Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 123: Văn bản Sang thu (Hữu Thỉnh)

Chµo mõng qúy thÇy c« gi¸ovÒ dù giê LỚP 9A2Tiết 123: Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh - I/. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : - Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942. - Quê quán: huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc . - Nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ . - Có nhiều tập thơ, trường ca nổi tiếng. - Từng là tổng thơ kí hội nhà văn Việt Nam.. + Thu­ mïa ®«ng (1984).+ Tõ chiÕn hµo ®Õn thµnh phè (1985).+ Tr­êng ca biÓn...Moät soá taäp thô noåi tieáng:Phong c¸ch th¬ Hữu ThØnh: ThiÕt tha, s©u l¾ng, giµu suy t­ưởng.ViÕt vÒ ng­ười lÝnh HiÖn thùc s«i ®éng cña chiÕn tranhCon ng­ười, cuéc sèng ë n«ng th«n Mïa thuĐÒ tµiTrong chiÕn tranhSau chiÕn tranhHữu ThØnh ®­ược tÆng nhiÒu gi¶i th­ưởng:+ Gi¶i nhÊt cuéc thi th¬ b¸o văn nghệ năm 1976.+ Gi¶i thưởng héi nhµ văn ViÖt Nam năm 1980 vµ 1995.+ Gi¶i thưởng văn häc ASEAN năm 1999.+ Gi¶i th­ưởng nhµ nước năm 2000.Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :1. Tác giả : 2. Tác phẩm : a. Hoàn cảnh sáng tác : Bài thơ “Sang thu” được viết năm 1977, in trongtập “Từ chiến hào đến thành phố”. - Nguyễn Hữu Thỉnh sinh năm 1942.- Quê quán: huyện Tam Dương, tỉnh Vĩnh Phúc.- Nhà thơ trưởng thành trong kháng chiến chống Mĩ.- Có nhiều tập thơ, trường ca nổi tiếng.- Từng là tổng thơ kí hội nhà văn Việt Nam.Bçng nhËn ra h­ương æiPh¶ vµo trong giã seS­ương chïng chình qua ngâHình như­ thu ®· vÒS«ng ®­ược lóc dÒnh dµngChim b¾t ®Çu véi v·Cã ®¸m m©y mïa h¹V¾t nöa mình sang thuVÉn cßn bao nhiªu n¾ngĐã v¬i dÇn c¬n mưaSÊm còng bít bÊt ngêTrªn hµng c©y ®øng tuæi . Hữu ThØnhSang thuTiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm : a. Hoàn cảnh sáng tác : Bài thơ “Sang thu” được viếtnăm 1977, in trong tập “Từ chiếnhào đến thành phố”.	 b. Thể thơ : c. Phương thức biểu đạt : Biểu cảm, miêu tả. SANG THUBỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềSông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thuVẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi . Hữu Thỉnh5 chữ.Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1): - Hương ổi thơm nồng nàn, phảvào gió thu se lạnh, sương thu ngập ngừng vấn vương. - Bâng khuâng, xao xuyến lúcchớm thu. Chưa hẳn tin, chưa dámchắc.	 => Cảm xúc ngỡ ngàng, rấttinh tế của nhà thơ: về “hương”,về “gió”, về “sương” buổi chớm thu SANG THUBỗng nhận ra hương ổiPhả vào trong gió seSương chùng chình qua ngõHình như thu đã vềhương ổigió seSương chùng chìnhBỗngPhảHình nhưTiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1): - Sông dềnh dàng, chim vội vã, đám mây vắt nửa mình SANG THU .Sông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thu 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2):dềnh dàngvội vãVắt nửa mình SôngChimđám mây - “Đám mây vắt nửa mình”: hình ảnh nhân hóa bất ngờ, thú vị tôn thêm vẻ đẹp của bầu trời lúc sang thu => Cảm xúc ngây ngất trước sự vận động sang mùa của cảnh vật. Cảnh vật trở nên sống động, có hồn. Có đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thu “Có đám mây mùa hạ/ Vắt nửa mình sang thu”. Hai câu thơ này không hẳn nói về hiện tượng giao mùa như một số người hiểu và phân tích. Khi tôi viết bài thơ này tôi đã liên tưởng đến những đám mây mùa Hạ. Đó là những đám mây tràn trọn vẹn vào mùa Thu. Thế nhưng có gì ngăn cảm xúc của tôi lại theo chiều hướng đấy... Mây mùa Hạ thường chứa nhiều màu sắc, thậm chí đầy giông bão tựa hồ những ước mơ khao khát của tuổi trẻ. Những ước mơ khao khát ấy thường lấy đi rất nhiều sức lực của tuổi trẻ. Tuy nhiên giữa mơ và thực là hai thế giới luôn đối lập nhau và chẳng phải ước mơ nào cũng trở thành hiện thực. (Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1): - Sông dềnh dàng, chim vội vã, đám mây vắt nửa mình SANG THU .Sông được lúc dềnh dàngChim bắt đầu vội vãCó đám mây mùa hạVắt nửa mình sang thu 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2): - “Đám mây vắt nửa mình”: hình ảnh nhân hóa bất ngờ, thú vị tôn thêm vẻ đẹp của bầu trời lúc sang thu => Cảm xúc ngây ngất trước sự vận động sang mùa của cảnh vật. Cảnh vật trở nên sống động, có hồn. ,đồng thời chúng ta phải biết sống cho thực tại, hướng tới tương lai.Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1) : 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2) : SANG THU Vẫn còn bao nhiêu nắngĐã vơi dần cơn mưaSấm cũng bớt bất ngờTrên hàng cây đứng tuổi . - Nắng, sấm, mưa đã vơi dần, cũng bớt : Hiện tượng thiên nhiên đặc trưng của mùa hạ nhưng với sắc thái giảm dần –> khẳng định sự giao mùa . 3. Những biến chuyển âm thầm trong lòng cảnh vật mang tính triết lí (khổ 3) :nắngmưaSấmVẫn cònĐã vơi dầncũng bớtThảo luận :  “ Sấm cũng bớt bất ngờ Trên hàng cây đứng tuổi ” . Có ý kiến cho rằng: hai câu thơ trên vừa có tính tả thật vừa mang ý nghĩa tượng trưng sâu xa. Em có đồng ý không ? Tại sao ? Nghĩa tả thực: Nghĩa tượng trưng: Con người khi đã trưởng thành sẽ bản lĩnh, vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh Tieáng saám vaø nhöõng côn möa bôùt ñi, haøng caây khoâng coøn giaät mình baát ngôø“Với hình ảnh có giá trị tả thực về hiện tượng thiên nhiên này, tôi muốn gởi gắm suy ngẫm của minh – khi con người đã từng trãi thì cũng vững vàng hơn trước những tác động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời”.  (Lời tâm sự của nhà thơ Hữu Thỉnh)Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1) : 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2) : 3. Những biến chuyển âm thầm trong lòng cảnh vật mang tính triết lí (khổ 3) : - Nắng, sấm, mưa đã vơi dần, cũng bớt -> Hiện tượng thiên nhiên đặc trưng của mùa hạ nhưng với sắc thái giảm dần. - Hai câu thơ cuối vừa tả thiên nhiên sang thu vừa là hình ảnh ẩn dụ: “con người khi đã trưởng thành sẽ bản lĩnh, vững vàng hơn trước những tác động bất thường”.Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1) : 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2) : 3. Những biến chuyển âm thầm trong lòng cảnh vật (khổ 3) :III/. Tổngkết : 1. Nghệ thuật : - Thể thơ 5 chữ, từ ngữ giàu hình ảnh, gợi cảm.	 - Các phép tu từ nhân hóa, ẩn dụ. Hình ảnh đối lập. 2. Nội dung : Bài thơ thể hiện cảm xúc tinh tế của nhà thơ khi đất trời chuyển mùa từ hạ sang thu .Tiết : 123 : Văn bản SANG THU - Hữu Thỉnh -I/. Giới thiệu chung :II/. Tìm hiểu văn bản : 1. Tín hiệu báo thu về (khổ 1) : 2. Quang cảnh đất trời ngả dần sang thu (khổ 2) : 3. Những biến chuyển âm thầm trong lòng cảnh vật (khổ 3) :III/. Tổng kết : 1. Nghệ thuật : 2. Nội dung : IV/. Luyện tập : Nêu cảm nhận của em về một hình ảnh thơ trong bài “sang thu” mà em thích nhất ? C¶nh vËt sang thuT©m hån thi sÜĐiÒn những tõ, côm tõ dưới ®©y vµo « trèng ®Ó hoµn chØnh s¬ ®å: 	a. Ng©y ngÊt.e. TÝn hiÖu chím thu. b.Những biÕn ®æi ©m thÇm.c. Ngì ngµngg. Trêi ®Êt trë mìnhd. NgÉm nghÜ123456Baøi taäp: - Häc thuéc bµi th¬ vµ n¾m ®ược gi¸ trÞ vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña bµi thơ. - Nªu c¶m nhËn cña em vÒ mét hoÆc hai hình ¶nh th¬ mµ em yªu thÝch nhÊt. - So¹n bµi Nãi víi con (SGK Trang 72; 73). - Hoµn thiÖn bµi viÕt tËp lµm văn ở nhà.H­ướng dẫn về nhà