Đề ôn luyện môn Giáo dục công dân Lớp 9 - Kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh - Đề 6 - Năm học 2016-2017

PHÒNG GD & ĐT ĐỀ ÔN LUYỆN ĐỘI TUYỂN HSG LỚP 9 
 DỰ THI CẤP TỈNH
 Năm học: 2016 – 2017
 Môn thi: Giáo dục công dân
 ĐỀ 06 Thời gian: 150 phút (Không kể thời gian giao đề)
 (Đề thi có 07 câu, gồm 01 trang)
Câu 1 (2.0 điểm). 
Điền vào chỗ trống (¼) những từ, cụm từ thích hợp để hoàn thành một số nội dung của Điều 9 trong Luật giao thông đường bộ năm 2008.
Điều 9. Quy tắc chung
1. Người tham gia giao thông phải đi .theo chiều đi của mình, đi đúng , phần đường quy định và phải chấp hành hệ thống .. đường bộ.
2. Xe ô tô có trang bị dây an toàn thì người lái xe và người ngồi hàng ghế phía trước trong xe ô tô phải ..
Câu 2 (3.0 điểm): 
Hãy kể tên 10 quyền cơ bản của trẻ em được quy định trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004? Trẻ em có bổn phận gì đối với gia đình, nhà trường và xã hội? Gia đình, Nhà nước và xã hội có trách nhiệm gì đối với việc chăm sóc và giáo dục trẻ em?
Câu 3 (3.0 điểm):
Thế nào là tôn trọng và học hỏi các dân tôc khác? Nêu các biểu hiện của tôn trọng và học hỏi các dân tôc khác? Tôn trọng và học hỏi các dân tôc khác có ý nghĩa gì? Học sinh cần tôn trọng và học hỏi các dân tôc khác như thế nào?
Câu 4 (3.0 điểm):
Tệ nạn xã hội là gì? Tác hại của các tệ nạn xã hội? Trách nhiệm của Nhà nước và công dân trong việc phòng chống tệ nạn xã hội?
Câu 5 (2.0 điểm):
Biểu hiện của người có tính tự chủ là gì? Vì sao con người cần phải biết tự chủ? Học sinh cần phải rèn luyện như thế nào trong học tập, sinh hoạt để là người tự chủ?
Câu 6 (4.0 điểm): 
Sự đối lập giữa hòa bình và chiến tranh là gì? Thế nào là bảo vệ hòa bình? Vì sao phải bảo vệ hòa bình? Để bảo vệ hòa bình ngăn chặn chiến tranh chúng ta cần làm những gì? 
Câu 7 (3.0 điểm). Tình huống:
Anh Hùng là chủ một xí nghiệp sản xuất gỗ. đã ba tháng không trả lương cho công nhân. Một số người thắc mắc và đòi anh trả lương theo đúng thỏa thuận thì anh Hùng dọa đuổi việc và sẽ không trả lương và cũng không cho truy lĩnh lương của ba tháng cũ.
- Việc làm của anh Hùng đúng hay sai? Vì sao?
- Em hãy cho biết hợp đồng lao động là gì và có mấy loại hợp đồng lao động?./.
HƯỚNG DẪN CHẤM ĐỀ 06 LUYỆN ĐỘI TUYỂN HSG CẤP TỈNH
NĂM HỌC 2016 - 2017
MÔN: Giáo dục công dân
Câu
Nội dung
1
(2 đ)
- Điền lần lượt các cụm từ sau vào chỗ (.......):
 + qua đường; 
 + vượt qua; 
 + vật cồng kềnh; 
 + tham gia giao thông
(Mỗi trường hợp HS phải điền đúng, đủ từ ngữ mới cho điểm)
2
(3 đ)
Học sinh nêu được các ý cơ bản sau:
* 10 quyền cơ bản của trẻ em được quy định trong Luật Bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em năm 2004: (Cứ nêu được 2 quyền thì cho 0.25 điểm)
 - Quyền được khai sinh và có quốc tịch; 
- Quyền được chăm sóc, nuôi dưỡng; 
- Quyền được sống chung với cha, mẹ;
 - Quyền được tôn trọng, bảo vệ tính mạng, thân thể, nhân phẩm và danh dự; 
- Quyền được chăm sóc sức khỏe; 
- Quyền được học tập;
 - Quyền vui chơi giải trí, hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể dục, thể thao, du lịch; 
- Quyền được phát triển năng khiếu; 
- Quyền có tài sản; 
- Quyền được tiếp cận thông tin, bày tỏ ý kiến và tham gia hoạt động xã hội. 
* Bổn phận của trẻ em trong gia đình, nhà trường và xã hội: 
- Đối với gia đình: Yêu quý, kính trọng, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ, giúp đỡ gia đình làm những việc vừa sức mình. 
- Đối với nhà trường: Chăm chỉ học tập, kính trọng thầy cô giáo, đoàn kết với bạn bè. 
- Đối với xã hội: Sống có đạo đức, tôn trọng pháp luật, tôn trọng và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; yêu quê hương, đất nước, yêu đồng bào, có ý thức xây dựng Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa và đoàn kết quốc tế.
 * Trách nhiệm của gia đình, nhà nước và xã hội trong việc chăm sóc và giáo dục trẻ em: 
- Đối với gia đình: Là người chịu trách nhiệm trước tiên trong việc tạo điều kiện tốt nhất cho sự phát triển của trẻ em. 
Ví dụ:..... 
- Đối với nhà nước và xã hội: Tạo mọi điều kiện tốt nhất để bảo vệ quyền lợi của trẻ em, chăm sóc, giáo dục và bồi dưỡng các em trở thành người công dân có ích cho đất nước.
Ví dụ:......
3
(3 đ)
HS trình bày được:
- Pháp luật là các quy tắc xử sự chung do Nhà nước ban hành, được Nhà nước đảm bảo thực hiện bằng các biện pháp giáo dục, thuyết phục, cưỡng chế.
- Kỉ luật là những quy định, quy ước của một cộng đồng( một tập thể) về những hành vi cần tuân theo nhằm bảo đảm sự phối hợp hành động thống nhất, chặt chẽ của mọi người.
- Ý nghĩa: 
 + Giúp mọi người có một chuẩn mực chung để rèn luyện và thống nhất trong hành động
 + Xác định được trách nhiệm của cá nhân, bảo vệ được quyền lợi của mọi người.
 + Tạo điều kiện cho cá nhân và xã hội phát triển theo một định hướng chung.
- Trách nhiệm: 
 + Thường xuyên và tự giác thực hiện đúng quy định của pháp luật và kỉ luật.
 + Phê phán và đấu tranh trước những hành vi vi phạm pháp luật và kỉ luật...
 + HS thực hiện tốt quy định của nhà trường, của tập thể lớp...; nhắc nhở bạn bè và mọi người cùng thực hiện tốt; đồng tình, ủng hộ những việc làm đúng pháp luật và kỉ luật; đấu tranh, phê phán những hành vi vi phạm pháp luật và kỉ luật... 
4
(3 đ)
HS nêu được:
* Quyền sở hữu tài sản của công là quyền của công dân (chủ sở hữu) đối với tài sản thuộc sở hữu của mình. Bao gồm: quyền chiếm hữu, quyền sử dụng và quyền định đoạt tài sản của chủ sở hữu.
 - Quyền chiếm hữu là quyền trực tiếp nắm giữ, quản lí tài sản.
 - Quyền sử dụng là quyền khai thác giá trị sử dụng của tài sản và hưởng lợi từ các giá trị tài sản đó.
 - Quyền định đoạt là quyền quyết định đối với tài sản như mua bán, tặng, cho, để lại, thừa kế, phá hủy, vứt bỏ... 
* Trách nhiệm của nhà nước trong việc công nhận và bảo hộ quyền sở hữu hợp pháp của công dân: 
- Ghi nhận trong Hiến pháp và các văn bản quy phạm pháp luật quyền sở hữu của công dân.
- Quy định các biện pháp và hình thức xử lí đối với các hành vi xâm phạm quyền sở hứu tùy theo mức độ, tính chất vụ việc; quy định trách nhiệm và cách thức bồi thường dân sự đối với những hành vi gây thiệt hại, mất mát do vay, mượn, thuê tài sản thuộc quyền sở hữu của người khác.
- Tuyên truyền, giáo dục công dân cách thức bảo vệ quyền sở hữu của mình và ý thức tôn trọng quyền sở hữu của người khác.
* Nghĩa vụ của công dân – học sinh:
- Công dân có nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác, được thể hiện qua các hành vi:
+ Nhặt được của rơi phải trả lại cho chủ sở hữu hoặc báo cho cơ quan có trách nhiệm xử lí theo quy định của pháp luật.
+ Khi vay nợ phải trả đầy đủ, đúng hẹn. 
+ Khi mượn, phải giữ gìn cẩn thận và sử dụng xong phải trả lại cho chủ sở ữu, nếu làm hỏng phải sữa chữa hoặc bồi thường tương ứng với giá trị tài sản.
+ Nếu gây thiệt hại về tài sản phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
- Trách nhiệm của học sinh:
 + Hiểu rõ và thực hiện tốt quy định của pháp luật về quyền sở hữu tài sản của công dân và nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác.
+ Biết phân biệt được những hành vi tôn trọng với hành vi vi phạm quyền sở hữu tài sản của người khác.
+ Có ý thức tôn trọng tài sản của người khác, ví dụ như: tôn trọng sách, vở, đồ dùng học tập, quần áo, tiền bạc, đồ dùng cá nhân, nhật kí, thư từ....của bạn bè, người thân trong gia đình và mọi người khác.
+ Đấu tranh, phê phán những hành vi xâm hại đến tài sản của công dân (tỏ thái độ không đồng tình, phản đối những hành vi xâm hại tài sản của mọi người).
5
(2 đ)
Hs nêu được :
- Tự chủ là làm chủ bản thân tức là làm chủ được những suy nghĩ, tình cảm, hành vi của mình trong mọi hoàn cảnh, tình huống luôn có thái độ bình tỉnh, tự tin biết tự điều chỉnh hành vi của bản thân. 
- Biểu hiện: Biết kiềm chế cảm xúc, bình tỉnh tự tin trong mọi hoàn cảnh, tình huống; không nao núng hoang mang trước khó khăn thử thách; biết tự ra quyết định cho mình, . 
- Ý nghĩa:
+ Tự chủ là một đức tính quý giá; 
+ Tính tự chủ giúp con người biết sống và ứng xử một cách đúng đắn, biết cư xử có đạo đức, có văn hóa;
+ Tính tự chủ giúp chúng ta đứng vững trước những khó khăn thử thách cám dỗ; 
 + Không bị ngã nghiêng trước những áp lực tiêu cực
- Rèn luyện tính tự chủ:
 + Tập suy nghĩ trước khi hành động, sau mỗi việc làm cần xem xét lại thái độ, lời nói, hành động của mình là đúng hay sai để kị thời rút kinh nghiệm, sửa chữa.
+ Có khả năng làm chủ bản thân trong học tập, sinh hoat, ví dụ trung thực, tự tin trong học tập và các hoạt đông tập thể, có tinh thân vượt khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập và các nhiệm vụ khác được tập thế giao phó, không a dua theo bạn bè xấu làm điều không đúng 
 + Luôn có ý thức rèn luyện tính tự chủ,cụ thể là trong các hoạt động, tình huống, hoàn cảnh của cuộc sống hằng ngày, bình tỉnh, tự tin và biết tự điều chỉnh hành vi của bản thân. 
6
(4 đ)
HS nêu được các ý cơ bản sau:
- Bảo vệ hòa bình là giữ gìn cuộc sống xã hội bình yên, dùng thương lượng, đàm phán để giải quyết mọi mâu thuẫn, xung đột giữa các dân tộc, tôn giáo, quốc gia, không để xảy ra chiến tranh hay xung đột vũ trang.
- Chúng ta cần phải bảo vệ hòa bình vì:
+ Hòa bình đem lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc, bình yên cho con người, là khát vọng của toàn nhân loại; còn chiến tranh chỉ đem lại đau thương, tang tóc, đói nghèo, bệnh tật, trẻ em thất học, gia đình li tán, là thảm họa của loài người.
+ Hiện nay chiến tranh, xung đột vũ trang vẫn còn diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới; ngòi nổ chiến tranh vẫn đang âm ỉ tại nhiều nơi trên hành tinh của chúng ta và đó là nguy cơ đối với nhiều quốc gia, dân tộc.Vì vậy, ngăn chặn chiến tranh, bảo vệ hòa bình là trách nhiệm của tất cả các quốc gia, các dân tộc và của toàn nhân loại.
+ Là một dân tộc yêu chuộng hòa bình và dã phải chịu đựng quá nhiều đau thương mất mát của mấy cuộc chiến tranh gay go, ác liệt để bảo vệ độc lập, tự do của tổ quốc, nhân dân ta càng thấu hiểu giá trị của hòa bình. Chúng ta đã, đang và sẽ tích cực tham gia vào sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình và công lí trên thế giới.
+ Biểu hiện: Biết lắng nghe, biết đặt mình vào địa vị của người khác để hiểu và thông cảm, thừa nhận những điểm khác với mình, biết dùng thương lượng để giải quyết mâu thuẫn.....
- Trách nhiệm của công dân - học sinh:
+ Xây dựng mối quan hệ thân thiện, tôn trọng, bình đẳng giữa con người với con người; thiết lập mối quan hệ hiểu biết, hữu nghị, hợp tác...
+ HS tham gia hoạt động bảo vệ hòa bình do nhà trường, địa phương tổ chức;Tích cực tuyên truyền, vận động mọi người cùng tham gia...; có thái độ yêu hòa bình, ghét chiến tranh phi nghĩa.
7
(3 đ)
Hs có thể có những cách diễn đạt khác nhau nhưng phải bảo đảm các ý cơ bản:
Việc làm của anh Hùng là sai.
Vì đã ba tháng liền anh Hùng đã không trả lương cho công nhân, đã vậy anh lại còn dọa đuổi việc, không trả lương ba tháng cũ và không thực hiện như đúng trong gia kết hợp đồng lao động giữa người lao động và người sử dụng lao động, Vì vậy anh Hùng đã vi phạm luật lao động. 
 - Hợp đồng LĐ là sự thỏa thuận giữa người LĐ và người sử dụng LĐ về việc làm có trả công, điều kiện LĐ, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ LĐ. 
 - Có ba loại hợp đồng lao động: Hợp đồng lao động không xác định thời hạn; Hợp đồng lao động có thời hạn; Hợp đồng lao động theo mùa vụ.