Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 19: Cách dẫn trực tiếp. Cách dẫn gián tiếp - Phan Văn Phong

Kớnh chào quý thầy cụ và cỏc em!Ngữ văn - Tiết 19:Cỏch dẫn trực tiếp và cỏch dẫn giỏn tiếpPHAN VĂN PHONGGV TRƯỜNG TH & THCS HUỲNH THÚC KHÁNGTIẾT 19: CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾPI. Cỏch dẫn trực tiếp1. Tỡm hiểu vớ dụ ( Sgk )2.Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Dẫn lời núi nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :b, Dẫn ý nghĩ nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :Cú thể thay đổi ,ngăn cỏch giữa lời dẫn và lời người dẫn bằng dấu -3. Kết luận: Ghi nhớ 1 Sgk/45II. Cỏch dẫn giỏn tiếp1. Tỡm hiểu vớ dụ ( Sgk )2.Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Thuật lại lời núi nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” b, Thuật lại ý nghĩ nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” Cả việc thuật lại lời núi hay ý nghĩ cú điều chỉnh cho thớch hợp ( khụng cần đỳng nguyờn văn ) 3. Kết luận: Ghi nhớ 2 Sgk/45III. Luyện tậpBT1a, Dẫn lời núi nhõn vật ( qua ý nghĩ của lóo Hạc gỏn cho con chú); Cỏch dẫn trực tiếp.b, Dẫn ý nghĩ của nhõn vật lóo Hạc ; Cỏch dẫn trực tiếp.BT2- Cỏch dẫn trực tiếp: Trong bỏo cỏo chớnh trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng, chủ tịch HCM nờu rừ: “ Chỳng ta anh hựng”.- Cỏch dẫn giỏn tiếp: Trong bỏo cỏo chớnh trị chủ tịch HCM khẳng định rằng chỳng ta anh hựng.BT3VD: Vũ Nương nhõn đú gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan Lang núi hộ với chàng Trương (rằng) nếu cũn nhớ chỳt tỡnh xưa nghĩa cũ thỡ xin lập một đàn giải oan bờn bến sụng, đốt cõy đốn thần xuống nước, Vũ Nương sẽ trở về.TUẦN 4 Đọc và tìm hiểu các đoạn văn sau (trích từ truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long): “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưưa kịp quét tưước dọn dẹp, chưưa kịp gấp chăn chẳng hạn” – Hoạ sĩ nghĩ thầm.* Khi chuyển đổi vị trí hai bộ phận ở (b), ta có:=> Dẫn lời nóib) Hoạ sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưưa kịp quét tưước dọn dẹp, chưưa kịp gấp chăn chẳng hạn.”=> Dẫn ý nghĩa) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. Ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” ngưười là gì?”3. Kết luận :Ghi nhớ 1 ( Sgk) Dẫn trực tiếp, tức là nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ của ngưười hoặc nhân vật; lời dẫn trực tiếp đưược đặt trong dấu ngoặc kép.2. Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Dẫn lời núi nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :b, Dẫn ý nghĩ nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :Cú thể thay đổi ,ngăn cỏch giữa lời dẫn và lời người dẫn bằng dấu -Đọc và tìm hiểu các đoạn trích sau:= > Dẫn lời nói= > Dẫn ý nghĩa) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ. 	 	(Nam Cao, Lão Hạc)b) Nhưưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật. 	 	(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, 	 tinh hoa và khí phách của dân tộc, lưương tâm của thời đại)	So sánh cách dẫn ở các ví dụ mục II với cách dẫn ở các ví dụ mục I ? a) Cháu ở liền trong trạm hàng tháng. Bác lái xe bao lần dừng, bóp còi toe toe, mặc, cháu gan lì nhất định không xuống. ấy thế là một hôm, bác lái phải thân hành lên trạm cháu. Cháu nói: “Đấy, bác cũng chẳng “thèm” ngưười là gì ?” b) Hoạ sĩ nghĩ thầm: “Khách tới bất ngờ, chắc cu cậu chưưa kịp quét tước dọn dẹp, chưưa kịp gấp chăn chẳng hạn.” = > Nhắc lại nguyên văn lời nói hay ý nghĩ, đưược đặt trong dấu ngoặc kép. = > Thuật lại lời nói hay ý nghĩ có điều chỉnh cho thích hợp, không đặt trong dấu ngoặc kép.Mục IMục IIa) Lão tìm lời lẽ giảng giải cho con trai hiểu. Lão khuyên nó hãy dằn lòng bỏ đám này, để dùi giắng lại ít lâu, xem có đám nào khá mà nhẹ tiền hơn sẽ liệu; chẳng lấy đứa này thì lấy đứa khác; làng này đã chết hết con gái đâu mà sợ. 	b) Nhưưng chớ hiểu lầm rằng Bác sống khắc khổ theo lối nhà tu hành, thanh tao theo kiểu nhà hiền triết ẩn dật. 3. Kết luận :Ghi nhớ 2 ( Sgk) Dẫn gián tiếp, tức là thuật lại lời nói hay ý nghĩ của ngưười hoặc nhân vật, có điều chỉnh cho thích hợp; lời dẫn gián tiếp không đặt trong dấu ngoặc kép.2.Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Thuật lại lời núi nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” b, Thuật lại ý nghĩ nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” Cả việc thuật lại lời núi hay ý nghĩ cú điều chỉnh cho thớch hợp ( khụng cần đỳng nguyờn văn ) Bài tập 1: Tìm lời dẫn trong những đoạn trích sau (Trích từ truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao). Cho biết đó là lời nói hay ý nghĩ đưược dẫn, là lời dẫn trực tiếp hay gián tiếp? = > Dẫn lời nói của nhõn vật lóo Hạc gỏn cho con chú. Cách dẫn: trực tiếp. = > Dẫn ý nghĩ; Cách dẫn: trực tiếp. a) Nó cứ làm in nhưư nó trách tôi; nó kêu ưư ử, nhìn tôi, nhưư muốn bảo tôi rằng:“A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão nhưư thế mà lão xử với tôi nhưư thế này à?” a) Nó cứ làm in nhưư nó trách tôi; nó kêu ư ử, nhìn tôi, nhưư muốn bảo tôi rằng“A! Lão già tệ lắm! Tôi ăn ở với lão nhưư thế mà lão xử với tôi nhưư thế này à?”b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vưườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đưược năm mưươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả ”b) Sau khi thằng con đi, lão tự bảo rằng: “Cái vưườn là của con ta. Hồi còn mồ ma mẹ nó, mẹ nó cố thắt lưưng buộc bụng, dè sẻn mãi, mới để ra đưược năm mưươi đồng bạc tậu. Hồi ấy, mọi thức đều rẻ cả ”Bài tập 2: Viết một đoạn văn nghị luận có nội dung liên quan đến một trong ba ý kiến dưưới đây. Trích dẫn ý kiến đó theo hai cách: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp. a) Chúng ta phải ghi nhớ công lao của các vị anh hùng dân tộc vì các vị ấy là tiêu biểu của một dân tộc anh hùng. 	 (Hồ Chí Minh, Báo cáo Chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II của Đảng)b) Giản dị trong đời sống, trong quan hệ với mọi ngưười, trong tác phong, Hồ Chủ tịch cũng rất giản dị trong lời nói và bài viết, vì muốn cho quần chúng nhân dân hiểu đưược, nhớ đưược, làm đưược. 	(Phạm Văn Đồng, Chủ tịch Hồ Chí Minh, 	tinh hoa và khí phách của dân tộc, lưương tâm của thời đại)c) Ngưười Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.	 (Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc)Bài tâp 2: c) Ngưười Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.	 (Đặng Thai Mai, Tiếng Việt, một biểu hiện hùng hồn của sức sống dân tộc)* Dẫn gián tiếp: Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu của Tiếng Việt, giáo sưư Đặng Thai Mai cũng đã nói rằng ngưười Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình.Đoạn văn mẫu:* Dẫn trực tiếp: Để khẳng định những giá trị vô cùng quý báu của Tiếng Việt, giáo sưư Đặng Thai Mai đã nói: “Ngưười Việt Nam ngày nay có lí do đầy đủ và vững chắc để tự hào với tiếng nói của mình”. Chúng ta tự hào về Tiếng Việt thì phải biết giữ gìn sự trong sáng và giàu đẹp của nó, phải biết phát huy nó theo một tầm cao mới của thời đại.	 Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mưười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưưa Phan ra khỏi nưước. Vũ Nưương nhân đó cũng đưưa gửi một chiếc hoa vàng mà dặn: - Nhờ nói hộ với chàng Trương, nếu còn nhớ chút tình xưưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nưước, tôi sẽ trở về. (Nguyễn Dữ, Chuyện ngưười con gái Nam Xương)* Cách dẫn gián tiếp: Hôm sau Linh Phi lấy một cái túi bằng lụa tía, đựng mưười hạt minh châu, sai sứ giả Xích Hỗn đưưa Phan ra khỏi nưước. Vũ Nưương nhân đó cũng đưa gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan nói hộ với chàng Trưương rằng nếu còn nhớ chút tình xưưa nghĩa cũ, thì xin lập một đàn giải oan ở bến sông, đốt cây đèn thần chiếu xuống nưước, Vũ Nưương sẽ trở về. Bài tập 3: Hãy thuật lại lời nhân vật Vũ Nưương trong đoạn trích sau đây theo cách dẫn gián tiếp:* Cách dẫn trực tiếp: Có hai cách dẫn lời nói hay ý nghĩ: dẫn trực tiếp và dẫn gián tiếp. Cả hai cách dẫn đều có thể sử dụng từ “rằng”.	- Khi chuyển từ lời dẫn trực tiếp sang lời dẫn gián tiếp cần: + Bỏ dấu hai chấm và dấu ngoặc kép; + Chuyển chủ ngữ ở lời dẫn trực tiếp sang ngôi thích hợp (đại từ ở ngôi thứ 3); + Thay đổi các từ định vị thời gian cho thích hợp.Một số kiến thức cần lưưu ý:TIẾT 19: CÁCH DẪN TRỰC TIẾP VÀ CÁCH DẪN GIÁN TIẾPI. Cỏch dẫn trực tiếp1. Tỡm hiểu vớ dụ ( Sgk )2.Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Dẫn lời núi nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :b, Dẫn ý nghĩ nhõn vật, đặt trong dấu “” và sau dấu :Cú thể thay đổi ,ngăn cỏch giữa lời dẫn và lời người dẫn bằng dấu -3. Kết luận: Ghi nhớ 1 Sgk/45II. Cỏch dẫn giỏn tiếp1. Tỡm hiểu vớ dụ ( Sgk )2.Nhận xột: Bộ phận in đậm của 2 đoạn trớch là:a, Thuật lại lời núi nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” b, Thuật lại ý nghĩ nhõn vật, khụng đặt trong dấu “” Cả việc thuật lại lời núi hay ý nghĩ cú điều chỉnh cho thớch hợp ( khụng cần đỳng nguyờn văn ) 3. Kết luận: Ghi nhớ 2 Sgk/45III. Luyện tậpBT1a, Dẫn lời núi nhõn vật ( qua ý nghĩ của lóo Hạc gỏn cho con chú); Cỏch dẫn trực tiếp.b, Dẫn ý nghĩ của nhõn vật lóo Hạc ; Cỏch dẫn trực tiếp.BT2- Cỏch dẫn trực tiếp: Trong bỏo cỏo chớnh trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ hai của Đảng, chủ tịch HCM nờu rừ: “ Chỳng ta anh hựng”.- Cỏch dẫn giỏn tiếp: Trong bỏo cỏo chớnh trị chủ tịch HCM khẳng định rằng chỳng ta anh hựng.BT3VD: Vũ Nương nhõn đú gửi một chiếc hoa vàng và dặn Phan Lang núi hộ với chàng Trương (rằng) nếu cũn nhớ chỳt tỡnh xưa nghĩa cũ thỡ xin lập một đàn giải oan bờn bến sụng, đốt cõy đốn thần xuống nước, Vũ Nương sẽ trở về.HưƯớng dẫn về nhà: - Học kĩ ghi nhớ (SGK trang 54) - Làm hoàn chỉnh BT 2, làm bài tập 3 vào vở bài tập. - Chuẩn bị bài: Ôn kĩ về kiến thức: Tóm tắt văn bản tự sự (Khái niệm, mục đích); nghiên cứu các bài tập ở bài: Luyện tập tóm tắt văn bản tự sự.Cảm ơn quý thầy cụ và cỏc em!