Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Chương IV: Biến dị - Bài 21: Đột biến gen - Năm học 2020-2021

CHÀO MỪNG CÁC THẦY CÔ GIÁO VỀ DỰ GIỜ THĂM LỚPNăm học: 2020-2021Môn: Sinh học 9Quan sát các bức tranh sau và cho biết chúng có gì khác thường?Chủ đề IV: BIẾN DỊBIẾN DỊ KHÔNG DI TRUYỀNBIẾN DỊ DI TRUYỀNBIẾN DỊ TỔ HỢPĐỘT BIẾNTHƯỜNG BIẾNĐỘT BIẾN GENĐỘT BIẾN NSTCHỦ ĐỀ IV : BIẾN DỊTIẾT: ĐỘT BIẾN GEN Chủ đề IV: BIẾN DỊ Bài 21: ĐỘT BIẾN GEN I. ĐÔt biến gen là gì?GTAXAXATGT Dựa vào KT đã học. Hãy tìm mạch bổ sung cho đoạn mạch đơn sau?Gen (a) có tổng bao nhiêu cặp nuclêôtit?aTrình tự của các cặp nuclêôtit? 5 cặp- T – G – A – T – X – - A – X – T – A – G – ATATTAGXXGATTAGXTAXGATTAGXTAXGTAGXTAXGTAGXTAbacdH21.1. Một số dạng đột biến genGXĐoạn ADNSố cặp nuclêôtitĐiểm khác so với đoạn (a)Đặt tên dạng biến đổibcdXGATTAGXTAaXGATTAGXTAXGATTAGXTATAXGTAGXTAdcb465- Mất cặp X - G- Thêm cặp T - A Thay cặp A - T bằng cặp G - X- Mất một cặp nuclêôtic- Thêm một cặp nuclêôtic Thay cặp nuclêôtic này Bằng cặp nuclêôtic khác Thảo luận nhóm 4’So sánh hình 21.1a (dạng ban đầu) với hình 21.1b, c, d(dạng biến đổi) để hoµn thµnh nội dung b¶ng sau: Đột biến gen là gì ? Gồm những dạng nào?Tai sao nói mất , thêm, thay thế một hoặc 1 số cặp nu mà không nói mất, thêm thay thế 1 hoặc 1 số nu? GXXGATTAGXTAXG XGTA AT TAaeA T GX Đảo vị trí một cặp NucleotitI.ĐỘT BIẾN GENII. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH ĐỘT BIẾN GENMáy bay Mỹ đang rải chất diệt cỏ trong vùng rừng của châu thổ sông Mê kông, 26/07/1969. Máy bay Mỹ rải chất độc da cam(Điôxin) *Trong tự nhiênFormosa gây ô nhiễm cá chết hàng loạt bắt nguồn từ biển Vũng Áng (Hà Tĩnh) Sử dụng hóa chất thực phẩm Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật Thuốc láNhững người hút thuốc bình quân 15 điếu thì AND ( gen) lại bị đột biến một lần.Khói bụi giao thông Hút thuốc lá Khói bụi nhà máy Nguyên nhân phát sinh đột biến gen Nguyên nhân phát sinh đột biến genI.ĐỘT BIẾN GENII. NGUYÊN NHÂN PHÁT SINH * Trong thực nghiệm : Tác nhân vật lí gây đột biến genCác tia tử ngoạiBụi phóng xạ và các bức xạ từ phóng vũ khí hạt nhânChất phóng xạ từ bom nguyên tửĐột biến gen ảnh hưởng như thế nào đến đời sống con người. Các em cùng quan sát những hình ảnh sauHẬU QUẢ CỦA NHIỄM CHẤT ĐỘC MÀU DA CAM ( DIOXIN )Và hậu quả để lại là ..Một số hình ảnh: hậu quả do đột biến gen gây nênXương chi ngắnBệnh bạch tạngBệnh câm điếc bẩm sinhMột số bệnh di truyền ở người liên quan đến đột biến genChất độc màu da camTừ 10/ 8/ 1961 – 1971: Mỹ thực hiện 19.905 phi vụ rải hơn 80 triệu lít chất độc hóa học gây tác hại nghiêm trọng đến môi trường tự nhiên và sức khỏe con người. - Hơn 75,8 triệu người nhiễm chất độc màu da cam được Mỹ rải xuống Miền Nam Việt Nam.- Hơn 2 triệu nạn nhân bị nhiễm trong đó hàng vạn đứa trẻ sinh ra bị nhiễm.- 45% diện tích rừng của Miền Nam Việt Nam bị phá hủy.- Hiện Việt Nam có khoảng:+ 4,8 triệu người bị nhiễm chất độc màu da cam.+ Độc tố còn lưu lại trong đất và gây độc từ 20 – 100 năm nữa.+ Tiếp tục gây biến đổi gen ở thế hệ thứ 2, 3 và 4 của các nạn nhân bị nhiễm. Thế hệ con, cháu của các nạn nhân do nhiễm chất độc da cam đã bị dị dạng, dị tật bẩm sinh, liệt hoàn toàn hoặc một phần cơ thể, như: mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, tâm thần, ung thư và đang chịu cuộc sống vô cùng khó khăn, nhiều gia tộc có nguy cơ tuyệt tự. GenmARNPrôteinBiến đổi trong cấu trúc genBiến đổi cấu trúc mARNBiến đổi cấu trúc PrôteinTính trạng Taïi sao ñoät bieán gen laïi gaây ra bieán ñoåi kieåu hình?III. VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GENBài 21: ĐỘT BIẾN GEN Tại sao đột biến gen thể hiện ra kiểu hình thường gây hại cho bản thân sinh vật? Vì nó phá vỡ sự thống nhất hài hòa trong kiểu gen đã qua chon lọc tự nhiên và duy trì lâu đời trong tự nhiên, gây rối loạn quá trình tổng hợp Protein.Đột biến gen biểu hiện ra kiểu hình khi nào?Khi ở trạng thái đồng hợp lặnIII.VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN Quan sát các hình dưới đây và cho biết: đột biến nào có hại và đột biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người?Có hạiH 1: Đột biến gen làm mất khả năng tổng hợp diệp lục của cây mạ (màu trắng)H2: Lợn con có đầu và chân sau dị dạngH 3: Đột biến gen ở cây lúa (b) làm cây cứng và nhiều bông hơn ở giống gốc (a)Có lợiCó hạiIII.VAI TRÒ CỦA ĐỘT BIẾN GEN H4: Ngô biến đổi gen phòng chống sâu bệnhH6:Đột biến gen làm cho cừu chân ngắn ở Anh không nhảy qua hàng rào vào phá vườn.Có lợi H5:Đột biến hồng cầu hình liềm gây bệnh thiếu máu hồng cầu hình lưỡi liềmCó lợi Có hại H9: Đột biến bạch tạng ở câyH7: Đột biến gen ở lúa làm tăng khả năng chịu hạn, cho năng suất cao.H8: Cá sấu bạch tạngCó hại Có hại Có lợi Đột biến gen có vai trò gì?Nêu vai trò của đột biến gen trong thực tiễn sản xuất?Để hạn chế đột biến gen cần lưu ý :Là học sinh , các em sẽ làm gì để hạn chế sự phát sinh đột biến gen ? Tham gia tốt các phong trào bảo vệ môi trường sống. Tuyên truyền, vận động mọi người có ý thức tốt trong việc bảo vệ môi trường . Cùng cộng đồng ủng hộ các phong trào đấu tranh chống sản xuất, thử và sử dụng vũ khí hạt nhân, vũ khí hoá học... Tích cực tham gia bảo vệ môi trường Sử dụng phương tiện ít gây ô nhiễm môi trường Sử dụng thực phẩm an toàn Vệ sinh môi trường đất , nước HÃY BẢO VỆ TRÁI ĐẤT CỦA CHÚNG TA!Một gen có số nuclêôtit như sau: A = 500 (nuclêôtit); G = 700 (nuclêôtit)Gen đó sau khi đột biến có số nuclêôtit là:A = 501 nuclêôtit ;G = 700 nuclêôtit b.A = 499 nuclêôtit;G = 701nuclêôtitc. A = 499 nuclêôtit; G = 700 nuclêôtit Xác định các dạng đột biến trên? Thêm 1 cặp A -TThay 1 cặp A – T bằng 1 cặp G – X Mất 1 cặp A – T =>=>=>BÀI TẬP 1Đột biến là những biến đổi trong của gen. Đột biến xảy ra do ảnh hưởng phức tạp của trong và ngoài cơ thể tới phân tử ADN, xuất hiện trong điều kiện hoặc do . .. gây ra. Đột biến thường liên quan đến một cặp nuclêôtit, điển hình là các dạng . .., ., . một cặp nuclêôtit.Đột biến gen thường có hại nhưng cũng có khi có lợi.Bài tập 2: Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp sau điền vào chỗ trống cho phù hợp: cấu trúc, mất, thay thế, thêm, kiểu hình, môi trường, con người, tự nhiên.(1)(2)(3)(4)(5)(6)(7)cấu trúcmôi trườngtự nhiêncon ngườithêmmấtthay thếhoặcmột số cặp nucleotittác nhân vật lítác nhân hoá họcmôi trường trongmôi trường ngoàiHƯỚNG DẪN HỌC TẬPĐối với bài học tiết này:- Học bài theo nội dung ghi.- Trả lời câu hỏi 1,2,3 SGK/64.Đối với bài học tiết tiếp theo:- Nghiên cứu bài 22 “Đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể”.- Tìm hiểu đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể là gì? Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể?CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN HỌC GIỎIXIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC EM!