Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 38+39: Đồng chí (Chính Hữu) - Bạch Thị Thảo

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QÚY THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜTRƯỜNG THCS ĐẠ LONGMÔN : NGỮ VĂN 9Giáo viên: Bạch Thị ThảoThuộc thể loại trữ tình AĐều mượn cốt truyện từ Trung QuốcBLà truyện Nôm bình dâncLà truyện Nôm bác họcDCâu 1012345Hết giờ Nhận định nào sau đây đúng với Truyện Kiều và truyện Lục Vân Tiên1. Khởi độngTác phẩm nào không phải là Văn học trung đại Truyện Kiều A Chuyện người con gái Nam XươngB Sống chết mặc bay c Hịch tướng sĩDHết giờ012345Câu 2Khởi động Tác phẩm nào sau đây được xem là áng “ Thiên cổ kỳ bút” ?Truyện Kiều ( Nguyễn Du). ATruyền kỳ mạn lục ( Nguyễn Dữ).B Hoàng Lê nhất thống chí ( NGVP).c Truyện Lục Vân Tiên ( NĐC).DCâu 3012345Hết giờKhởi độngTác phẩm nào sau đây được xem là «Tập đại thành của văn học dân tộc» Truyền Kỳ mạn lục ( Nguyễn Dữ) A Hoàng Lê nhất thống chí ( NGVP) B Truyện Kiều ( Nguyễn Du)cTruyện Lục Vân Tiên ( NĐC)DHết giờ012345Câu 4Khởi độngTinh thần yêu nướcATinh thần nhân đạoBNội dung hiện thựccCả B và CDCâu 5012345Hết giờGiá trị tư tưởng lớn nhất của Truyện Kiều là gì ?Khởi độngĐề cao đạo đức phong kiếnBNêu lên luận đề của tác phẩmcĐề cao đạo lí làm người.Câu 6012345Hết giờMở đầu truyện “ Lục Vân Tiên” ( câu 5,6) Nguyễn Đình Chiểu viết: Trai thì trung hiếu làm đầu Gái thì tiết hạnh là câu trau mình Theo em Nguyễn Đình Chiểu muốn đề cao điều gì? Khởi độngTiết 38+39ĐỒNG CHÍ( Chính Hữu)2. HOẠT ĐỘNG 2: HÌNH THÀNH KIẾN THỨCKCCPTên thật là Trần Đình Đắc(1926- 2007) quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh.- Năm 1946, ông gia nhập Trung đoàn Thủ đô và hoạt động trong quân đội suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ông bắt đầu làm thơ năm 1947, thơ ông hầu như chỉ viết về người lính và chiến tranh.- Ông được nhà nước trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật năm 2000.Tác phẩm của Chính Hữu* Chính Hữu nói về sự ra đời của bài thơ “Đồng ch픓 Cuối năm 1947, tôi tham gia chiến dịch chiến dịch Việt Bắc -Thu đông (1947). Chúng tôi phục kích từng chặng đánh , phải nói là gian khổ.Bản thân tôi phong phanh trên người một bộ áo cánh, đầu không mũ, chân không giày. Đêm ngủ phải rải lá khô để nằm, không chăn, màn .Sau đó tôi ốm, phải nằm lại điều trị; đơn vị cử một đồng chí ở lại săn sóc tôi. Trong khi ốm, nằm tại nhà sàn heo hút, tôi làm bài thơ “ Đồng chí” Trong bài thơ, có những chi tiết không phải là của tôi, mà là của bạn, nhưng cơ bản thì là của tôi. Tất cả những hình ảnh gian khổ của đời lính thiếu ăn, thiếu mặc, sốt rét, bệnh tật bạn và tôi đều cùng trải qua. Trong những hoàn cảnh đó,chúng tôi là một, gắn bó trong tình đồng đội .”Ruộng nương anh gửi bạn thân càyGian nhà không mặc kệ gió lung layGiếng nước gốc đa nhớ người ra lính.Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnhSốt run người vừng trán ướt mồ hôi.Áo anh rách vaiQuần tôi có vài mảnh váMiệng cười buốt giá Chân không giàyThương nhau tay nắm lấy bàn tay.Đêm nay rừng hoang sương muốiĐứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. 1948Quê hương anh nước mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.Anh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhau,Súng bên súng đầu sát bên đầu,Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.Đồng chí ! ĐỒNG CHÍChính HữuĐất mặn đồng chua: vùng đất nhiễm mặn ven biển nức ngập hay nhiễm phèn có độ chua cao, đất xấu khó trồng trọtĐồng chí : Người có chung trí hướng,lí tưởng, người có cùng một tổ chức cách mạng ,đoàn thể chính trị thường gọi nhau là đồng chíTri kỉ : Đôi bạn thân( Hiểu bạn như hiểu mình)Biểu hiện của tình đồng chíQuê hương anh nước mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.Anh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhau,Súng bên súng đầu sát bên đầu,Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.Đồng chí !BỐ CỤC Ruộng nương anh gửi bạn thân càyGian nhà không mặc kệ gió lung layGiếng nước gốc đa nhớ người ra lính.Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnhSốt run người vừng trán ướt mồ hôi.Áo anh rách vaiQuần tôi có vài mảnh váMiệng cười buốt giá Chân không giàyThương nhau tay nắm lấy bàn tay.Đêm nay rừng hoang sương muốiĐứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. Cơ sở của tình đồng chíBiểu tượng đẹp về tình đồng chíQuê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Súng bên súng, đầu sát bên đầu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ. Đồng chí! II. Đọc- hiểu văn bảnc1. Cơ sở tạo nên tình đồng chí .Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, II. Đọc- hiểu văn bảnc1. Cơ sở tạo nên tình đồng chí .nước mặn đồng chua đất cày lên sỏi đá Quê hương anh Làng tôi nghèo Bốn câu thơ đầuGợi lên cho em liên tưởng đến vùng quê nào ở nước ta? Điểm chung của những vùng quê đó?* Thảo luận nhóm 3pNhận xét về ngôn ngữ và biện pháp nghệ thuật được sử dụng ở bốn câu thơ đầu?2. Qua lời giới thiệu chúng ta biết gì về hoàn cảnh xuất thân của người lính?Quê hương anh nước mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.Anh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhau=>NT: Sử dụng sáng tạo thành ngữ, Cấu trúc song hành đối xứng ( câu 1- câu 2): Xuất thân cùng chung giai cấp nông dân nghèo khó, mặc áo lính . Họ đến từ mọi miền đất nước chỗ xa lạ trở thành thân quen. ĐỒNG CHÍ (Chính Hữu)Súng bên súng, đầu sát bên đầu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ. “ Súng bên súng đầu sát bên đầuĐêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ”* Thảo luận nhóm – 3’ báo cáo, chia sẻ - thực hiện yêu cầuH1. Chỉ rõ biện pháp nghệ thuật tác giả sử dụng trong hai câu thơ trên? ( Gợi ý: Chú ý những từ ngữ in đậm).Qua đó khẳng định, cơ sở tiếp theo của tình đồng chí là gì? => Nt: Điệp ngữ, hình ảnh giản dị chân thực , giàu tính biểu tượng: Cùng chung nhiệm vụ, mục đích, lí tưởng chiến đấu. Cùng chung khó khăn, thiếu thốn .Từ chỗ xa lạ-> thân quen -> tri kỉ .Đồng chí!  ĐỒNG CHÍ - Chính Hữu - Quê hương anh nước mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đáAnh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhauSúng bên súng, đầu sát bên đầuĐêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ Đồng chí!TRAO ĐỔI:Dòng thứ 7 của đoạn thơ có gì đặc biệt? Em hãy cảm nhận vẻ đẹp của câu thơ ấy? CƠ SỞ HÌNH THÀNH TÌNH ĐỒNG CHÍĐồng cảnh:Cùng chung Hoàn cảnh xuất thânĐồng ngũ:Cùng chung nhiệm vụ, lí tưởngĐồng cảm:Cùng chung khó khăn, thiếu thốnXa lạ quen nhau tri kỉ Đồng chí: Cơ sở vững chắc, thiêng liêng, cao đẹp Quê hương anh nước mặn đồng chua Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau, Súng bên súng, đầu sát bên đầu, Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷ. Đồng chí! 3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP1945 A1950B1954c1948DCâu 1012345Hết giờ Bài thơ ‘ Đồng chí’ được tác giả sáng tác vào năm nào?LUYỆN TẬPBài thơ ‘ Đồng chí’ thuộc thể thơ nào?Thất ngôn tứ tuyệtA Thơ lục bátB Thơ tự do c Thơ ngũ ngônDHết giờ012345Câu 2 Hoàn cảnh xuất thân của người lính ?Gia đình trí thức ANông dân nghèo khóB Công nhân nghèoc Gia đình địa chủDCâu 3012345Hết giờNghệ thuật chínhđược sử dụng phần 1 là gì?Nhân hoá , ẩn dụASo sánh B Thành ngữ, điệp ngữ, câu thơ đối xứng, liên tưởngcNói quá, chơi chữDHết giờ012345Câu 4‘Súng bên súng đầu sát bên đầuĐêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ’cơ sở của tình đồng chí là gì?Chung hoàn cảnh , nhiệm vụ.AChung mục đích và lí tưởng. BTừ xa lạ đến thân thiết-> Tri kỉcCả A, B và CDCâu 5012345Hết giờ NHỚ (Hồng Nguyên)Lũ chúng tôiBọn người tứ xứGặp nhau hồi chưa biết chữQuen nhau từ buổi “một hai”Súng bắn chưa quenQuân sự mươi bàiLòng vẫn cười vui kháng chiếnLột sắt đường tàuRèn thêm dao kiếmÁo vải chân khôngĐi lùng giặc đánhBa năm rồi gửi lại quê hươngMái lều gianhTiếng mõ đêm trườngLuống cày đất đỏÍt nhiều người vợ trẻMòn chân bên cối gạo canh khuyaHoạt động vận dụng . Tìm tòi và mở rộng- Học thuộc lòng và đọc diễn cảm bài thơ.- Cảm nhận, suy nghĩ của em ở câu thơ thứ 7- Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về đoạn thơ đầu.- Soạn bài: Bài thơ về tiểu đội xe không kính18Hoạt động vận dụng . Tìm tòi và mở rộngChuẩn bị bài mới soạn phần 2 cơ sở tình đồng chí và phần 3: Biểu tượng tình đồng chí. Bám vào câu hỏi SGK tham khảo đoạn phim tưu liệu về chiến dịch Thu – Đông 1947, bài hát đồng đội. 18