Gäi HS sinh gi¶i thÝch GV: Gäi HS gi¶i thÝch : CM, n, V, C%, mG, mdd HS: Th¶o luËn nhãm HS: C¸c c«ng thøc thêng dïng 1. n= ® m = n ´ M ® M = n khÝ = ® V = n ´ 22,4 (V lµ thÓ tÝch khÝ clo ë ®ktc) 2. = = (trong ®ã A lµ chÊt khÝ hoÆc A ë thÓ h¬i ) 3. CM = C%= 100% III. ¤n l¹i c«ng thøc thêng dïng . 1. n= ® m = n ´ M ® M = n khÝ = ® V = n ´ 22,4 (V lµ thÓ tÝch khÝ clo ë ®ktc) 2. = = (trong ®ã A lµ chÊt khÝ hoÆc A ë thÓ h¬i ) 3. CM = C%= 100% Hoạt động 2.4. Bµi tËp tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc Bµi tËp 5: Hoµ tan 2,8 gam s¾t b»ng dd HCl 2M võa ®ñ . a. TÝnh thÓ tÝch HCl cÇn dïng . b. TÝnh thÓ tÝch khÝ tho¸t ra (ë ®ktc) c. TÝnh nång ®é mol cña dd thu ®îc sau ph¶n øng coi thÓ tÝch dd thu ®îc sau ph¶n øng th¸y ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi thÓ tÝch dd HCl . GV: Gäi mét HS nh¾c l¹i bµi tËp . GV: Em h·y nh¾c l¹i c¸c bíc lµm chÝnh cña bµi tËp tÝnh theo ph¬ng tr×nh. GV: Gäi HS lµm tõng phÇn theo hÖ thèng c©u hái gîi ý cña GV. GV: Cã thÓ gäi c¸c em häc sinh kh¸c nªu biÓu thøc tÝnh . GV: NhËn xÐt vµ chÊm ®iÓm, ®ång thêi nh¾c kl¹i c¸c bíc lµm chÝnh . HS: D¹ng bµi tËp tÝnh theo ph¬ng tr×nh HS: C¸c bíc lµm chÝnh lµ: 1. §æi sè liÖu cña ®Ò bµi 2. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc . 3. ThiÕt lËp tØ lÖ sè mol 4. TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ HS1: §æi sè liÖu nFe = = HS2: PTHH Fe + 2HCl ® FeCl2 + H2 HS3: Theo ph¬ng tr×nh : a. nHCl = 2 ´ nFe = 2 ´ 0,05 = 0,1 mol ® Ta cã : = ® Vdd HCl = = b. = n Fe = 0,05 mol ® = n´22,4 =0,05´22,4 =1,12(l) c. Dung dÞch sau ph¶n øng cã FeCl2 theo ph¬ng tr×nh : = nFe = 0,05 (mol) ® Vdd sau ph¶n øng = Vdd HCl= 0,05 (lit) ® Ta cã : = = IV.Bµi tËp tÝnh theo ph¬ng tr×nh ho¸ häc . IV. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 1. Tổng kết -GV: + Đánh giá nhận xét tinh thần thái độ của HS trong tiết học. + Chốt lại kiến thức đã học. 2. Hướng dẫn tự học ở nhà - Ôn lại các khái niệm hoá học ở học kì 1 của lớp 8 - Học sinh nên ôn lại về: thành phần phân tử, phân loại, gọi tên của oxit Tuần: 1 - 2 Ngày soạn: 20/08/2021 Tiết: 2,3,4 Chương I : CÁC LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ CHỦ ĐỀ: OXIT ( 3 tiết) I. Mục tiêu: 1.Kiến thức Biết được: - Tính chất hoá học của oxit: + Oxit bazơ tác dụng được với: nước, dung dịch axit, oxit axit. + Oxit axit tác dụng được với: nước, dung dịch bazơ, oxit bazơ. + Oxit lưỡng tính vừa tác dụng được với dd axit vừa tác dụng với dd bazơ. - Sự phân loại oxit, bao gồm: oxit axit, oxit bazơ, oxit lưỡng tính và oxit trung tính. - Tính chất, ứng dụng, điều chế canxi oxit và lưu huỳnh đioxit. 2. Về năng lực: - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học: Sử dụng thuật ngữ, ký hiệu, CTHH, đọc tên các chất, viết, đọc các PTHH liên quan đến oxit; - Năng lực thực hành hóa học: Biết tiến hành một số thí nghiệm có liên quan đến oxit, biết quan sát giải thích hiện tượng rút ra kết luận. - Năng lực tính toán hóa học: Tính theo công thức, tính theo PTHH; Vận dụng các thuật toán: Quy tắc tỷ lệ thuận; Lập và giải hệ phương trình ; Xác định giá trị lớn nhất, nhỏ nhất - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học: Như phát hiện vấn đề, giải quyết vấn đề, lựa chọn sắp xếp thông tin theo mục tiêu mong muốn - Năng lực vận dụng kiến thức: Dựa vào kiến thức về oxit học sinh giải thích được các hiện tượng có liên quan trong thực tế đời sống và sản xuất như: Bảo quản và sử dụng vôi sống, vôi tôi; Một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và cách hạn chế - Năng lực tự học: Thông qua việc ôn tập, tìm hiểu về khái niệm và phân loại oxit; điều chế oxit phát triển năng lực xác định nhiệm vụ, lập kế hoạch và tiến hành kế hoạch thực hiện, rút ra kết luận. II. BẢNG MÔ TẢ CÁC MỨC: ĐỘ NHẬN THỨC VÀ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC Nội dung Loại câu hỏi/ bài tập Biết Hiểu Vận dụng thấp Vận dụng cao Phát triển NL Khái niệm về oxit Định tính (TN, TL) Phát biểu được khái niệm về oxit; Phát biểu được quy tắc gọi tên oxit. Thành phần định tính của oxit nói chung và từng loại oxit nói riêng; Phân loại được các oxit dựa vào thành phần nguyên tố Xác định được 1 chất có phải là oxit hay không? Gọi được tên oxit khi biết CTHH và ngược lại Hệ thống hóa được sự phân loại oxit và nguyên tắc gọi tên oxit NL tự học: hệ thống hóa kiến thức; phát hiện và giải quyết vấn đề; NL sử dụng ngôn ngữ: ký hiệu, công thức, tên gọi Định lượng (TN,TL) Tính được thành phần % khối lượng của 1 oxit Lập được CTHH của một oxit khi biết thành phần định lượng hoặc hóa trị và ngược lại Giải được bài tập lập CTPT của một oxit dựa vào dữ kiện phân tích nguyên tố. Năng lực tính toán theo CTHH, PTHH TH, TN, Thực tiễn Tìm hiểu được một số chất là oxit trong thực tiễn. Năng lực tìm hiểu vấn đề trong thực tiễn Tính chất hóa học của oxit. (minh họa với CaO, SO2) Định tính (TN;TL) - Nêu được tính chất hóa học của oxit axit, oxit bazơ -Viết được PTHH minh họa cho tính chất hóa học của 1 oxit cụ thể. - Xác định được phản ứng có thể xảy ra hay không khi cho 1 oxit cụ thể tác dụng với nước, dd axit, dd bazơ. Viết được PTHH - Giải thích được sự tồn tại của một số oxit trong tự nhiên; - Sử dụng ngôn ngữ hóa học:viêt, đọc PTHH; - Phát hiện và giải quyết vấn đề (oxit LT, TT); - Hệ thống hóa kiến thức về phân loại oxit Định lượng (TN;TL) Thực hiện được sự chuyển đổi giữa các đơn vị lượng chất. - Tính được lượng các chất còn lại khi biết lượng một chất trong 1 phản ứng của oxit. - Giải được bài toán bảo toàn khối lượng, tăng giảm khối lượng liên quan đến oxit - Giải được bài toán xác định thành phần hỗn hợp liên quan đến oxit. - Giải được bài toán tìm CTHH của oxit liên quan đến phản ứng hóa học - Giải được BT có thể xảy ra nhiều trường hợp liên quan đến tính chất hóa học của oxit. - Tính được lượng nguyên liệu, lượng SP hoặc hiệu suất trong BT về quá trình SX - Năng lực tính toán hóa học: Tính theo công thức, PTHH; Giải bài toán hóa học bằng cách lập hệ phương trình. TH, TN, thực tiễn (TN;TL) - Thấy, nêu được các hiện tượng xảy ra trong một số thí nghiệm. - Thực hiện được một số thí nghiệm đơn giản về tính chất hóa học của oxit. - Viết được PTHH xảy ra trong các thí nghiệm - Giải thích được các hiện tượng xảy ra của các thí nghiệm minh họa tính chất hóa học của oxit. Viết được PTHH -Trình bày được cách nhận biết một số oxit với nhau hoặc với chất khác. - Biết cách sử dụng an toàn và hiệu quả trong thực hành, thực tiễn. - Quan sát và giải thích được một số hiện tượng trong thực tế liên quan đến oxit. - Biết được một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và việc có thể làm để bảo vệ môi trường. - Năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn: một số nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và biện pháp hạn chế; -Quan sát, phát hiện và giải thích một số hiện tượng trong thực tiên liên quan đến oxit. - Năng lực TH,TN Điều chế oxit Định tính (TN, TL) Tập hợp một số phản ứng tạo ra oxit Phát biểu được một số phương pháp điều chế oxit. Nêu được phạm vi ứng dụng của từng PP - Nêu được phương pháp điều chế một số oxit cụ thể. Viết được PTHH minh họa. - Lựa chọn PP điều chế thích hợp nhất cho một oxit cụ thể. - Giải được bài tập tách hỗn hợp oxit. - Năng lực tự học ( tự hệ thống kiến thức). Định lượng (TN,TL) Tính được lượng oxit điều chế được từ những nguyên liệu ban đầu khác nhau (và ngược lại) trong 1 phản ứng Tính được lượng oxit điều chế được từ những nguyên liệu ban đầu khác nhau (và ngược lại) trong 1 dãy chuyển hóa. Giải được bài toán sản xuất (liên quan đến nguyên liệu, hiệu suất, giá thành) Năng lực tính toán: Tính theo PTHH, theo Sơ đồ chuyển hóa; Lập và giải hệ pt toán học TH, TN, Thực tiễn - Biết được cách làm thí nghiệm đơn giản để điều chế một số oxit trong phòng thí nghiệm. - Đề xuất được cách tách oxit ra khỏi hỗn hợp. - Đề xuất được các biện pháp để thúc đẩy hoặc hạn chế sự tạo thành oxit trong thực tiễn Năng lực giải quyết vấn đề thực tiễn. Tuần: 1 Ngày soạn: 20/08/2021 Tiết: 2 Bài 1: TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA OXIT KHÁI QUÁT VỀ SỰ PHÂN LOẠI OXIT I. Mục tiêu: 1.Kiến thức Biết được: - Tính chất hoá học của oxit: + Oxit bazơ tác dụng được với nước, dung dịch axit, oxit axit. + Oxit axit tác dụng được với nước, dung dịch bazơ, oxit bazơ. - Sự phân loại oxit, chia ra các loại: oxit axit, oxit bazơ, oxit lưỡng tính va oxit trung tính. 2. Năng lực cần hướng đến: Phát triển năng lực chung và năng lực chuyên biệt Năng lực chung Năng lực chuyên biệt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực giao tiếp - Năng lực hợp tác - Năng lực tự học - Năng lực sử dụng CNTT và TT - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực thực hành hóa học - Năng lực tính toán - Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. 3. Về phẩm chất Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của GV: - Giáo án, SGK, chuẩn KTKN - Đồ dùng thiết bị: Chuẩn bị cho các nhóm HS làm thí nghiệm + Hoá chất: CuO, CaO, CO2, P, HCl, Quỳ tím + Dụng cụ: Cốc, ống nghiệm, thiết bị đựng chế CO2, P2O5 - Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, sách bài tập, học tốt hóa học 9. - Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: Dạy học trực quan, vấn đáp – tìm tòi, thực hành - quan sát, trình bày 1 phút, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình 2. Chuẩn bị của HS: - Ôn lại khái niệm về oxit, phân loại, cách gọi tên III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Ổn định lớp 2. Tiến trình bài học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: Khởi động a. Mục tiêu: HS hiểu được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b. Nội dung: Giáo viên kiểm tra bài cũ sau đó giới thiệu về chủ đề. c. Sản phẩm: Học sinh lắng nghe giáo viên giới thiệu chủ đề mới. d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh lên bảng kiểm tra bài cũ, lắng nghe. Đọc tên và phân loại các oxít sau :CuO,SO2,P2O5,ZnO,Fe2O3, NO2 Từ phần kiểm tra bài cũ gv nêu những hợp chất trên là oxít ,vậy oxít có những tính chất hoá học như thế nào ?Đó là nội dung của bài học hôm nay . Hoạt động 2: Nghiên cứu, hình thành kiến thức Hoạt động 2.1: Tính chất hóa học của oxit bazơ a. Mục tiêu: Học sinh biết được các tính chất hóa học của oxit bazơ b. Nội dung: Dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan c. Sản phẩm: Nắm được tính chất hóa học của oxit bazơ d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động, hỗ trợ khi cần thiết, kiểm tra, đánh giá học sinh. GV : Yªu cÇu häc sinh nh¾c l¹i kh¸i niÖm oxit axit , oxit baz¬ . PhÇnI : GV híng dÉn häc sinh kÎ vë lµm ®«i ®Ó ghi tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit baz¬ vµ oxit axit song song ® HS dÔ so s¸nh ®îc tÝnh chÊt cña hai lo¹i oxit nµy . GV : Híng dÉn häc sinh lµm thÝ nghiÖm nh sau : + Cho vµo èng nghiÖm 1: bét CuO mµu ®en . + Cho vµo èng nghiÖm 2 : mÈu v«i sèng CaO. + Thªm vµo mçi èng nghiÖm 2 ® 3 ml níc, l¾c nhÑ . + Dïng èng hót nhá vµi giät chÊt láng cã trong hai èng nghiÖm trªn vµo 2 mÈu giÊy qu× tÝm vµ quan s¸t . GV: Yªu c¸c nhãm häc sinh rót ra kÕt luËn vµ viÕt ph¬ng tr×h ph¶n øng GV: Lu ý nh÷ng oxit baz¬ t¸c dông víi níc ë ®iÒu kiÖn thêng mµ chóg ta gÆp ë líp 9 lµ : Na2O, CaO , K2O, BaO ® C¸c em h·y viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng cña c¸c oxitbaz¬ víi níc . GV: Híng dÉn hä sinh lµm thÝ nghiÖm nh sau : + Cho vµo èng nghiÖm 1: mät Ýt bét CuO mµu ®en . + Cho vµo èng nghiÖm 2: Mätt Ýt bét CaO mµu tr¾ng. + Thªm vµo mçi èng nghiÖm 2 ® 3 ml HCl, l¾c nhÑ ® quan s¸t . GV: Híng dÉn häc sinh so s¸nh mµu s¾c cña dung dÞch thu ®îc ë . + èng nghiÖm 1(b) víi èng nghiÖm 1(a) . + èng nghiÖm 2(b) víi èng nghiÖm 2(a). GV: Mµu xanh lam lµ mµu cña dung dÞch ®ång (II) clorua. GV: Híng dÉn häc sinh viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng . GV: Gäi mét häc sinh nªu kÕt luËn . GV: Giíi thiÖu : B»ng thùc nghiÖm ngêi ta ®· chøng minh r»ng : Mét sè oxit baz¬ nh CaO, BaO, Na2O, K2O t¸c dông víi oxit axit t¹o thµnh muèi . HS: Nh¾c l¹i kh¸i niÖm oxit baz¬, oxit axit . a. T¸c dông víi níc HS: C¸c nhãm thÝ nghiÖm HS: NhËn xÐt : * ë èng nghiÖm1: Kh«ng cã hiÖn tîng g× xÈy ra. ChÊt láng trong èng nghiÖm 1 kh«ng lµm cho qu× tÝm chuyÓn mµu . * èng nghiÖm 2: V«i sèng nh·o ra , cã hiÖn tîng to¶ nhiÖt , dung dich thu ®îc lµm quú tÝm chuyÓn sang mµu xanh . ® Nh vËy: CuO kh«ng ph¶n øng víi níc CaO ph¶n øng víi níc t¹o thµnh dung dÞch baz¬ : CaO+ H2O ® Ca(OH)2 Kõt luËn: Mét sè oxit t¸c dông víi níc t¹o thµnh dung dÞch baz¬ (kiÒm) . HS: Na2O + H2O ® 2NaOH K2O + H2O ® 2KOH BaO + H2O ® Ba(OH)2 b, T¸c dông víi axit HS: NhËn xÐt hiÖn tîng : Bét CuO mµu ®en (èng nghiÖm 1) bÞ hoµ tan trong dung dÞch axit t¹o thµnh dung dÞch mµu xanh lam . Bét CaO mµu tr¾ng (ë èng nghiÖm 2 ) bÞ hoµ tan trong dung dÞch HCl t¹o thµnh dung dÞch trong suèt . HS: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng: CuO + 2HCl ®CuCl2 + H2O (mµu ®en) (mµu xanh) CaO + 2HCl ® CaCl2 + H2O (mµu tr¾ng) (kh«ng mµu) * KÕt luËn: Oxit baz¬ t¸c dông víi axit t¹o thµnh muèi vµ níc c) T¸c dông víi oxit axit. HS: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng: BaO+ CO2® BaCO3 HS: Mét sè oxit baz¬ t¸c dông víi oxit axit t¹o thµnh muèi . I. Tính chất hoá học của oxit: 1. Oxit bazơ có những tính chất hoá học nào? Tác dụng với nước : Một số oxit bazơ tan: K2O, Li2O, Na2O, BaO, CaO Oxit bazơ tan + H2O ® dd bazơ (kiềm) CaO + H2O ® Ca(OH)2 Na2O + H2O ® 2NaOH Tác dụng với axit: Oxit bazơ + axit ® muối + nước. CuO +2HCl ®CuCl2+ H2O mµu ®en mµu xanh CaO +2HCl ®CaCl2 + H2O mµu tr¾ng kh«ng mµu Tác dụng với oxit axit: Oxit bazơ tan + oxit axit ® muối BaO + CO2 ® BaCO3 CaO+ SO2 ® CaSO3 Hoạt động 2.2: Tính chất hóa học của oxit axit a. Mục tiêu: Học sinh biết được các tính chất hóa học của oxit axit b. Nội dung: Dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan c. Sản phẩm: HS trình bày được nội dung các phần kiến thức theo yêu cầu của giáo viên d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động, hỗ trợ khi cần thiết, kiểm tra, đánh giá học sinh. GV : Híng dÉn häc sinh c¸ch viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng . GV : Gäi mét häc sinh nªu kÕt luËn . GV : Giíi thiÖu tÝnh chÊt vµ híng dÉn häc sinh c¸ch viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng . + Híng dÉn ®Ó HS viÕt ®îc c¸c gèc axit øng víi oxit axit thêng gÆp. VD : Oxit axit Gèc axit SO2 SO3 CO2 P2O5 = SO3 = SO4 = CO3 º PO4 GV : Gîi ý ®Ó häc sinh liªn hÖ ®Õn ph¶n øng cña khÝ CO2 víi dung dÞch Ca(OH)2® Híng dÉn hä sinh viÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng. GV : ThuyÕt tr×nh . Nõu thay CO2 b»ng oxit axit kh¸c nh SO2, P2O5 còng xÈy ra kÕt qu¶ t¬ng tù . GV : Gäi mét häc sinh nªu kÕt luËn . GV : C¸c em h·y so s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit axit vµ oxit baz¬ ? GV: Yªu cÇu HS lµm bµi tËp : Bµi tËp 1: Cho c¸c oxit sau : K2O, Fe2O3 , SO3 , P2O5 . a, Gäi tªn ph©n lo¹i c¸c oxit trªn b, Trong c¸c oxit trªn, chÊt nµo t¸c dông ®îc víi : Níc ? Dông dÞch H2SO4 lo·ng ? Dung dÞch NaOH ? ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng xÈy ra GV: Gîi ý Oxit nµo t¸c dông víi dung dÞch baz¬ . 2. TÝnh chÊt ho¸ häc cña oxit axit a, T¸c dông víi níc HS: ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng: P2O5 + 3H2O ® 2H3PO4 KÕt luËn: NhiÒu oxit axit t¸c dông víi níc t¹o thµnh axit b, T¸c dông víi baz¬ . HS: CO2+ Ca(OH)2 ® CaCO3+ H2O KÕt luËn: Oxit axit t¸c dông víi dung dÞch baz¬ t¹o thµnh muèi vµ níc c, T¸c dông víi mét sè oxit baz¬. HS: Th¶o luËn nhãm råi nªu nhËn xÐt. HS: Lµm bµi tËp 1 vµo vë a, C«ng thøc Ph©n lo¹i Tªn gäi K2O Fe2O3 SO3 P2O5 Oxit baz¬ Oxit baz¬ Oxit axit Oxit axit Kali oxit S¾t(III) oxit Lu huúnh trioxit §i phot pho pentaoxit + Nh÷ng oxit t¸c dông víi níc lµ: K2O, SO3, P2O5 K2O + H2O ® 2KOH SO3 + H2O ® H2SO4 P2O5 + 3H2O ® 2H3PO4 + Nh÷ng oxit t¸c dông ®îc víi dung dÞch H2SO4 lo·ng lµ: K2O, Fe2O3 K2O + H2SO4 ® K2SO4 + H2O Fe2O3+ 3H2SO4® Fe2(SO4)3 + 3H2O + Nh÷ng oxit t¸c dông ®îc víi dung dÞch NaOH lµ : SO3, P2O5 2NaOH + SO3® Na2SO4 + H2O 6NaOH + P2O5 ® 2Na3PO4+ 3H2O 2. Oxit axit có những tính chất hoá học nào? Tác dụng với nước: Oxit axit + nước ® dd axit Trừ SiO2 . Vd: P2O5, CO2, SO2, N2O5, P2O5 + 3H2O ® 2H3PO4 SO2 + H2O ® H2SO3 T.dụng với bazơ : Oxit axit + dd bazơ ® muối + nước CO2 + Ca(OH)2 ® CaCO3+ H2O Tác dụng với oxit bazơ: oxit axit tác dụng với một số oxit bazơ tạo thành muối . Oxit axit + oxit bazơ tan ® muối CO2 + BaO ® BaCO3 SO3+ CaO ® CaSO4 Hoạt động 2.3: Phân loại oxit a. Mục tiêu: Học sinh biết cách phân loại axit b. Nội dung: Dạy học nêu và giải quyết vấn đề; phương pháp thuyết trình; sử dụng đồ dung trực quan c. Sản phẩm: HS trình bày được nội dung các phần kiến thức theo yêu cầu của giáo viên d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động, hỗ trợ khi cần thiết, kiểm tra, đánh giá học sinh. Th.trình về sự phân loại oxit : là dựa vào tÝnh chÊt hãa häc của oxit, ph©n thành 4 loại Y/c h/s lấy Vd, với oxit axit và oxit bazơ. Mở rộng : oxit lưỡng tính Al2O3 td. Với HCl, NaOH PTHH: 2NaOH + Al2O3 ® 2NaAlO2 + 3H2O Natri aluminat 6HCl + Al2O3 ® 3AlCl3 + 3H2O II. Kh¸i niÖm vÒ sù ph©n lo¹i oxit. HS: Nghe gi¶ng vµ ghi bµi : 4 lo¹i oxit . 1, Oxit baz¬ : lµ nh÷ng oxit t¸c dông ®îc víi dung dÞch baz¬ t¹o thµnh muèi vµ níc. VÝ dô: SO2, SO3 , CO2 2, Oxit axit : lµ nh÷ng oxit t¸c dông ®îc víi dung dÞch axit t¹o thµnh muèi vµ níc . VÝ dô: SO2, SO3, CO2 3, Oxit lìng tÝnh : lµ nh÷ng oxit t¸c dông ®îc víi dung dÞch axit vµ dung dÞch baz¬ t¹o thµnh muèi vµ níc.VÝ dô: Al2O3, ZnO 4, Oxit trung tÝnh : lµ nh÷ng oxit kh«ng t¸c dông víi axit, baz¬ , níc .VÝ dô: CO, NO II. Khái quát về sự phân loại oxit: dựa vào tính chất hoá học chia thành 4 loại: Oxit bazơ: tác dụng được với dung dịch axit tạo thành muối và nước: Na2O Oxit axit: tác dụng được với dd.bazơ tạo thành muối: CO2, SO2 Oxit lưỡng tính: tác dụng được với cả dung dịch axit và bazơ: Al2O3, ZnO. - Oxit trung tính (oxit không tạo muối): là những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước: NO, CO. Hoạt động 3: Luyện tập a. Mục tiêu: Luyện tập củng cố nội dung bài học b. Nội dung: Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân. c. Sản phẩm: Bài làm của học sinh, kĩ năng tính toán hóa học d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, hướng dẫn học sinh hoạt động, hỗ trợ khi cần thiết, kiểm tra, đánh giá học sinh.. Câu : Oxit là: A. Hỗn hợp của nguyên tố oxi với một nguyên tố hoá học khác. B. Hợp chất của nguyên tố phi kim với một nguyên tố hoá học khác. C. Hợp chất của oxi với một nguyên tố hoá học khác. D. Hợp chất của nguyên tố kim loại với một nguyên tố hoá học khác. Câu 2: Oxit axit là: A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. C. Những oxit không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit. D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối. Câu 3: Những dãy chất nào sau đây đều là oxit axit? A. CO2, SO3, Na2O,NO2 B. CO2, SO2, H2O, P2O5 C. SO2, P2O5, CO2, N2O5 D. H2O, CaO, FeO, CuO Câu 4: Oxit Bazơ là: A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. C. Những oxit không tác dụng với dung dịch bazơ và dung dịch axit. D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối. Câu 5: Dãy chất gồm các oxit bazơ: A. CuO, NO, MgO, CaO B. CuO, CaO, MgO, Na2O C. CaO, CO2, K2O, Na2O D. K2O, FeO, P2O5, Mn2O7 Câu 5: Oxit trung tính là: A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. C. Những oxit không tác dụng với axit, bazơ, nước. D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối. Câu 6: Chất tác dụng với nước tạo ra dung dịch bazơ là: A. CO2, B. Na2O. C. SO2, D. P2O5 Câu 7: Oxit lưỡng tính là: A. Những oxit tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. B. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ và tác dụng với dung dịch axit tạo thành muối và nước. C. Những oxit tác dụng với dung dịch bazơ tạo thành muối và nước. D. Những oxit chỉ tác dụng được với muối. Câu 8: Dãy oxit vừa tác dụng với axit, vừa tác dụng với kiềm là: A. Al2O3, ZnO, PbO2, Cr2O3. B. Al2O3, MgO, PbO, SnO2. C. CaO, FeO, Na2O, Cr2O3. D. CuO, Al2O3, K2O, SnO2. Câu 9: Chất khí nào sau đây là nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính ? A. CO2 B. O2 C. N2 D. H2 Câu 10: Oxit khi tan trong nước làm giấy quỳ chuyển thành màu đỏ là A. MgO B. P2O2 C. K2O D. CaO Câu 11: Lưu huỳnh trioxit (SO3) tác dụng được với: A. Nước, sản phẩm là bazơ. B. Axit, sản phẩm là bazơ. C. Nước, sản phẩm là axit D. Bazơ, sản phẩm là axit. Câu 12: Đồng (II) oxit (CuO) tác dụng được với: A. Nước, sản phẩm là axit. B. Bazơ, sản phẩm là muối và nước. C. Nước, sản phẩm là bazơ. D. Axit, sản phẩm là muối và nước. Câu 13: 0,05 mol FeO tác dụng vừa đủ với: A. 0,02mol HCl B. 0,1mol HCl C. 0,05mol HCl D. 0,01mol HCl Câu 14: Hoà tan 23,5 g kali oxit vào nước được 0,5 lít dung dịch A. Nồng độ mol của dung dịch A là: A. 0,25M B. 0,5M C. 1M D. 2M Câu 15: Hoà tan 23,5 g kali oxit vào nước được 0,5 lít dung dịch A. Nồng độ mol của dung dịch A là: A. 0,25M. B. 0,5M C. 1M. D. 2M. Hoạt động 4: Vận dụng kiến thức vào thực tiễn a. Mục tiêu: Vận dụng làm bài tập b. Nội dung:Dạy học trên lớp, hoạt động nhóm, hoạt động cá nhân vận dụng kiến thức giải quyết các vấn đề thực tế có liên quan. c. Sản phẩm::Thuyết trình sản phẩm, bài làm của học sinh. d.Năng lực hướng tới: Năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ Hoá học, năng lực tính toán. B1: GV giao nhiệm vụ: -Gv yêu cầu hs đọc phần ghi nhớ B2: Hs tiếp nhận thông tin và suy nghĩ trả lời -Hs vận dụng kiến thức đã học để trả lời các câu hỏi Tính chất hoá học chung của oxít bazơ Tính chất hoá học khác của oxít bazơ Tính chất hoá học chung của oxít axít Tính chất hoá học khác của oxít axít Khái quát về sự phân loại oxít B3: HS trình bày câu trả lời, một số HS khác nhận xét, đánh giá. B4: GV nhận xét, đánh giá, chốt lại bài học. IV. TỔNG KẾT VÀ HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 1. Tổng kết-GV: +Đánh giá nhận xét tinh thần thái độ của HS trong tiết học. +Chốt lại kiến thức đã học. 2. Hướng dẫn tự học ở nhà - Ra baøi taäp veà nhaø: 2,3,5 (4,6) SGK/6 - Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi taäp. Tuần: 2 Ngày soạn: 20/08/2021 Tiết: 3 Bài 2: MỘT SỐ OXIT QUAN TRỌNG A. CANXI OXIT I. Mục tiêu: 1.Về kiến thức Biết được: - Nêu được những tính chất hoá học của CaO và viết PƯHH minh hoạ. - Biết được ứng dụng của CaO. - Giải thích được cách điều chế, sản xuất CaO trong công nghiệp. - Nội dung GDMT: CaO có vai trò quan trọng trong việc cải tạo môi trường, trung hòa axit dư,... 2. Về năng lực: Phát triển năng lực chung và năng lực chuyên biệt Năng lực chung Năng lực chuyên biệt - Năng lực phát hiện vấn đề - Năng lực giao tiếp - Năng lực hợp tác - Năng lực tự học - Năng lực sử dụng CNTT và TT - Năng lực sử dụng ngôn ngữ hóa học - Năng lực thực hành hóa học - Năng lực tính toán - Năng lực vận dụng kiến thức hóa học vào cuộc sống - Năng lực giải quyết vấn đề thông qua môn hóa học. 3. Về phẩm chất Giúp học sinh rèn luyện bản thân phát triển các phẩm chất tốt đẹp: yêu nước, II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU 1. Chuẩn bị của GV: - Giáo án, SGK, chuẩn KTKN - Đồ dùng thiết bị: Chuẩn bị đủ dụng cụ TN cho 4 nhóm : + Hoá chất: CaO, HCl, H2SO4 , CaCO3 , Ca(OH)2 + Dụng cụ: ống nghiệm, cốc thuỷ tinh, đũa thuỷ tinh, giá ống nghiệm + Tranh ảnh lò nung vôi - Tài liệu tham khảo: Sách giáo viên, sách bài tập, học tốt hóa học 9. - Các phương pháp, kĩ thuật dạy học: Dạy học trực quan, dạy học nhóm, vấn đáp – tìm tòi, thực hành - quan sát, trình bày 1 phút, nêu và giải quyết vấn đề, thuyết trình, phân tích thông tin. 2. Chuẩn bị của HS: - Nghiên cứu trước bài III. TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP 1. Ổn định lớp 2. Tiến trình bài học Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung Hoạt động 1: Khởi động a. Mục tiêu: HS hiểu được các nội dung cơ bản của bài học cần đạt được, tạo tâm thế cho học sinh đi vào tìm hiểu bài mới. b. Nội dung: Giáo viên kiểm tra bài cũ sau đó giới thiệu về chủ đề. c. Sản phẩm: Học sinh lắng nghe giáo viên giới thiệu chủ đề mới. d. Tổ chức thực hiện: Giáo viên tổ chức, học sinh lên bảng kiểm tra bài cũ, lắng nghe Ô chữ hàng ngang gồm 9 chữ cái ,đây
Tài liệu đính kèm:
- giao_an_hoa_hoc_lop_9_cv_5512_tiet_1_den_6_nam_hoc_2021_2022.doc