Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Thuật ngữ

CHÀO MỪNG QUÝ THẦY CÔ VỀ DỰ GIỜ THAO GIẢNG LỚP 9Câu 1: Lựa chọn cách phát triển từ vựng Tiếng Việt đúng nhất?A. Tạo từ ngữ mớiB. Mượn từ ngữ của tiếng nước ngoàiC. Tạo từ ngữ mới và mượn từ ngữ của tiếng ngoàiD. Tất cả các câu đều sai Xà phòng, ca nô, ra - đi - ôB. Intơrnet, ô tô, ôxiC. Ti vi, ghi đông, sô phaD. Ca sĩ, mãng xà, nô lệ Câu 2:Trong các nhóm từ sau đây, nhóm nào là từ mượn của tiếng Hán?Hãy giải thích nghĩa của các từ in đậm trong câu sau:	a. Bạn đừng nên phản ứng như vậy.	b. Đó là một phản ứng hóa học.So sánh hai cách giải thích về nghĩa của từ nước và từ muối, hãy lí giải sự khác nhau đó? Cách thứ nhất- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn.Cách thứ hai:- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20.- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít. Thảo luận nhóm: 3 phútSo sánh hai cách giải thích về nghĩa của từ nước và từ muối, hãy lí giải sự khác nhau đó? Cách thứ nhất- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn.Cách thứ hai:- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20.- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít. Nêu lên đặc tính bên ngoài, dựa trên cơ sở kinh nghiệm, tính chất cảm tính. Dựa vào đặc tính bên trong của sự vật, nghiên cứu khoa học, tính chuyên môn sâu về môn hóa học.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10.ĐỊA LÝNGỮ VĂNHOÁ HỌCTOÁN HỌCEm đã học các định nghĩa này ở những bộ môn nào?Văn bản khoa học, công nghệ?Các văn bản nghiên cứu KH là quá trình tạo ra tri thức mới cho toàn nhân loại, CN là kĩ năng, phương pháp, công cụ biến đổi thành sản phẩm.Ghi nhớ 1Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ. 1./ ......là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.LựcBài tập 1: Tìm thuật ngữ thích hợp điền vào chỗ trống 3./. là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà,nước chảy,...Xâm thực5./. là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.Di chỉ 6./. .là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.Thụ phấn 7./. ..là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.Đường trung trực..ABThạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10. Ví dụ I.2: SGK/88ĐỊA LÝNGỮ VĂNHOÁ HỌCTOÁN HỌC(?)Các thuật ngữ thạch nhũ, badơ, ẩn dụ, phân số thập phân còn có nghĩa nào khác không? Từ đó rút ra nhận xét nghĩa của thuật ngữ? Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệmVí dụ II.2 sgk/88a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước. b. Tay nâng chén muối đĩa gừng,Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau. (Ca dao) - Trong 2 ví dụ, ví dụ nào từ muối có sắc thái biểu cảm? Em hãy phân tích sắc thái biểu cảm đó?- Vậy từ muối nào không có sắc thái biểu cảm?- Rút ra nhận xét về đặc điểm thuật ngữ?Thuật ngữ từ ngữ thông thườngThuật ngữ không có sắc thái biểu cảm Ghi nhớ 2 sgk+ Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ tương ứng với một khái niệm.+ Thuật ngữ không có tính biểu cảm. Thị trường: chỉ nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)Thị trường: Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)Thuật ngữ trong Kinh tế họcThuật ngữ trong Vật líBài tập 5 (SGK/90) .Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ không? Vì sao? Không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.Khái niệm: Đặc điểm: Đảm bảo tính chính xác Là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ Thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệVề nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ tương ứng với một khái niệm.Thuật ngữ không có tính biểu cảmTHẢO LUẬN NHÓM: Bài tập 2/90: Trong đoạn trích này, điểm tựa có được dùng như một thuật ngữ vật lí không? Ở đây nó có nghĩa gì?“Nếu được làm hạt giống để mùa sauNếu lịch sử chọn ta làm điểm tựaVui gì hơn làm người lính đi đầuTrong đêm tối tim ta là ngọn lửa! ” (Tố Hữu )-> Điểm tựa ở trong khổ thơ này không được dùng như thuật ngữ mà dùng với nghĩa là chỗ dựa chính, là nơi gửi gắm niềm tin.- §iÓm tùa : Lµ ®iÓm cè ®Þnh cña mét ®ßn bÈy, th«ng qu¸ ®ã lùc t¸c ®éng được truyÒn tíi lùc c¶n.(Vật lý)Bài tập 3/90. Trường hợp nào hỗn hợp được dùng như thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thônga. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục. b. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển, là một hỗn hợp.Hãy đặt câu với từ hỗn hợp dùng theo nghĩa thông thườngThức ăn gia súc là thức ăn hỗn hợp. Chọn nhận định không đúng về đặc điểm của TN:A. Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệm nhất định và ngược lại. B. Thuật ngữ có tính biểu cảm.C. Thuật ngữ có tính chính xác cao.D. Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học. Trong các câu sau, từ sông nào là thuật ngữ, từ sông nào có giá trị biểu cảm?A. Sông là dòng chảy cố định trên bề mặt trái đất. B. “Tôi dang tay ôm nước vào lòng Sông mở nước ôm tôi vào dạ”.C. “Làng tôi ở vốn làm nghề chài lưới Nước bao vây cách bể nửa ngày sông”Hãy tìm một số thuật ngữ về môi trườngÔ nhiễm Môi trườngHệ sinh tháiKhông khíTầng ozonHiệu ứng nhà kínhMôi trường xanhCông nghệ sạchDu lịch sinh tháiKhoa học môi trường TRÒ CHƠIAi nhanh hơn nào! TÌM TÒI, MỞ RỘNGTìm thuật ngữ được sử dụng trong đoạn phim hoat hình: Những hiệp sĩ xanhHọc thuộc 2 ghi nhớ để nắm vững khái niệm và đặc điểm của thuật ngữHoàn thiện các bài tập.Viết đoạn văn có sử dụng thuật ngữ.Soạn bài: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt NgaHướng dẫn tự học