Bài giảng Toán Lớp 9 - Bài 2: Hàm số bậc nhất - Nguyễn Văn Mai

 Giáo viên: NGUYỄN VĂN MAI 
Đơn vị: THCS Quảng Văn – TX Ba Đồn– Quảng Bình 
 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO 
 Cuộc thi thiết kế bài giảng E-Learning lần thứ 4 
 QUỸ LAWRENSE S.TING 
BÀI 2: HÀM SỐ BẬC NHẤT 
 MÔN TOÁN LỚP 9 
Mail: nvmai_thcsqvan@quangbinh.edu.vn 
 ĐT: 01 232 055 688 
Địa chỉ: Thôn La Hà Đông– Xã Quảng Văn – TX Ba Đồn– Quảng Bình 
Tháng 11 năm 2016 
CC-BY-SA 
 Đại lượng y vào đại lượng thay đổi x sao cho mỗi giá trị của x ta luôn xác định được giá trị tươngứng của y thì y được gọi là hàm số của x và x được gọi là biến số. 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng lên! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 1 
Thử lại lần nữa nhé! 
Cho hàm số y = f(x) xác định với mọi thuộc R Với x1, x2 bất kì thuộc R.+Nếu x1 f(x2) thì hàm số y=f(x) trên R 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Bạn đã trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng lên! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 2 
Thử lại lần nữa nhé! 
KẾT QUẢ CÁC CÂU HỎI KIỂM TRA BÀI CŨ 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm tối đa 
{max-score} 
Số nỗ lực 
{total-attempts} 
Câu hỏi Phản hồi / Xem xét thông tin bạn sẽ xuất hiện ở đây 
Xem lại 
Tiếp tục 
BÀI 2: HÀM SỐ BẬC NHẤT 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
1. Kiến thức : Củng cố định nghĩa hàm số bậc nhất, tính chất đồng biến, nghịch biến của hàm số bậc nhất. 
2. Kỹ năng : Nhận biết được hàm số bậc nhất y = ax + b đồng biến, nghịch biến dựa vào hệ số a. Tìm điều kiền của tham số để một hàm số là hàm bậc nhất, hàm đồng biến, nghịch biến . Cách xác định hệ số a của hàm số bậc nhất khi biết các giá trị tương ứng x,y. 
3. Thái độ : Tích cực, hợp tác theo dõi bài giảng và làm bài tập. 
CẤU TRÚC CỦA BÀI HỌC 
Khái niệm hàm số bậc nhất 
2. Tính chất 
3. Bài tập – Củng cố 
(Để khắc sâu khái niệm, tính chất thì ở mỗi phần đều có câu hỏi trắc nghiệm và chấm điểm, tổng hợp điểm cho người học; dạng bài tập tổng hợp ở cuối bài học) 
TT Hà Nội 
8 Km 
Bến xe phía nam 
Huế 
Bài toán : Một xe ô tô khách đi từ bến xe phía nam Hà Nội vào Huế với vận tốc trung bình 50 km/h. Hỏi sau t giờ ô tô cách trung tâm Hà Nội bao nhiêu kilômét? Biết rằng bến xe phía nam cách trung tâm Hà Nội 8 km. 
Sau 1 giờ, ô tô đi được 50 km 
Sau t giờ, ô tô đi được ?. . km 
BÀI 2: HÀM SỐ BẬC NHẤT 
1. Khái niệm về hàm số bậc nhất 
- Sau 1 giờ, ôtô đi được - Sau t giờ, ô tô đi được - Sau t giờ, ô tô cách trung tâm Hà Nội là s = 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng hơn! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 3 
Chọn phương án trả lời đúng? 
Thử lại lần nữa nhé! 
Kéo thả lắp ghép 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn trả lời đúng! 
Bạn cần cố gắng hơn! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
s = 50t + 8 , tính giá trị của s khi t nhận các giá trị tương ứng là 1, 2, 3, 4. (Bằng cách lắp ghép) 
Câu hỏi trắc nghiệm 4 
Đại lượng s là hàm số của t vì : 
 S phụ thuộc vào t 
 Mỗi giá trị của t ta luôn xác định chỉ một giá trị tương ứng của s 
s = 50t + 8 , g iải thích đại lượng s là hàm số của t? 
S 
= 
50 
t 
+ 
8 
y 
a 
x 
b 
(a ≠ 0) 
ĐỊNH NGHĨA 
Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức 
 y = ax + b 
(a, b là các số cho trước và a ≠ 0) 
 Trong các hàm số sau hàm số nào là hàm số bậc nhất ? Hãy xác định hệ số a, b của chúng? 
a) y=1-5x 
b) y=2x 2 -3 
c) y= 0,5x 
d) y= 0x + 7 
e) y= +4 
f) y= mx + 2 
Hàm số bậc nhất 
 hay y = -5x+1 ( a= -5; b=1 ) 
( a= 0,5; b=0 ) 
Không là hàm số bậc nhất 
f) y= mx + 2 
( nếu m ≠0 khi đó: a= m; b=2 ) 
Hãy dùng chuột nối (kéo thả) “cột 2” với “cột 1”để được khẳng định đúng 
Cột 1 
Cột 2 
A. 
là hàm số bậc nhất có a = 2, b =1 
B. 
là hàm số bậc nhất có a = -3, b =1 
C. 
không phải là hàm số bậc nhất vì a =0 
D. 
là hàm số bậc nhất có a = -6, b =0 
A 
y = 2x +1 
B 
y = 1 -3x 
C 
y = 0x + 7 
D 
y = -6x 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng hơn! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 5 
Thử lại lần nữa nhé! 
Ví dụ 1: 
 Xét hàm số y = f(x) = - 3x+1 
 Hàm số y = -3x+1 luôn xác định với mọi x thuộc R vì biểu thức -3x+1 luôn xác định với mọi giá trị của x thuộc R. 
Khi cho biến x hai giá trị bất kì x 1 , x 2 thuộc R sao cho x 1 < x 2 
hay x 2 -x 1 >0,ta có: 
	 f(x 2 ) – f(x 1 ) = (-3x 2 +1 ) – (-3x 1 +1 ) = -3(x 2 -x 1 ) f(x 2 ) 
 Vậy hàm số y = -3x+1 là hàm số nghịch biến trên R. 
2. Tính chất 
? 3 
 Cho hàm số bậc nhất y= f(x) = 3x+1 
Cho x hai giá trị bất kì x 1 , x 2 sao cho x 1 < x 2 . Hãy chứng minh 
f(x 1 ) < f(x 2 ) rồi rút ra kết luận hàm số đồng biến trên R 
Giải: Hàm số y = 3x+1 luôn xác định với mọi x thuộc R 
 Cho x hai giá trị bất kì x 1 , x 2 thuộc R sao cho x 1 0, 
ta có: f(x 2 ) – f(x 1 ) = (3x 2 +1) – (3x 1 +1) = 3(x 2 -x 1 ) > 0 hay f(x 1 ) < f(x 2 ) 
 Vậy hàm số y = 3x+1 đồng biến trên R 
2. Tính chất 
 Hàm số y = f(x) = - 3x+1 
 có a = - 3 < 0 
 => Nghịch biến 
 Hàm số y = f(x) = 3x+1 
 có a = 3 > 0 
 => Đồng biến 
Tæng qu¸t 
Hµm sè bËc nhÊt y = ax + b x¸c ®Þnh víi mäi 
gi¸ trÞ cña x thuéc R vµ cã tÝnh chÊt sau : 
	a) §ång biÕn trªn R, khi a > 0. 
	b) NghÞch biÕn trªn R, khi a < 0. 
Cho các hàm số bậc nhất sau, hàm số nào đồng biến? 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng hơn! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 6 
Thử lại lần nữa nhé! 
A) 
y = -3x + 5 
B) 
y =-0,5 + 6x 
C) 
y = x - 5 
D) 
y = 7 - x 
E) 
y = (100 - 8.2)x + 7 
Cho các hàm số bậc nhất sau, hàm số nào nghịch biến? 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn trả lời đúng! 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng hơn! 
Thử lại lần nữa nhé! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 7 
A) 
y = 1 - 8x 
B) 
y = 2x - 2016 
C) 
y =(95 -50.2)x -15 
D) 
y = 75x -8 
KẾT QUẢ CÁC CÂU HỎI CỦNG CỐ KHÁI NIỆM - TÍNH CHẤT 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm tối đa 
{max-score} 
Số nỗ lực 
{total-attempts} 
Câu hỏi Phản hồi / Xem xét thông tin bạn sẽ xuất hiện ở đây 
Xem lại 
Tiếp tục 
SƠ ĐỒ TƯ DUY 
3. Bài tập - Củng cố 
Bài 9 Trang 48 SGK: 
Cho hàm số bậc nhất y = (m-2)x + 3. Tìm các giá trị của m để hàm số. 
Đồng biến. 
Nghịch biến. 
Giải: 
Hàm số bậc nhất y = (m-2)x + 3 đồng biến khi m-2 > 0 
 hay m > 2. 
b) Hàm số bậc nhất y = (m-2)x + 3 nghịch biến khi m-2 < 0 
 hay m < 2. 
Hãy nối cột 2 với cột 1 để được câu trả lời đúng 
Cột 1 
Cột 2 
A. 
không phải là hàm số bậc nhất khi m = 0 
B. 
là hàm số bậc nhất có a=-5; b=1 
C. 
là hàm số bậc nhất có a=7; b=-2 
D. 
là hàm số bậc nhất có a=-3,5; b =9 
A 
Hàm số y = mx - 4 
B 
Hàm số y = -5x + 1 
C 
Hàm số y = -2 + 7x 
D 
Hàm số y = -3,5x + 9 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng lên nhé! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 8 
Thử lại lần nữa nhé! 
Lựa chọn nội dung thích hợp để được khẳng định đúng 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn đã trả lời đúng 
Câu trả lời của bạn: 
Câu trả lời đúng là: 
Bạn cần cố gắng lên nhé! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Câu hỏi trắc nghiệm 9 
a) Là hàm số đồng biến khi 
Hàm số y = (5 - m)x + 2. 
b) Là hàm số nghịch biến khi 
Thử lại lần nữa nhé! 
Drag Drop 
Đúng rồi! - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chưa đúng - Bạn có thể click bất kỳ đâu để tiếp tục 
Chúc mừng bạn đã trả lời đúng 
Bạn cần cố gắng lên nhé! 
Bạn phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Trả lời 
Xóa 
Cho hàm số bậc nhất y = ax + 3. Tìm hệ số a khi biết các giá trị x,y tương ứng.(Bằng cách ghép nối phù hợp) 
Câu hỏi trắc nghiệm 10 
KẾT QUẢ CÁC CÂU HỎI LUYỆN TẬP 
Điểm của bạn 
{score} 
Điểm tối đa 
{max-score} 
Số nỗ lực 
{total-attempts} 
Câu hỏi Phản hồi / Xem xét thông tin bạn sẽ xuất hiện ở đây 
Xem lại 
Tiếp tục 
R. ĐỀ - CÁC ( 1596 – 1650 ) 
R. Đề - các ( René Descartes ) là nhà toán học, vật lý học, sinh lý học Pháp. Ông có nhiều cống hiến trong lĩnh vực của toán học. Ông là người đầu tiên xét các biến lượng và hàm số trong khoa học. Ăng – ghen viết “Đại lượng biến thiên của Đề - các là một bước ngoặt trong toán học. nhờ đó mà những quan điểm điểm động và biện chứng đã đi vào toán học. Cũng nhờ đó mà phép tích vi phân và tích phân trở thành cần thiết”. Ông là người sáng lập ra môn hình học giải tích mà cơ sở của nó là phương pháp toạ độ do chính ông phát minh. Hệ trục toạ độ Oxy chúng ta đang học còn được gọi là hệ trục toạ độ trực chuẩn Đề - các. Năm 1637 ông đã đưa kí hiệu căn thức bậc hai “ “ vào kí hiệu toán học. 
Hướng dẫn học ở nhà 
- Học khái niệm hàm số bậc nhất, tính chất của hàm số bậc nhất. 
 - Làm bài tập 10, 11, 12 SGK trang 48. 
 - Tiết sau luyện tập. 
 Bài 10 (SGK –Trang 48): Một hình chữ nhật có kích thước là 20cm và 30 cm, người ta bớt mỗi kích thước của hình đó đi x (cm) được hình chữ nhật mới có chu vi là y (cm). Hãy lập công thức tính y theo x. 
Bài 11(SGK – Trang 58): Biểu diễn các điểm sau trên mp tọa độ : 
A (- 3 ; 0), B (-1 ; 1), C(0 ; 3), D(1 ; 1 ), E(3 ; 0), F( 1; -1), G( 0; -3) , H (- 1 ;-1) 
Bài 12(SGK – Trang 58): Cho hàm số bậc nhất y = ax + 3. Tìm hệ số a, biết rằng khi x = 1 thì y = 2,5 
Hướng dẫn học ở nhà 
30 cm 
20 cm 
x cm 
x cm 
2. Hướng dẫn giải bài 10. 
- Sau khi bớt x cm, chiều rộng là: 20 – x ( cm). 
- Sau khi bớt x cm, chiều dài là: 30 – x ( cm). 
Công thức tính chu vi là: 
 y = ( dài + rộng) x 2 
23/10/2024 
Bùi Chí Nguyện 
35 
 XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN CÁC EM ! 
TIẾT HỌC ĐẾN ĐÂY ĐÃ KẾT THÚC 
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
1. Chuẩn kiến thức, kỹ năng môn Toán THCS, giảm tải do Bộ Giáo dục ban hành. 
2. Sách giáo khoa, sách bài tập, sách giáo viên T oán 9. 
3. Phần mềm thiết kế Adobe Presenter 11, các hướng dẫn kèm theo. 
4. Tham khảo các v ide o thiết kế bài giảng ở trên mạng Internet.