Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Tiết 13: Di truyền liên kết

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜKiÓm tra bµi còCâu 3. Viết sơ đồ lai của các phép lai saua. P: AaBb x aabbb. Nếu lấy cá thể có KG AaBb lai phân tích thì kết quả FB sẽ như thế nào?Câu 1. Trình bày đặc điểm NST giới tính. Nêu cơ chế NST xác định giới tính? Câu 3. a. P: AaBb x aabb GP : AB, Ab, Ab, ab ab F1: 1AaBb : 1Aabb: 1aaBb : 1aabbb. Ta thấy nếu lấy cá thể có KG AaBb lai phân tích thì kết quả FB chính là kết quả F1 của phép lai trên (ý b)Câu 2. Khái niệm và ý nghĩa của phép lại phân tích?Baøi taäp: ÔÛ ruoài giaám, tính traïng thaân xaùm laø troäi hoaøn toaøn so vôùi tính traïng thaân ñen, . tính traïng caùnh daøi laø troäi hoaøn toaøn so vôùi tính traïng caùnh cuït. Cho lai giöõa ruoài giaám thaân xaùm, caùnh daøi thuaàn chuûng vôùi ruoài thaân ñen, caùnh cuït thuaàn chuûng ñöôïc F1 taát caû ruoài thaân xaùm, caùnh daøi. Tieáp tuïc cho F1 lai vôùi nhau, haõy döï ñoaùn tæ leä kieåu hình ôû F2. Neáu cho F1 lai phaân tích thì thu ñöôïc keát quaû nhö theá naøo veà tæ leä kieåu hình ?Theo kieán thöùc ñaõ hoïc ôû quy luaät phaân li ñoäc laäp thì coù theå döï ñoaùn ôû F2 seõ thu ñöôïc tæ leä kieåu hình laø :	9 xaùm, daøi : 3 xaùm, cuït : 3 ñen, daøi : 1 ñen, cuït.Neáu cho F1 lai phaân tích thì coù theå döï ñoaùn tæ leä kieåu hình FB thu ñöôïc laø:	1 xaùm, daøi : 1 xaùm, cuït : 1 ñen, daøi : 1 ñen, cuït.Tiết 13. Di truyÒn liªn kÕtThomas Hunt Morgan (1866 – 1945)Giải thưởng Nobel năm 1933.Chủ tịch Viện hàn lâm khoa học Hoa Kỳ 1927 – 1931. Viện sĩ danh dự Viện hàn lâm khoa học Liên Xô 1932. Ông là người đề xuất học thuyết di truyền NST (1910 – 1922)Tiết 13. Di truyÒn liªn kÕtI. ThÝ nghiÖm cña Moocgan* Đôi tượng nghiên cứu+ Dễ nuôi trong ống nghiệm.+ Đẻ nhiều.+ Vòng đời ngắn (12 – 14 ngày)+ Có nhiều biến dị dễ quan sát + Số lượng NST ít (2n = 8).Ruåi giÊmI. ThÝ nghiÖm cña Moocgan* Đối tượng nghiên cứu: Ruồi giấm Cho lai ♂ F1 với ♀ thaân ñen, caùnh cuït-> FPt/c :F1 :PB:FB:XXF1 :1 : 1100% ruoài thaân xaùm, caùnh daøi.: 1 thaân xaùm, caùnh daøi: 1 thân đen, cánh cụt* Tiến hành TN- Pt/c: Thaân xaùm, caùnh dài x thaân ñen, caùnh cuït--> F1 :I. ThÝ nghiÖm cña Moocgan* Đối tượng nghiên cứu: Ruồi giấm* Giải thích: * Tiến hành TN- Tính trạng thân xám là trội so với tính trạng thân đen Tính trạng cánh dài là trội so với tính trạng cánh cụtXác định tính trội lặn của các tính trạng?Khi cho Pt/c: thaân xaùm, caùnh daøi x ruoài thaân ñen, caùnh cuït thu ñược F1 100% ruoài thaân xaùm, caùnh daøiPt/c: thaân xaùm, caùnh daøi x ruoài thaân ñen, caùnh cuït thu ñược F1 100% ruoài thaân xaùm, caùnh daøi. Vậy F1 có kiểu gen như thế nào ?- F1 dị hợp về 2 cặp genQuy ước gen - Quy ước gen: B: quy định thân xám b: quy định thân đen V: quy định cánh dài v: quy định cánh cụtVì đây là phép lai giữa cá thể mang kiểu hình trội với cá thể mang kiểu hình lặnNhằm xác định kiểu gen của ruồi đực F1. Câu 2: Moocgan tiến hành phép lai phân tích nhằm mục đích gì?Câu 1 : Tại sao phép lai giữa ruồi đực F1 với ruồi cái thân đen, cánh cụt được gọi là phép lai phân tích?HOẠT ĐỘNG NHÓM3. Vì sao tỉ lệ kiểu hình 1 : 1, Moocgan lại cho rằng các gen quy định màu sắc thân và dạng cánh cùng nằm trên một NST (liên kết gen)?Kết quả của phép lai phân tích cho 2 kiểu hình Mà ruồi thân đen, cánh cụt chỉ cho 1 loại giao tử (bv). Vậy ruồi F1 sẽ cho mấy loại giao tửNên ruồi F1 sẽ cho 2 loại giao tử BV và bv. Chứng tỏ trong giảm phân 2 gen B và V luôn phân li cùng nhau, gen b và v cũng phân li cùng nhau  Gen B và V, gen b và v cùng nằm trên 1 NST.I. ThÝ nghiÖm cña Moocgan* Đối tượng nghiên cứu: Ruồi giấm* Giải thích: * Tiến hành TN- Tính trạng thân xám là trội so với tính trạng thân đen Tính trạng cánh dài là trội so với tính trạng cánh cụt- F1 dị hợp về 2 cặp gen- Quy ước gen: B: quy định thân xám b: quy định thân đen V: quy định cánh dài v: quy định cánh cụt- Trong giảm phân 2 gen B và V luôn phân li cùng nhau, gen b và v cũng phân li cùng nhau  Gen B và V, gen b và v cùng nằm trên 1 NST. BVbvBVbvPtc : Thân xám, cánh dàiThân đen, cánh cụtBVBVbvbvx(tc)Sơ đồ lai Hiện tượng?Hiện tượng Di truyền liên kết gì?* Kết luận: DTLK là hiện tượng một nhóm tính trạng được di truyền cùng nhau, được quy định bởi các gen trên 1 NST cùng phân li trong quá trình phân bào và cùng được tổ hợp qua quá trình thụ tinh.I. ThÝ nghiÖm cña MoocganII. ý nghÜa cña di truyÒn liªn kÕt+ ë ruåi giÊm, 2n = 8 nh­ng tÕ bµo cã kho¶ng 4000 gen. VËy sù ph©n bè gen trªn NST sÏ nh­ thÕ nµo?Mçi NST sÏ mang nhiÒu gen, c¸c gen ph©n bè däc theo chiÒu dµi cña NST t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt.- Trong tÕ bµo, mçi NST mang nhiÒu gen t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt.+ Nh­ vËy, ë ruåi giÊm cã bao nhiªu nhãm gen liªn kÕt?Cã 4 nhãm gen liªn kÕt t­¬ng øng víi sè n = 4.Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài bằng với số NST trong bộ đơn bội của loài (n).Tiết 13. Di truyÒn liªn kÕtĐặc điểm so sánhDi truyền độc lậpDi truyền liên kếtF1Vàng, trơn x xanh, nhăn AaBb aabbXám, dài x đen, cụt BV bv bv bvGAB; Ab; aB; ab ab bvFB - Kiểu hình1 vàng, trơn : 1 vàng nhăn1 xanh, trơn : 1 xanh nhănvàng, nhăn ; xanh, trơnKhông xuất hiện biến dị tổ hợp1 xám, dài : 1 đen, cụtBV ; bv So sánh kết quả phép lai F1 trong hai trường hợp di truyền độc lập và di truyền liên kếtBiến dị tổ hợpI. ThÝ nghiÖm cña MoocganII. ý nghÜa cña di truyÒn liªn kÕt- Trong tÕ bµo, mçi NST mang nhiÒu gen t¹o thµnh nhãm gen liªn kÕt.Số nhóm gen liên kết ở mỗi loài tương ứng với số NST trong bộ đơn bội của loài (n).Tiết 13. Di truyÒn liªn kÕt- Liªn kÕt gen kh«ng t¹o ra hay lµm h¹n chÕ sù xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.? Trong chọn giống, di truyền liên kết có ý nghĩa gì - Dùa vµo DTLK, ng­êi ta cã thÓ chän ®­îc những nhãm tÝnh tr¹ng tèt lu«n ®­îc di truyÒn cïng víi nhau.Ca dao về chọn giống vật nuôi:1. Gà đen chân trăng, mẹ mắng cũng muaGà trắng chân chì mua chi giống ấy2.Chó khôn tứ túc huyền đê, tai thì hơi cúp đuôi thì cong congTRÒ CHƠI THEO NHÓMRuồi giấm và chu trình sống1 ngày TrứngDòi 11 ngày1 ngày Dòi 21 ngày Dòi 32-3 ngày 3-4 ngày Ruồi giấm và NST của ruồi giấm