Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Bài 11: Bếp lửa (Bằng Việt) - Năm học 2020-2021

Soạn: 08/10/2020 
 V¨n b¶n: BẾP LỬA
 (Bằng Việt)
A. Mục tiêu bài dạy: 
1. Kiến thức: 
+ Hiểu biết bước đầu về tác giả Bằng Việt và hoàn cảnh ra đời của bài thơ.
+ N¾m những xúc cảm chân thành của tác giả và hình ảnh người bà giàu tình thương, giàu đức hi sinh.
+ HiÓu viÖc sử dụng kết hợp các yếu tố tự sự, miêu tả, bình luận trong tác phẩm trữ tình
2. Kỹ năng: 
+ Nhận diện, phân tích được các yếu tố miêu tả, tự sự, bình luận và biểu cảm trong bài thơ.
+ Liên hệ để thấy được nỗi nhớ về người bà trong hoàn cảnh tác giả đang ở xa Tổ quốc có mối liên hệ chặt chẽ với những tình cảm với quê hương, đất nước.
3. §¸nh gi¸ n¨ng lùc:
+ Kĩ năng giao tiếp, thể hiện sự tự tin, lắng nghe tích cực, ra quyết định, giải quyết vấn đề, hợp tác, tư duy sáng tạo .v.v.
4.Thái độ: 
+ Giáo dục tình yêu thương gia đình, người thân, quê hương.
B. Chuẩn bị:
* Giáo viên: Chân dung nhà thơ, tập thơ, tham khảo tư liệu: “ Hương cây – Bếp lửa, chuẩn bị máy tính, máy chiếu
* Học sinh : Đọc và trả lời câu hỏi SGK, tìm hiểu thêm về tác giả, tác phẩm
C. Phương pháp: 
+ Nêu vấn đề, hỏi đáp, phân tích, thảo luận nhóm, giảng bình.
+ Kĩ thuật chia nhóm, động não, trình bày một phút, khăn phủ bàn
D. Tiến trình giờ dạy:
1. Ổn định lớp: Kiểm tra sĩ số 
Ngày giảng
Lớp
Sĩ số
 2. Kiểm tra bài cũ: 
* Giáo viên trình chiếu câu hỏi-> Học sinh trả lời-> học sinh khác nhận xét
 ? Đọc thuộc bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”của tác giả Huy Cận? 
 ? Nêu cảm nhận của em về bức tranh lao động của những người ngư dân trên biển?
* Đáp án:
 + Đọc diễn cảm bài thơ.
 + Đó là bức tranh lao động đẹp, lãng mạn, hăng say, khoẻ khoắn, nhiệt tình của những con người lao động mới làm chủ thiên nhiên, làm chủ lao động, với khí thế khẩn trương, sôi nổi, tự hào về sự giàu đẹp của đất nước trong những năm đầu đi lên chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Bài mới: 
HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG:(Trải nghiệm)
- Mục tiêu: tạo hứng thú, tâm thế cho học sinh; tạo tình huống/vấn đề học tập nhằm huy động kiến thức, kinh nghiệm hiện có của học sinh và nhu cầu tìm hiểu kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn đề học tập 
- Phương pháp, kĩ thuật: quan sát tranh ;
- Thời gian: 
Cách 1:Gv trình hiếu hình ảnh chho học sinh xem
Cảm nhận của em khi xem những hình ảnh này?
Gợi ý: ngưỡng mộ, xúc động, nhớ về bà của mình
Gv chuyển ý: Tình cảm gia đình nói chung và tình cảm dành cho bà nói riêng là những thứ tình cảm thiêng liêng nhất, quan trọng nhất trong cuộc đời mỗi con người, đặc biệt là với những đứa trẻ phải chịu những thiệt thòi khi không có cha mẹ bên cạnh. Nhà thơ Bằng Việt đã thể hiện tình cảm đó như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta hiểu điều này
Cách 2: Cho hs nghe bài Bà tôi
Hoạt động của giáo viên- học sinh
Nội dung
* G.viên giới thiệu chân dung nhà thơ Bằng Việt trên màn hình.Chiếu slied 1
? Em hãy nêu những hiểu biết của em về tác giả Bằng Việt?
* Giáo viên giới thiệu bìa một số tác phẩm của Bằng Việt và bổ sung: Bằng Việt làm thơ từ hồi còn học Đại học ở Liên Xô cũ và thơ ông được biết tới từ cuối những năm 1960. Đến nay dù trải qua nhiều công việc khác nhưng ông vẫn gắn bó với việc làm thơ. Thơ ông trong trẻo, mượt mà, khai thác những kỉ niệm, mơ ước của tuổi trẻ nên gần gũi với tuổi trẻ, nhất là trong nhà trường.
A. Giới thiệu chung:
1. Tác giả: 
+ Tên khai sinh Nguyễn Việt Bằng, sinh 15-6-1941
+ Là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ.
+ Giọng thơ: nhiều suy ngẫm, 
? Bài thơ "Bếp lửa" được sáng tác vào năm nào? Trong hoàn cảnh nào?Chiếu slied 2: tác phẩm
+ Bài thơ được in trong tập thơ đầu tay của ông "Hương cây-bếp lửa"(1968), in chung với Lưu Quang Vũ.
* Giáo viên bổ sung: " Tôi viết bài thơ Bếp lửa năm 1963, lúc đang học năm thứ 2 Đại học tổng hợp Quốc gia Ukrai na. Nhân 1 lần đoàn sinh viên xuống thăm 1 nông trường, trước mắt là khung cảnh nông thôn Nga với những ngôi nhà gỗ, những ngọn khói lam chiều rất giống cảnh ở V.N, nhất là những ngôi nhà đơn sơ, mộc mạc... nỗi nhớ nhà, nhớ bà nội da diết dấy lên, những kỉ niệm về quê nhà thức dậy nôn nao. Mùa đông nước Nga rất lạnh, phải đốt lò để sưởi. Ngồi sưởi lửa, tôi bỗng nhớ đến bếp lửa quê nhà, nhớ bà tôi, nhớ người nhóm bếp. Xa bà, xa gia đình khi đã trưởng thành tức là có độ lùi xa để nhớ và suy ngẫm những giá trị tinh thần nên bài thơ viết rất nhanh. Viết "Bếp lửa, tôi chỉ muốn giãi bày tâm trạng thật của lòng mình" Bà nội tôi là 1 phụ nữ nâng dân chân chất, bình dị. Với tôi, bà là hiện thân của sự cần cù, nhẫn nại và đức hy sinh
Và ông đã viết bài thơ "Bếp lửa" trong khung cảnh, tâm trạng đó.
2.Tác phẩm:
+ Viết 1963, khi tác giả đang là sinh viên học nghành luật tại Liên Xô cũ.
+ In lần đầu tiên trong tập "Hương cây bếp lửa" năm 1968 cùng với Lưu Quang Vũ
* G.V hướng dẫn cách đọc: Giọng chậm, nhẹ nhàng, thiết tha, tình cảm
* G.V đọc mẫu 1 đoạn. HS đọc tiếp
? Nhận xét cách đọc?
? Em hiểu thế nào là “đinh ninh”?
+ Nhắc đi nhắc lại cho người khác nắm chắc, nhớ chắc
? “chiến khu”? được hiểu như thế nào?
+ Vùng căn cứ của lực lượng cách mạng hay lực 
lượng kháng chiến.
B. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc - chú thích:
? Bài thơ kết hợp những phương thức nào ?
+ Miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm.
? Đâu là phương thức biểu đạt chính?
* Giáo viên: Các phương thức này kết hợp cụ thể như thế nào, chúng ta sẽ tìm hiểu rõ hơn qua các hình ảnh thơ trong quá trình phân tích.
? Bài thơ được trình bày theo mạch cảm xúc nào?
H kh¸
+ Bài thơ mở ra với hình ảnh bếp lửa, từ đó gợi về tuổi thơ được sống bên bà, được bà quan tâm chăm sóc. Nay cháu đã trưởng thành, suy nghĩ và thấu hiểu về cuộc đời bà với lẽ sống giản dị, cao quý. Người cháu muốn gửi niềm thương nhớ tới bà. 
* Giáo viên trình chiếu: Mạch cảm xúc của bài thơ: đi từ hồi tưởng đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm
2. Bố cục: 
+ PTBĐ: Biểu cảm
? Bài thơ được viết theo thể thơ nào? Tác dụng của cách viết thể thơ đó?
+ Thể thơ tám chữ phù hợp với giọng điệu cảm xúc hồi tưởng và suy ngẫm của nhà thơ.Tuy nhiên, để phù hợp với mạch cảm xúc, có một số câu biến thể 7,9,10 tiếng. 
+ Thể thơ: Tám chữ
? Hãy cho biết bố cục của bài thơ?
* Học sinh trả lời -> 
giáo viên trình chiếu slied 3: bố cục
+Khổ thơ đầu: Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà
+ 3 khổ tiếp: Những kỉ niệm ấu thơ sống bên bà và bếp lửa
+ khổ 6: Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa 
+ khổ cuối: Hình ảnh ngọn lửa và tình cảm của cháu vớic bà 
+ Bố cục: 3 phần
? Bài thơ là lời của nhân vật nào? Nói về ai? Về điều gì?
+ Lời người cháu đi xa nhớ về bà và những kỉ niệm với bà, nói lên lòng kính yêu và những suy ngẫm về bà. 
* Giáo viên chiếu khổ thơ đầu-> Học sinh đọc 3 câu thơ đầu
 Cho häc sinh sö dông phiÕu häc tËp ®· chuÈn bÞ ë nhµ ®Ó cïng ph©n tÝch
? Người cháu nhớ về bà trong hoàn cảnh nào?
+ Khi tác giả đang là sinh viên sống ở Ki - ep, thủ đô Ucraina. Đó là 1 xứ sở băng tuyết lạnh giá. Sống xa nhà, xa người thân, trong KK ấy, tác giả nhớ về gia đình, nhớ về tuổi thơ, nhớ về người bà thân yêu của mình.
3. Phân tích:
a. Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà:
? Sự hồi tưởng của người cháu về bà được bắt đầu bằng hình ảnh nào? 
+ Bếp lửa
* Giáo viên minh hoạ hình ảnh bếp lửa
* Giáo viên: Từ hàng nghìn đời nay, bếp lửa là 1 hình ảnh quen thuộc trong đời sống người dân quê đất Việt. Trong mỗi gia đình không thể không có 1 bếp lửa. Đó là nơi đun nấu của cả nhà, nơi sum họp sau 1 ngày lao động, nơi ghi dấu những niềm vui nỗi buồn. Và khi xa thì nhớ. Bếp lửa là nỗi nhớ đầu tiên của mỗi người khi phải rời chuyển tổ ấm thân thương. Với Bằng Việt cũng vậy, nỗi nhớ đầu tiên thành thơ anh dành cho bếp lửa. 
+ Một bếp lửa : chên vên
+ Một bếp lửa : Êp iu
? Hình ảnh bếp lửa được hình dung trong trí nhớ của tác giả ntn ?
* Giáo viên cho học sinh trả lời-> gạch chân các cụm từ
+ Chờn vờn sương sớm, ấp iu nồng đượm.
? Cách sử dụng từ ngữ của tác giả có gì đặc biệt?
? Tác dụng của biện pháp nghệ thuật và cách sử dụng từ ngữ trên?
+ Chờn vờn: Từ láy tượng hình: hình dung làn sương sớm đang bay nhè nhẹ quanh bếp lửa vừa gợi cái mờ nhòa của hình ảnh kí ức theo thời gian.
+ Từ ấp iu: Gợi bàn tay kiên nhẫn, khéo léo và tấm lòng chi chút của người nhóm lửa, lại rất đúng với công việc nhóm lửa cụ thể.
+ Điệp ngữ "một bếp lửa" nhấn mạnh, khắc sâu hình ảnh ấn tượng, thể hiện nỗi nhớ dai dẳng là khởi nguồn cảm xúc bài thơ.
+ “ Chờn vờn”, “ ấp iu”->Từ láy tả thực việc nhóm bếp lửa 1 cách chính xác cụ thể với những động tác khéo léo, kiên nhẫn, bà có tấm lòng ấm áp thân thương.
+ Điệp ngữ nhấn mạnh, khắc sâu ấn tượng-> Hình ảnh khơi nguồn cảm xúc của người cháu đối với bà.
* Giáo viên: Đều biểu đạt 1 điểm chung: Đó là hình ảnh bếp lửa thân thuộc, ấm áp mỗi sớm mai trong 1 gia đình ở miền quê yên tĩnh -> gợi tình cảm ấm áp thân thương.
? Theo em vì sao nỗi nhớ thương bà lại gợi lên từ hình ảnh bếp lửa? 
+ Vì lo toan của người bà vùng quê nghèo gắn bó với bếp lửa.
* Giáo viên: Từ nỗi nhớ về hình ảnh bếp lửa-> sự liên tưởng tự nhiên đến hình ảnh người nhóm lửa, đến tình cảm ấm áp gắn bó của bà, những kỉ niệm ấu thơ.
-> Hình ảnh bếp lửa thật gần gũi, ấm áp, thân thương
* Giáo viên chuyển ý: Từ hình ảnh bếp lửa khơi nguồn nhớ thương của cháu đối với bà đã để tác giả viết tiếp: "cháu thương bà biết mấy nắng mưa"
* Câu hỏi thảo luận nhóm bàn:(3 phút)
Chiếu slied 4
? Hình ảnh thơ:"cháu thương bà biết mấy nắng mưa"gợi cho em suy nghĩ gì?
? Em hiểu nắng mưa là gì?
+ Biện pháp ẩn dụ: chỉ thời gian, sự khó khăn, vất vả mà người bà phải trải qua
? Tình cảm của người cháu đối với bà ra sao?
+ Tình yêu thương bà của cháu bền bỉ qua năm tháng không phai mờ.
+ Cháu thương bà vất vả, nhọc nhằn qua bao mưa nắng.
* Giáo viên: Lấy từ chỉ thời tiết, chỉ thời gian luân chuyển để gợi sự lận đận, vất vả mưa nắng dãi dầu của bà-> gợi niềm yêu thương sâu sắc của cháu. Cả bài có hai chữ thương thì tác giả dành trọn cho bà. Chúng ta băn khoăn tại sao bếp lửa lại gắn với hình ảnh người bà. Đọc tiếp các khổ thơ ta mới thấy sự gắn bó đó là hợp lý. Bằng Việt đã gợi ra cả một thời thơ ấu bên cạnh người bà của mình. 
+ "Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.."-> Hình ảnh ẩn dụ, gợi tình yêu thương bà của người cháu.
? Đoạn thơ đầu hé mở cho chúng ta điều gì?
+ Tình cảm bà cháu sâu nặng gắn liền với hình ảnh bếp lửa-> Bếp lửa là hình ảnh khơi nguồn cho dòng hồi ưởng cảm xúc về bà.
* Học sinh bình bức tranh minh hoạ trong sgk trên màn hình: Phần tiếp theo của văn bản tập trung diễn tả những cảm xúc của người cháu về bếp lửa và bà trong kí ức cùng với những năm tháng thời gian. Vậy, dòng hồi tưởng của cháu được kể lại như thế nào chúng ta cùng tìm hiểu tiếp.
Cuộc sống của tác giả lúc 4 tuổi được tái hiện như thế nào, một em đọc tiếp khổ thơ.
-> Tình bà cháu gắn liền với bếp lửa, bền bỉ sâu nặng.
HS đọc khổ 2,3,4
3 khổ thơ này tập trung miêu tả những cảm nghĩ của cháu về bếp lửa và bà. Trong kí ức ngưới cháu, những kỉ niệm về bếp lửa và bà luôn hiện dần qua từng mốc thời gian và những hình ảnh sinh động.
GV cho HS thảo luận theo nhóm tổ (3’)
Nhóm 1: Đọc từ “Lên 4 tuổi còn cay”. Trongđoạn thơ này tác giả đã sử dụng phương thức biểu đạt và nghệ thuật gì ? Nội dung chính của đoạn thơ trên ?
* Tích hợp môn lịch sử
Gv: “Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi” cho em liên tưởng đến thời gian nào của cuộc kháng chiến ?
Nhóm 2: Đọc đoạn thơ
“Tám năm dòng cháu cùng bà nhóm lửa
 .
 Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa” ?
Gv: Tìm các biện pháp nghệ thuật có trong đoạn thơ trên ? Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm nào về bà và bếp lửa ? Tình cảm của tác giả với bà ?
Gv: Tiếng chim tu hú vang vọng trong trí nhớ của tác giả, giúp tác giả nhớ lại những gì về bà ? 
Điệp ngữ và phép liệt kê à gợi nhớ kỉ niệm
Bà : - kể chuyện
bảo cháu nghe
dạy cháu làm
chăm cháu học
Cuối khổ thơ tác giả dùng câu hỏi tu từ .
Tu hú ơi ! Chẳng đến ở cùng bà
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa ?
Khi cháu đi xa chỉ có con tu hú ở bên bà, nhà thơ trách con tu hú không đến ở cùng bà lời trách tưởng như vô lí nhưng lại rất có lí bởi nó xuất phát từ lí lẽ của trái tim , từ tình thương của cháu dành cho bà
Nhóm 3: đọc những câu tiếp
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên.
Gv: Tác giả đã nhớ lại những kỉ niệm nào trong đoạn thơ trên ? Nhận xét về cách dùng từ và về lời dẫn của tác giả ? Từ đó giúp em thấy được điều gì về hình ảnh người bà ?
Ở đoạn này tác giả tiếp tục dụng nghệ thuật tách từ và những từ cháy tàn cháy rụi để nhấn mạnh cảnh xóm làng bị tàn phá đau thương và sự khốc liệt của chiến tranh.
- Dẫn lời dẫn trực tiếp và ngôn ngữ mộc mạc giản dị: mày chớ kể này kể nọ của người bà giúp ta hình dung giọng nói, tiếng nói, tình cảm và suy nghĩ của bà. Sáng lên phẩm chất của người bà, người mẹ VN yêu nước 
Nhóm 4: Đọc khổ 5
H: Nhận xét về nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ trên ? Tác dụng ? Tại sao tác giả không dung từ “bếp lửa” mà dung “ngọn lửa ?
- NT điệp từ: rồi, một ngọn lửa, nhóm
à nhấn mạnh hình ảnh bà cần mẫn nhóm bếp lửa.
- Từ bếp lửa thành ngọn lửa, với ý nghĩa trừu tượng và khái quát: Bà không chỉ là người nhóm lửa àm còn là người truyền ngọn lửa của sự sống, niềm tin, niềm yêu thương cho thế hệ tiếp nối.
b. Những kỉ niệm ấu thơ sống bên bà và bếp lửa 
- NT: tự sự kết hợp miêu tả, bình luận; sử dụng từ ngữ, hình ảnh gợi tả, gợi cảm
- Gợi nhớ về cuộc sống nghèo khó, nhọc nhằn, gian khổ 
à Trong tâm trí cháu, bếp lửa, ngọn khói, mùi khói trở thành ấn tượng không thể nào quên cùng với hình ảnh bà.
 - NT: điệp ngữ, liệt kê
à Sự tận tụy, tình yêu thương, đùm bọc, chở che bà dành cho cháu
à Nỗi lo lắng, lòng biết ơn sâu sắc của cháu đối với bà.
 + Tinh thần vững vàng, bền bỉ, vượt qua khó khăn, thử thách của bà
 - Nghệ thuật tách từ và những từ cháy tàn cháy rụi để nhấn mạnh cảnh xóm làng bị tàn phá đau thương và sự khốc liệt của chiến tranh.
- Dẫn lời dẫn trực tiếp và ngôn ngữ mộc mạc giản dị: mày chớ kể này kể nọ của người bà giúp ta hình dung giọng nói, tiếng nói, tình cảm và suy nghĩ của bà. Sáng lên phẩm chất của người bà, người mẹ VN yêu nước 
- NT điệp từ: rồi, một ngọn lửa, nhóm
à nhấn mạnh hình ảnh bà cần mẫn nhóm bếp lửa.
à Bếp lửa của bà còn được nhen lên bởi ngọn lửa của tình yêu thương ấm áp, của niềm tin vững bền, của sức sống bất diệt.
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa !
H: Nghệ thuật được sử dụng trong đoạn thơ trên ?
H: Điệp từ “nhóm” trong từng câu thơ có những ý nghĩa giống và khác nhau ntn ?
H: Phân tích hình ảnh bếp lửa trong bài thơ. Hình ảnh bếp lửa được nhắc đến bao nhiêu lần ? Tại sao khi nhắc đến bếp lửa là người cháu nhớ đến bà, và ngược lại, khi nhơ đến bà là nhớ ngay đến hình ảnh bếp lửa ? Hình ảnh ấy mang ý nghĩa gì trong bài thơ ? Vì sao tác giả lại viết: “Ôi kì là và thiêng liêng – bếp lửa” ?
- Từ bếp lửa được nhăc lại 10 lần
- Ôi kì lạ và thiêng liêng – bếp lửa
à Bếp lửa gắn liền với bà, người PNVN muôn thủa với vẻ đẹp tần tảo, nhẫn nại và đầy yêu thương. Bếp lửa gắn với những khó khan gian khổ của đời bà. Ngày bà nhóm lến bếp lửa cúng là nhóm lên niềm vui, sự sống, niềm yêu thương chi chút dành cho cháu và mọi người. Chính vì thế mà hình ảnh bếp lửa bình dị mà trở lên kì diệu, thiêng liêng.
c. Những suy ngẫm về bà và hình ảnh bếp lửa 
- Điệp từ “nhóm”
à Ca ngợi bà – Người nhóm lửa, giữ lửa và truyền lửa
- Hình ảnh bếp lửa: nhắc lại 10 lần + câu cảm thán
à Bếp lửa gắn với người bà tần tảo, nhẫn lại và đầy yêu thương, bếp lửa bình dị à kì diệu, thiêng liêng
- Bếp lửa trở thành biểu tưởng của tình bà tỏa sáng
Gv. Đọc khổ cuối bài thơ? Nêu nội dung của đoạn?
+ HS đọc khổ cuối bài thơ và nêu nội dung
Gv. Nhớ về bà, nhà thơ nhớ về những thói quen nào của bà? 
-Yêu cầu HS thảo luận nhóm bàn bằng KT động não(5’)
+ HS trao đổi nhóm cặp đôi và trả lời câu hỏi.
HS thảo luận nhóm bàn bằng KT động não(5’)
Gv. Tại sao trong ký ức của nhà thơ khi nhớ về bà lại luôn gắn liền với bếp lửa?
Gv. Hình ảnh bếp lửa mang ý nghĩa gì trong bài thơ? Vì sao tác giả lại viết “Ôi kì lạ và thiêng liêng bếp lửa”?
- HS ghi nhanh ý kiến cá nhân vào phiếu học tập của mình; trao đổi trong nhóm; 2 HS trả lời,1-2 HS đại diện nhận xét
*GVnhận xét và chốt trên máy chiếu, ghi bảng.
* Gv bình: Hình ảnh bếp lửa trở thành biểu tượng trong mỗi gia đình, trong trái tim mỗi con người. Với tác giả ánh sáng ấy đã chiếu sáng chân dung người bà kính yêu. Hình ảnh người bà vĩ đại mà gần gũi yêu thương, lung linh sắc màu cổ tích, dù đi suốt cuộc đời người cháu vẫn không thể nguôi quên.
H.Cảm nhận của em về tình bà cháu được thể hiện trong bài thơ? Hình ảnh ấy được gắn liền với những tình cảm nào khác?
*GV chốt: 
 Lòng yêu bà, biết ơn bà chính là biểu hiện cụ thể của tình yêu thương có sức toả sáng nâng đỡ con người trên suốt chặng đường đời . Sự gắn bó với gia đình, quê hương đó cũng là sự khởi đầu của tình người, tình yêu quê hương đất nước.
GV khái quát kiến thức trọng tâm toàn bài và chuyển ý củng cố bằng BTTN
d. Hình ảnh ngọn lửa và tình cảm của cháu vớic bà (khổ cuối)
- Mấy chục năm 
- Thói quen dậy sớm
- Nhóm bếp lửa ấp iu yêu thương khoai sắn xôi gạo tâm tình tuổi nhỏ
=> biểu tượng của cuộc sống mỗi gia đình, đất nước, con người
- Ôi kì lạ bếp lửa: thân thuộc, kì diệu, thiêng liêng.
à Lòng bết ơn ,kính trọng, nhớ thương tha thiết của cháu với bà.
->Cháu không nguôi nỗi nhớ về bà với tất cả niềm yêu thương, kính trọng, biết ơn bà ->Tình yêu quê hương, cội nguồn
à Lòng bết ơn ,kính trọng, nhớ thương tha thiết của cháu với bà.
è Nỗi nhớ về cội nguồn à tình yêu gia đình, yêu quê hương.
Gv: Học xong bài thơ em cần ghi nhớ được những giá trị nội dung gì?
(GV dùng kĩ thuật trình bày 1 phút)
Hs: Suy nghĩ, trả lời
Gv: Em hãy trình bày những nét đặc sắc về nghệ thuật của bài thơ?
(GV dùng kĩ thuật trình bày 1 phút)
Hs: Suy nghĩ, trả lời
* GV giúp đỡ, tư vấn HS trình bày nội dung theo phần Ghi nhớ SGK.
Gv: Gọi HS đọc ghi nhớ SGK/142.
2. Hướng dẫn HS nêu ý nghĩa văn bản.
H. Nêu ý nghĩa của bài thơ?
* GV giúp đỡ, tư vấn cách HS thực hiện để trả lời câu hỏi
GV khái quát kiến thức trọng tâm và chuyển ý. 
III. Tổng kết:
1. Nội dung
- Hình ảnh bếp lửa khơi nguồn cho dòng hồi tưởng cảm xúc về bà.
- Hình ảnh người bà và những kỉ niệm tình bà cháu trong hồi tưởng của tác giả.
- Hình ảnh ngọn lửa và tình cảm thấm thía của tác giả đối với người bà.
2. Nghệ thuật: 
- Xây dựng hình ảnh cụ thể, gần gũi, gợi nhiều liên tưởng, mang ý nghĩa biểu tượng. 
- Thể thơ tám chữ-> phù hợp giọng điệu hồi tưởng và suy ngẫm
- Kết hợp nhuần nhuyễn giữa các PTBĐ miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm.
*Ghi nhớ SGK/146 
 3.Ý nghĩa văn bản
Từ những kỉ niệm tuổi thơ ấm áp tình bà cháu, nhà thơ cho ta hiểu thêm về những người bà, những người mẹ, về nhân dân nghĩa tình.
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 
- Mục tiêu: Học sinh vận dụng những kiến thức mới đã học ở phần hình thành kiến thức vào các tình huống cụ thể thông qua hệ thống bài tập
- Phương pháp, 
- Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn phủ bàn, Chia nhóm
- Thời gian: 
 Nhóm 1:
1. Dòng hồi tưởng của người cháu thuộc phương thức biểu đạt nào? 
 + Biểu cảm kết hợp tự sự, miêu tả.
Nhóm 2:
 2. Em có nhận xét gì về cách xây dựng các hình ảnh thơ mà tác giả dùng trong các đoạn thơ trên? 
 + Hình ảnh cụ thể, gần gũi, gợi liên tưởng.
Nhóm 3:
 3. Ở nơi phồn hoa đô thị với những phương tiện hiện đại mà cháu vẫn nhớ về Bếp lửa quê hương và người bà. Em cảm nhận gì về người cháu và tình bà cháu?
 + Tâm hồn cao đẹp
 + Tình cảm nhớ thương, yêu kính bà sâu nặng.
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 
- Mục tiêu: Sử dụng kiến thức, kĩ năng đã học để giải quyết vấn đề, nhiệm vụ trong thực tế
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: Trả lời nhanh, KT khăn trải bàn
- Thời gian: ( )
?Hãy làm một bài thơ hoặc viết một đoạn văn kể về bà của mình
HOẠT ĐỘNG MỞ RỘNG, TÌM TÒI, SÁNG TẠO
- Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học tập suốt đời.
- Phương pháp: thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ 
- Thời gian: ( )
? Hãy tưởng tượng ra hình ảnh người bà, người cháu đang ngồi bên bếp lửa và vẽ lại hình ảnh đó
 4. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài sau:
+ Học thuộc lòng, đọc diễn cảm bài thơ. 
 + Phân tích sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả, tự sự, nghị luận và biểu cảm ở một đoạn tự chọn trong bài thơ