Giáo án Hóa học Lớp 9 - Bài 18: Nhôm - Năm học 2020-2021 - Trường THCS Mỹ Tú

Phòng Giáo Dục – Đào tạo Huyện Mỹ Tú	 CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Trường THCS Mỹ Tú Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
GIÁO ÁN DẠY LÝ THUYẾT
Môn dạy:	 Hóa Học	Lớp dạy: 9a1; 9a2
Tên bài giảng: Bài 18: NHÔM
Giáo án số: 01	 Tiết PPCT: 22
Số tiết giảng: 01
Ngày dạy: 21/11/2020
MỤC TIÊU BÀI DẠY:
Biết được tính chất hóa học của nhôm.
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
II. TRỌNG TÂM KIẾN THỨC-KĨ NĂNG 	
 a. Kiến thức: 
- Tính chất hoá học của nhôm: chúng có những tính chất hoá học chung của kim loại; nhôm không phản ứng với H2SO4 đặc, nguội; nhôm phản ứng được với dung dịch kiềm.
- Phương pháp sản xuất nhôm bằng cách điện phân nhôm oxit nóng chảy.
 b. Kĩ năng:
- Dự đoán, kiểm tra và kết luận về tính chất hoá học của nhôm. Viết các phương trình hoá học minh hoạ.
- Quan sát sơ đồ, hình ảnh để rút ra được nhận xét về phương pháp sản xuất nhôm.
- Phân biệt được nhôm bằng phương pháp hoá học.
III. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC:
Hóa chất: Bột nhôm, bìa giấy, đèn cồn, diêm,dây nhôm, ddCuCl2, ddHCl, dd NaOH đặc.
B. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
I. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG: 4’
- Em hãy nêu dãy hoạt động hóa học của kim loại.
- Nêu ý nghĩa của dãy hoạt động hóa học của kim loại.
- Nêu các tính chất vật lí và tính chất hóa học mà em biết về kim loại nhôm được dùng làm vật liệu để sản xuất các vật dụng/ phương tiện nào?
II. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
THỜI
GIAN
NỘI DUNG BÀI GIẢNG
HOẠT ĐỘNG
Của giáo viên
Của học sinh
Hoạt động 1: TÍNH CHẤT VẬT LI
7’
I/TÍNH CHẤT VẬT LÍ
Nhôm là kim loại màu trắng bạc, nhẹ, có ánh kim, dẫn điện, dẫn nhiệt tốt, có tính dẻo.
I/TÍNH CHẤT VẬT LI
-GV cho sh quan sát mẫu nhôm nêu các tính chất vật li của nhôm mà em biết?
-GV thông báo thêm 1 số thông tin :khối lượng riêng của nhôm là 2,7g/cm3, nóng chảy ở 6600C. Độ dẫn điện của nhôm bằng 2/3 độ dẫn điện của đồng. Nhôm có tính dẻo nên có thể cán mỏng hoặc kéo thành sợi
-HS:Nhôm là kim loại màu trắng bạc, nhẹ, có ánh kim , dẫn điện, dẫn nhiệt tốt, có tính dẻo.
Hoạt động 2: TÍNH CHẤT HÓA HỌC
10’
II/TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1/Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại không ?
a/ Phản ứng của nhôm với phi kim
+ Phản ứng của nhôm với oxi 
4Al + O2 2Al2O3.
+ Phản ứng của nhôm với phi kim khác 
2Al +3 Cl2 2AlCl3 
- Nhôm phản ứng với oxi tạo thành oxit và phản ứng nhiều phi kim khác như S,Cl2 tạo thành muối.
b/Phản ứng của nhôm với dd axit . 
 2Al + 3 H2SO4
Al2(SO4)3 + 3H2
 -Nhôm phản ứng với 1 số dd axit như HCl, H2SO4 loãng (trừ HNO3 đặc nguội, H2SO4 đặc nguội) giải phóng khí H2.
c/ Phản ứng của nhôm với dd muối.
2Al + 3CuCl2 2AlCl3 +3Cu 
Nhôm phản ứng được với nhiều dd muối của những kim loại hoạt động hoạt động hóa học yếu hơn tạo ra muối nhôm và kim loại mới.
* Nhôm có những tính hóa học của kim loại .
2/Nhôm có những tính chất hóa học nào khác? 
Nhôm có phản ứng với dd kiềm.
II/TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1/Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại không ?
-Em hãy dự đoán về tính chất hóa học của nhôm căn cứ vào tính chất hóa học của kim loại và vị trí của nhôm trong dãy hoạt động hóa học.Muốn kiểm tra dự đoán về tính chất hóa học của nhôm có đúng hay không,ta làm thế nào?
a/Phản ứng của nhôm với phi kim
Phản ứng của nhôm với oxi trong không khí như thế nào?
 Thí nghiệm: GV biểu diễn thí nghiệm: Rắc bột nhôm lên ngọn lửa đèn cồn cho hs quan sát hiện tượng, nhận xét, viết pthh 
-GV ở điều kiện thường nhôm có phản ứng với oxi không khí không?
-Nhôm có phản ứng với phi kim khác không?
-GV yêu cầu hs viết các PTHH và rút ra nhận xét.
-GV yêu cầu hs rút ra kết luận về phản ứng của nhôm với phi kim.
b/Phản ứng của nhôm với dd axit 
 -GV hướng dẫn hs làm thí nghiệm, nêu hiện tượng,giải thích,viết pthh .
-GV thông báo: ngoài dd H2SO4l, nhôm còn phản ứng với HCl và 1 số dd axit khác; nhôm không phản ứng với HNO3 đặc nguội,H2SO4 đặc nguội .
-GV cho hs nêu nhận xét.
c/ Phản ứng của nhôm với dd muối.
-GV cho hs làm thí nghiệm, nêu hiện tượng,viết pthh. 
-GV ngoài dd muối CuCl2, nhôm còn phản ứng được với dd muối nào nữa không?
-GV cho hs rút ra nhận xét
-GV cho hs nhận xét về kết quả kiểm tra dự đoán.
2/Nhôm có những tính chất hóa học nào khác? 
-Nhôm có phản ứng với dd kiềm không? làm thế nào để biết được?
-GV cho hs làm thí nghiệm,nêu hiện tượng, rút ra nhận xét.
II/TÍNH CHẤT HÓA HỌC
1/Nhôm có những tính chất hóa học của kim loại không ?
-HS:Làm các thí nghiệm để kiểm tra tính chất hóa học của nhôm.
-HS: Hiện tượng: Nhôm cháy sáng tạo thành chất rắn màu trắng.
-Nhận xét: Nhôm cháy trong oxi tạo thành Al2O3.
4Al + O2 2Al2O3.
-HS:Ở điều kiện thường, nhôm phản ứng với oxi tạo thành lớp Al2O3 mỏng và bền. Lớp oxit này bảo vệ đồ vật bằng nhôm,không cho nhôm tác dụng với oxi trong không khí và nước. 
-HS: Nhôm phản ứng được với nhiều phi kim khác như S,Cl2 tạo thành muối Al2S3,AlCl3 
2Al +3 S Al2S3
2Al +3 Cl2 2AlCl3 
-Nhận xét:Nhôm phản ứng với nhiều phi kim khác như S,Cl2 tạo thành muối.
-Kết luận: Nhôm phản ứng với oxi tạo thành oxit và phản ứng nhiều phi kim khác như S,Cl2 tạo thành muối.
-HS:Cho dây nhôm vào ống nghiệm có đựng sẵn dd H2SO4 loãng
-Hiện tượng:Có chất khí không màu thoát ra, nhôm tan dần.
- Giải thích: Do nhôm phản ứng với H2SO4 loãng giải phóng khí H2, tạo thành dd Al2(SO4)3
2Al + 3 H2SO4Al2(SO4)3 + 3H2
-Nhận xét:Nhôm phản ứng với 1 số dd axit như HCl,
H2SO4 loãng (trừ HNO3 đặc nguội, H2SO4đặc nguội) giải phóng khí H2.
- HS:Cho dây nhôm vào ống nghiệm đựng dd CuCl2
- Hiện tượng: Có chất rắn màu đỏ bám ngoài dây nhôm. Nhôm tan dần.màu xanh lam của dd CuCl2 nhạt dần
2Al + 3CuCl2 2AlCl3 +3Cu
 -HS:Ngoài ra nhôm còn phản ứng với 1 số dd muối khác như AgNO3
-Nhận xét: Nhôm phản ứng được với nhiều dd muối của những kim loại hoạt động hoạt động hóa học yếu hơn tạo ra muối nhôm và kim loại mới.
-HS:Nhôm có những tính hóa học của kim loại .
HS:có hoặc không,muốn biết phải làm thí nghiệm 
Cho dây nhôm vào ống nghiệm đựng dd NaOH
-Hiện tượng:Có khí không màu thoát ra, nhôm tan dần.
-Nhận xét: Nhôm có phản ứng với dd kiềm.
Hoạt động 3: ỨNG DỤNG 
3’
III/ỨNG DỤNG 
- Nhôm và hợp kim của nhôm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và trong đời sống.
III/ỨNG DỤNG 
 -GV yêu cầu hs kể 1 số ứng dụng của nhôm trong đời sống và sản xuất.
HS: Nhôm và hợp kim của nhôm có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và trong đời sống như: đồ dùng gia đình, dây dẫn điện,vật liệu xây dựng, chế tạo máy bay, tàu vũ trụ 
Hoạt động 4: SẢN XUẤT NHÔM
6’
IV/ SẢN XUẤT NHÔM
-Nhôm được sản xuất bằng cách điện phân hỗn hợp nóng chảy của nhôm oxit và criolic.
Đpnc
Criolit
2Al2O3 4Al + 3O2
IV/SẢN XUẤT NHÔM 
- GV yêu cầu HS nghiên cứu thông tin SGK trả lời câu hỏi:
+ Nguyên liệu sản xuất nhôm là gì?
+ Ở nước ta quặng boxit có ở đâu?
+ Phương pháp nào dùng để sản xuất nhôm? 
(Criolit có tác dụng làm giảm nhiệt độ nóng chảy của Al2O3
+ HS: Nguyên liệu sản xuất nhôm là quặng boxit. Có thành phần chủ yếu là Al2O3 
+ HS: Quặng boxit đã được phát hiện ở nhiều nơi trên đất nước ta. Riêng ở vùng Cao Bằng, Lạng Sơn trữ lượng khoảng 30 triệu tấn, ở Tây Nguyên, boxit tập trung thành mỏ lớn,tổng trự lượng hàng tỉ tấn.
Đpnc
Criolit
+HS: Điện phân hỗn hợp nóng chảy của nhôm oxit và criolic.
2Al2O3 4Al + 3O2 
III. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP: 11’
-Nêu tính chất vật lí của nhôm.
-Nêu tính chất hóa học của nhôm.
-Nhôm có ứng dụng và sản xuất như thế nào? 
* Câu trắc nghiệm 
DD muối AlCl3 lẫn tạp chất là CuCl2 có thể dùng chất nào sau đây để làm sạch muối nhôm?
a/ Al ; b/ Zn ; c/ Fe ; d/ HCl
-Làm BT 1,2,3,4,5/58
IV/ HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG, TÌM TÒI MỞ RỘNG: 2’	
Hãy kể tên các vật dụng trong gia đình em được làm từ nhôm hoặc hợp kim nhôm.
Tại sao không nên dùng các đồ vật bằng nhôm ( xô, chậu, xoang, nồi,..) để đựng vôi, nước vôi, vữa xây dựng hoặc muối dưa, muối cà,..
Hãy tìm hiểu trong sách, báo, tài liệu, internet,.. và cho biết ở nước ta quặng bôxit có ở đâu ? trữ lượng bao nhiêu? Quá trình sản xuất nhôm từ quặng bôxit cần lưu ý đến vấn đề bảo vệ môi trường như thế nào?
- Soạn trước bài 19.sắt
THCS Mỹ Tú, ngày ... tháng 11 năm 2020 THCS Mỹ Tú, ngày 14 tháng 11 năm 2020
 Duyệt TT GVBM
Thạch Thị Sà Khal	 Lê Hoàng Khương