Đề thi môn Giáo dục công dân Lớp 9 - Kỳ thi khảo sát đội tuyển học sinh giỏi cấp tỉnh - Bài số 4 - Năm học 2016-2017 - Phòng GD & ĐT Tĩnh Gia

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ THI KHẢO SÁT ĐỘI TUYỂN HSG CẤP TỈNH 
 TĨNH GIA Năm học 2016 - 2017
 ĐỀ CHÍNH THỨC
 Môn: Giáo dục công dân 9 - Bài số 4
 Thời gian làm bài: 150 phút (không kể giao đề)
Câu 1 (2 điểm). Điền vào chỗ trống (¼) những từ, cụm từ thích hợp để hoàn thành một số nội dung của điều luật sau trong Luật giao thông đường bộ năm 2008.
Điều 30:
4. Người ngồi trên xe mô tô hai bánh, xe mô tô ba bánh, xe gắn máy khi tham gia giao thông không được thực hiện các hành vi sau đây:
c, ............, .................... hoặc ......................... các phương tiện khác.
d, Đứng trên ..................., ...................................... hoặc ngồi trên tay lái.
đ, Hành vi khác gây ............................................. giao thông. 
Câu 2 (3 điểm). Em hiểu thế nào về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân? Nêu một số quy định của pháp luật về quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo? Học sinh cần có trách nhiệm như thế nào đối với quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân?
Câu 3 (4 điểm). Em hiểu như thế nào về câu "Đừng chết vì thiếu hiểu biết về AIDS"? Em có đồng tình với câu nói đó không?
Câu 4 (2 điểm). Ý nghĩa của việc xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư? Là công dân học sinh, em có trách nhiệm gì trong việc tham gia xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng?
Câu 5 (2 điểm). Nghị quyết trung ương II (khoá VIII) về giáo dục và đào tạo nhận định: “....đặc biệt đáng lo ngại là trong một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức, mờ nhạt về lí tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước...”
 	 Qua đó em hiểu như thế nào về lí tưởng sống của thanh niên?
Câu 6 (4 điểm). Thuế là gì, hãy kể tên một số loại thuế ở Việt Nam mà em biết? Những mặt hàng nào nhà nước đánh thuế thấp hoặc không đánh thuế? Những mặt hàng nào nhà nước đánh thuế cao? Vì sao? 
Câu 7 (3 điểm). Hiện nay có tình trạng một số gia đình khá giả ở thành thị có con trai bị thần kinh hoặc nghiện ma tuý. Bố mẹ của họ về vùng quê nghèo khó, lấy vợ cho con. Bố mẹ của các cô gái nghèo thì chấp nhận vì có được một khoản tiền lớn, nên đã ép con gái mình lấy con họ mong được tiếng lấy chồng ở thành thị.
Hỏi: - Hành vi của những người bố, người mẹ trên đúng hay sai? Vì sao? - Ai có thể giúp đỡ, bênh vực cho các cô gái tội nghiệp đó?
Họ tên học sinh: .....................................................................................; Số báo danh: ..........................
HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI THI KHẢO SÁT ĐỘI TUYỂN HSG CẤP TỈNH
 NĂM HỌC 2016- 2017
Môn: Giáo dục công dân 9 – Bài số 4
Câu
Nội dung cần đạt
Biểu điểm
1
(2 đ)
 Điền đúng các từ sau theo thứ tự: 
c, Bám, kéo, đẩy
d, yên, giá đèo hàng
đ, mất trật tự an toàn
(Mỗi câu phải điền đúng đủ các từ hoặc cụm từ GK mới cho điểm)
1,0 đ
0,5đ
0,5đ
2
(3 đ)
Cần đảm bảo được các ý sau :
- Tín ngưỡng là niềm tin của con người vào một cái gì đó thần bí, hư ảo vô hình (thần linh, thượng đế, đức Chúa trời,....)
- Tôn giáo là một hình thức tín ngưỡng có hệ thống tổ chức, có giáo lí và những hình thức lễ nghi (ví dụ: đạo Phật, đạo Thiên Chúa, Đạo Tin lành,...) - Một số tín ngưỡng, tôn giáo chính ở nước ta hiện nay: đạo Phật, đạo Cao Đài, đạo Thiên Chúa, đạo Tin Lành,...
- Quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo: là quyền của công dân có thể theo hoặc không theo một tín ngưỡng, tôn giáo nào mà không ai được cưỡng bức hoặc cản trở.
- Phân biệt được tín ngưỡng, tôn giáo với mê tín dị đoan: Mê tín dị đoan là tin một cách mù quáng, dẫn đến mất lí trí hành động trái lẽ thường gây hậu quả xấu. Ví dụ: bói toán, lên đồng, chữa bệnh bằng phù phép,...
- Một số quy định của pháp luật về quyền tự do ,tín ngưỡng tôn giáo:
+ Mọi người cần phải tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng của người khác như: tôn trọng nơi thờ tự của các tôn giáo; không được gây mất đoàn kết, chia rẽ giữa các tôn giáo và giữa người không có tôn giáo với người có tôn giáo.
+ Nghiêm cấm lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo, lợi dụng quyền tự do tín ngưỡng tôn giáo để làm trái pháp luật và chính sách pháp luật của Nhà nước.
- Học sinh cần có trách nhiệm đối với quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo của công dân:
+ HS có thái độ tôn trọng, không phân biệt đối xử giữa người có tôn giáo, tín ngưỡng với người không có tôn giáo, tín ngưỡng; không gây mất đoàn kết, chia rẽ giữa các tôn giáo,tín ngưỡng.
+ HS cần có thái độ phê phán các hiện tượng mê tín dị đoan; phê phán, chống lại các hành vi vi phạm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo như: cản trở hoặc cưỡng ép người khác theo hoặc từ bỏ tín ngưỡng, tôn giáo của mình, gây mất đoàn kết giữa các tôn giáo, núp dưới danh nghĩa tôn giáo để làm việc phi pháp,...
+ HS biết phát hiện và báo cho người có trách nhiệm về những hành vi lợi dụng tín ngưỡng, tôn giáo để làm những việc xấu như: tuyên truyền tà đạo để mê hoặc người dân và trục lợi; núp dưới danh nghĩa truyền đạo để hoạt động chống phá Nhà nước; lập điện thờ để kinh doanh; xem bói;...
(Căn cứ vào mức độ liên hệ hợp lí của HS dựa trên các ý cơ bản trên để GK cho điểm phù hợp). 
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
3
(4đ)
* Câu nói "đừng chết vì thiếu hiểu biết về AIDS" có nghĩa là: Nếu chúng ta không hiểu biết đầy đủ về căn bệnh HIV/AIDS thì chúng ta dễ nhiễm căn bệnh này và khi đó chúng ta sẽ chết. Vì các nhà khoa học trên thế giới vẫn chưa nghiên cứu ra loại thuốc chữa căn bệnh này. 
* Chúng ta phải hiểu biết về HIV/AIDS như sau:
- HIV là tên một loại vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người. AIDS là giai đoạn cuối của sự nhiễm HIV thể hiện triệu chứng của các bệnh khác nhau đe doạ đến tính mạng con người. 
- HIV/AIDS lây truyền qua 3 con đường:
 + Qua con đường máu: Để không bị nhiễm qua con đường này chúng ta không được dùng chung bơm kim tiêm; tránh tiếp xúc với máu lạ; tránh dùng các vật sắc nhọn dính máu lạ....
 + Qua con đường mẹ bị nhiễm HIV/AIDS truyền sang con khi mang thai: Để không bị lây nhiễm qua con đường này người mẹ khi biết mình nhiễm bệnh thì không nên mang thai. Nếu muốn có con thì phải đến bệnh viện để được các bác sĩ hướng dẫn, tư vấn...
 + Qua con đường quan hệ tình dục không an toàn: Để không bị nhiễm qua con đường này thì phải sống thuỷ chung một vợ một chồng; nếu một trong hai người bị bệnh thì phải sử dụng các biện pháp an toàn. 
- Tác hại: 
 + HIV/ AIDS là đại dịch của thế giới và nhân loại 
 + Ảnh hưởng đến kinh tế, nòi giống, sức khỏe, gia đình tan nát, chết người 
- Quy định của pháp luật: 
 + Mỗi người có trách nhiệm thực hiện những biện pháp phòng chống việc lây truyền HIV/AIDS để bảo vệ cho mình, cho gia đình và cho xã hội; Tham gia các hoạt động phòng chống nhiễm HIV/AIDS tại gia đình và cộng đồng.
 + Nghiêm cấm các hành vi mua dâm, bán dâm tiêm chích ma tuý và các hành vi làm lây truyền HIV/AIDS khác.
 + Người nhiễm HIV/AIDS có quyền giữ bí mật về tình trạng bị nhiễm HIV/AIDS của mình, không bị phân biệt đối xử nhưng phải thực hiện các biện pháp phòng, chống lây truyền bệnh để bảo vệ sức khoẻ cộng đồng.
- Biện pháp phòng chống:
 + Sống an toàn, lành mạnh, tránh xa tệ nạn xã hội đặc biệt là ma tuý, mại dâm.
 + Không phân biệt đối xử với người mắc bệnh
 + Tích cực tham gia các phong trào phòng chống nhiễm HIV/AIDS ở nhà trường và cộng đồng.
0,5đ
0,75đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
0,25đ
4
(2đ)
- Cộng đồng dân cư: Là toàn thể những người cùng sinh sống trong một khu vực lãnh thổ hoặc đơn vị hành chính, gắn bó thành một khối, giữa họ có sự liên kết và hợp tác với nhau để cùng thực hiện lợi ích của mình và lợi ích chung. 
- Xây dựng nếp sống văn hóa ở cộng đồng dân cư là làm cho đời sống văn hoá, tinh thần ngày càng lành mạnh, phong phú như: giữ gìn trật tự an ninh; vệ sinh nơi ở; bảo vệ cảnh quan môi trường sạch đẹp; xây dựng tình đoàn kết xóm giềng; bài trừ phong tục tập quán lạc hậu, mê tín dị đoan và tiếp tục phòng chống các tệ nạn xã hội. 
- Ý nghĩa: Góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống gia đình và cộng đồng. 
- Trách nhiệm của công dân học sinh: Thực hiện tốt, vận động gia đình, làng xóm thực hiện các quy định về nếp sống văn hoá; Tích cực tham gia các hoạt động xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng phù hợp với khả năng. Như: Giữ vệ sinh chung; bài trừ mê tín dị đoan; tham gia các hoạt động tuyên truyền, vận động xây dựng nếp sống văn hoá ở cộng đồng dân cư.
0,5đ
0,5đ
0,25đ
0,75đ
5
(2đ)
- Lí tưởng sống (lẽ sống) là cái đích của cuộc sống mà mỗi người khát khao muốn đạt được. 
- Người có lí tưởng sống cao đẹp là người luôn suy nghĩ, hành động không mệt mỏi để thực hiện lí tưởng của dân tộc, của nhân loại vì sự tiến bộ của bản thân và xã hội. 
- Lí tưởng cao đẹp của thanh niên ngày nay là phấn đấu thực hiện mục tiêu xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trước mắt là thực hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 
- Thanh niên cần sống có lí tưởng là vì: 
 + Thanh niên là chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng chủ chốt trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
 + Lứa tuổi thanh niên là lứa tuổi của những ước mơ cao đẹp.
 + Người có lí tưởng sống cao đẹp sẽ được mọi người kính trọng.
- Để thực hiện được lí tưởng đã đề ra chúng ta cần: 
 + Tích cực tham gia các hoạt động chính trị- xã hội.
 + Học tập tốt, luôn năng động, sáng tạo.
 + Học tập những tấm gương tốt, phê phán những người sống thiếu lí tưởng.
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
6
(4đ)
* HS cần nêu được những hiểu biết về thuế:
- Thuế là một phần trong thu nhập mà công dân và tổ chức kinh doanh có nghĩa vụ nộp vào ngân sách của Nhà nước để chi tiêu cho những công việc chung. 
- Thuế được chi tiêu vào những công việc chung như: Để xây dựng đường xá, cầu cống, bệnh viện, trường học; chi trả lương cho công chức nhà nước; Vấn đề an ninh, quốc phòng.... 
- Thuế có tác dụng: ổn định thị trường; điều chỉnh cơ cấu kinh tế; góp phần đảm bảo sự phát triển kinh tế theo đúng định hướng của nhà nước. 
- Học sinh phải nêu được ít nhất tên của 3 loại thuế ở Việt Nam: 
 + Thuế môn bài.
 + Thuế giá trị gia tăng.
 + Thuế xuất nhập khẩu...
* Nhà nước đánh thuế thấp hoặc không đánh thuế vào các mặt hàng: nước sạch, thuốc chữa bệnh; các sản phẩm nông sản; sách vở học sinh... Vì: 
 - Những mặt hàng đó đáp ứng nhu cầu thiết yếu, rất cần thiết và có lợi cho đời sống nhân dân...
 - Đó là những nghành nghề thế mạnh của Việt Nam. Để khuyến khích nhân dân sản xuất, đầu tư vào các mặt hàng đó...
* Nhà nước đánh thuế cao vào các mặt hàng: thuốc lá điếu đầu lọc có nguyên liệu nhập từ nước ngoài; hàng mã, vàng mã; rượu có nồng độ cồn trên 60%... Vì:
 - Những mặt hàng đó không có lợi cho nhân dân, không cần thiết cho đời sống nhân dân mà còn có hại.
 - Để giảm bớt sức sản xuất trong nước và giảm sức nhập khẩu vào trong nước, để khuyến khích sản xuất trong nước...
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,25đ
0,5đ
7
(3đ)
- Hành vi của các ông bố bà mẹ đó là sai. 
 Vì: 
 + Pháp luật nước ta quy định: Hôn nhân tự nguyện, tiến bộ. Tuy nhiên ở đây các cô gái đó không tự nguyện kết hôn mà do bố mẹ ép buộc kết hôn.
 + Bố mẹ của họ còn vi phạm đạo đức: Họ lừa các cô gái. Còn bố mẹ các cô gái thì lấy tiền, như hình thức bán con...
- Những người có thể bênh vực cho các cô gái là:
 + Các cô gái đó phải tự mình giúp mình thoát khỏi tình trạng đó. Bằng cách khuyên cha mẹ mình không được ép hôn. Họ cũng có thể nhờ người thân trng gia đình giúp đỡ. Nếu vẫn không được thì nhờ đến các tổ chức, đoàn thể như: Đoàn thanh niên, hội phụ nữ... Họ còn có thể tố cáo hành vi của những người phụ nữ kia... 
 + Những người thân trong gia đình cũng phải bảo vệ cho họ, phản đối hành động của cha mẹ các cô gái...
 + Các tổ chức đoàn thể cũng phải lên tiếng bênh vực cho các cô gái đó...
 + Các cơ quan nhà nước có thẩm quyền khi biết được sự việc này phải trừng trị thích đáng những người có hành vi lừa đảo trong hôn nhân...
 (Hs có thể đưa ra các lí do khác, nếu hợp lí vẫn cho điểm)
0,5đ
0,25đ
0,25đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ
0,5đ