Bài giảng Sinh học Lớp 9 - Tiết 43: Ảnh hưởng lẫn nhau giữa các sinh vật - Nguyễn Thị Tuyền

Chào mừng các em đến với phòng học phòng học trực tuyến Môn: Sinh 9GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ TUYỀNTỔ KH TỰ NHIÊNTRƯỜNG THCS MINH ĐỨCTIẾT 43:ẢNH LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬTI/ QUAN HỆ CÙNG LOÀI:Các cây thông mọc gần nhau trong rừng .b. Cây bạch đàn sống riêng lẻ bị gió thổi nghiêng về một bên .c. Trâu rừng sống trong bầy có khả năng tự vệ chống lại kẻ thù tốt hơn . Chọn từ thích hợp điền vào chỗ trống:Các sinh vật cùng loài lẫn nhau trong các nhóm cá thể. Tuy nhiên, khi gặp điều kiện bất lợi các cá thể cùng loài . nhau dẫn tới một số cá thể sống tách ra khỏi nhómhỗ trợcạnh tranhTrong trồng trọt: Trồng cây với mật độ thích hợp, kết hợp tỉa thưa cây, chăm sóc đầy đủ, tạo điều kiện cho cây trồng phát triển tốt, năng suất cao.Đối với chăn nuôi: Khi đàn quá đông nhu cầu về thức ăn, chỗ ở trở nên thiếu thốn, môi trường bị ô nhiễm, ta cần tách đàn, cung cấp đầy đủ thức ăn cho chúng, kết hợp vệ sinh môi trường sạch sẽ, tạo điều kiện cho vật nuôi phát triển tốt.Trong trồng trọt và chăn nuôi cần phải làm gì để tránh sự cạnh tranh gay gắt giữa các cá thể sinh vật, làm giảm năng suất vật nuôi cây trồng ?Quan hệ hỗ trợQuan hệ đối địchCác mối quan hệ khác loàiCộng sinhHội sinhCạnh tranhKí sinh, nửa kí sinhSinh vật ăn sinh vật khác Quan hệ Đặc điểmBảng 44: Các mối quan hệ khác loàiHỗ trợĐối địchCộng sinhCạnh tranhHội sinhKí sinh nửa kí sinhSinh vật ăn sinh vật Sự hợp tác cùng có lợi giữa các loài sinh vật Các sinh vật khác nhau tranh giành thức ăn, nơi ở và các điều kiện sống khác của môi trường. Các loài kìm hãm sự phát triển của nhau. Sự hợp tác giữa hai loài sinh vật, trong đó một bên có lợi còn bên kia không có lợi và cũng không có hại. Sinh vật sống nhờ trên cơ thể sinh vật khác, lấy các chất dinh dưỡng, máu .. từ sinh vật đó. Gồm các trường hợp: động vật ăn thịt con mồi, động vật ăn thực vật, thực vật bắt sâu bọ.1. Hình thức sống giữa nấm và tảo ở địa y2.Trên cánh đồng lúa, cỏ dại phát triển, năng suất lúa giảm3. Hươu, nai, hổ sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ. 4. Rận và bét sống bám trên da trâu ,bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò.5. Địa y sống bám trên cành cây6. Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.7. Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồng8. Giun đũa sống trong ruột người9. Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ đậu10. Cây nắp ấm bắt côn trùng.Mối quan hệ giữa các sinh vật Ở địa y, các sợi nấm hút nước và muối khoáng từ môi trường cung cấp cho tảo, tảo hấp thụ nước, muối khoáng và năng lượng ánh sáng mặt trời tổng hợp nên các chất hữu cơ, nấm và tảo đều sử dụng các sản phẩm hữu cơ do tảo tổng hợp (H 42.2).H4 2.2 ĐỊA YHỖ TRỢ (Cộng sinh):Tảo đơn bào:Sợi nấmTrên một cánh đồng lúa, khi cỏ dại phát triển năng suất lúa giảm.LúaCỏ dạiĐỐI ĐỊCH (Cạnh tranh) Hươu, nai và hổ cùng sống trong một cánh rừng. Số lượng hươu, nai bị khống chế bởi số lượng hổ.ĐỐI ĐỊCH (Sinh vật ăn sinh vật khác) Rận và bét sống bám trên da trâu, bò. Chúng sống được nhờ hút máu của trâu, bò. Rận Đối địch (Kí sinh)Địa y sống bám trên cành câyHỗ trợ (Hội sinh) Cá ép bám vào rùa biển, nhờ đó cá được đưa đi xa.CÁ ÉPRÙA BIỂNHỖ TRỢ (Hội sinh)Đối địch (Cạnh tranh)Dê và bò cùng ăn cỏ trên một cánh đồngĐỐI ĐỊCH (Kí sinh) Giun đũa sống trong ruột người.HỖ TRỢ (Cộng sinh) Vi khuẩn sống trong nốt sần ở rễ cây họ Đậu Cây nắp ấm bắt côn trùng Đối địch (Sinh vật ăn sinh vật khác)Em hãy chỉ ra mối quan hệ giữa các sinh vật trong bức tranh sau:CỏChimTrâuRận, bétGiun, sánTrâu và cỏ Chim và trâuRận, bét và trâuChim và rận bétGiun sán và trâuCỏChimTrâuRận, bétGiun, sánTrâu và cỏChim và trâuRận, bét và trâuChim và rận bétGiun sán và trâuĐộng vật ăn thực vậtHợp tácKí sinh, nửa kí sinh Động vật ăn thịt con mồiKí sinhOng mắt đỏ diệt sâu đục thân lúa Bọ rùa ăn sâu cuốn lá Kiến vống tiêu diệt sâu hại lá cam Chồn ăn chuột Cộng sinh giữa kiến và dệpQuan hệ cạnh tranhKí sinh, nửa kí sinhTầm gửi sống trên cây thân gỗ Quan hệ Đặc điểmBảng 44: Các mối quan hệ khác loàiHỗ trợĐối địchCộng sinh Cạnh tranh Hội sinh Sinh vật ăn sinh vật khác Kí sinh, nửa kí sinh + : CÓ LỢI0 : KHÔNG HẠI, KHÔNG LỢI- : CÓ HẠI+ ++ 0- -+ -+ -- Sự khác nhau chủ yếu giữa quan hệ hỗ trợ và quan hệ đối địch của các sinh vật khác loài là gì? Quan hệ hỗ trợ là mối quan hệ có lợi (hoặc ít nhất không hại) cho tất cả các sinh vật. Quan hệ đối địch, một bên sinh vật được lợi còn bên kia bị hại họăc hai bên cùng bị hại. Đó là mối quan hệ nào ? Mối quan hệ giữa tò vò và nhện được mô tả trong câu ca dao : Tò vò mà nuôi con nhệnĐến khi nó lớn nó quện nhau điTò vò ngồi khóc tỉ ti.Nhện ơi nhện hỡi ! Mày đi đằng nào ?Cộng sinhHội sinhKí sinhSinh vật ăn sinh vật khác Khi tò vò xây tổ xong nó sẽ đi kiếm nhện và đốt cho chúng sống dở chết dở. Sau đó tò vò mang nhện về tổ rồi lấp đất lại . Không phải tò vò nuôi nhện mà nó bắt, nhốt nhện vào tổ, đẻ trứng trong đó chờ khi ấu trùng tò vò nở ra thì có sẵn nguồn thức ăn dự trữ . Ấu trùng tò vò lớn lên thì nhện cũng bị ăn thịt hết . Đây chính là tập tính sống của tò vò. CỦNG CỐ :Tiết 43: ẢNH HƯỞNG LẪN NHAU GIỮA CÁC SINH VẬTCHÀO TẠM BIỆT HẸN GẶP LẠI