Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 44: Văn bản: Đồng chí (Chính Hữu)

TIEÁT: 44 
VAÊN BAÛN: 
ÑOÀNG CHÍ 
CHÍNH HÖÕU 
Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
Qua quá trình tìm hiểu, em đã biết được gì và cần biết thêm những gì về tác giả? 
-Tên thật là Trần Đình 
Đắc, quê ở huyện Can Lộc, 
tỉnh Hà Tĩnh. 
- Năm 1946, ông gia nhập 
Trung đoàn Thủ đô và hoạt 
động trong quân đội suốt 
hai cuộc kháng chiến chống 
Pháp và chống Mỹ. 
- Ông bắt đầu làm thơ năm 
1947, thơ ông hầu như chỉ 
viết về người lính và chiến 
tranh. 
Ông được nhà nước trao 
tặng giải thưởng Hồ Chí 
Minh về văn học nghệ 
thuật năm 2000. 
Chụp lúc ở 
Chiến trường 
Chụp năm 
1999 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ 	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
Tên khai sinh là Trần Đình Đắc (1926-2007) 
 Là nhà thơ quân đội. 
Chuyên viết về người lính và chiến tranh. 
-Thơ ông đặc sắc, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ và hình ảnh chói lọi. 
Kể tên các tác phẩm chính của tác giả? 
Chính Hữu có 3 tập thơ chính: 
+ Đầu súng trăng treo (1966)+ Thơ Chính Hữu (1977) 
+ Tuyển tập Chính Hữu (1988) 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I / Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
	2/ Tác phẩm: 
Bài thơ “Đồng chí” ra đời trong hoàn cảnh nào? Được trích từ tập thơ nào của tác giả? 
Bài thơ “ Đồng chí ” ra đời năm1948 - những năm đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ - sau khi nhà thơ cùng đồng đội của mình tham gia chiến dịch Việt Bắc(thu đông 1947). - “ Đồng chí ” là một trong những bài thơ tiêu biểu nhất viết về người lính chống Pháp (được in trong tập “ Đầu súng trăng treo ”). 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
	2/ Tác phẩm: 
- Bài thơ được sáng tác đầu năm 1948, sau khi tác giả tham gia chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947 ). 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
	2/ Tác phẩm: 
	3/ Đọc văn bản và xác định bố cục: 
Quê hương anh nước mặn, đồng chua  Làng tôi nghèo, đất cày lên sỏi đá. Anh với tôi đôi người xa lạ Tự phương trời chẳng hẹn quen nhau,Súng bên súng, đầu sát bên đầu,Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉĐồng chí !Ruộng nương anh gửi bạn thân cày Gian nhà không, mắc kệ gió lung lay Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh Sốt run người vừng trán ướt mồ hôi.áo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh váMiệng cười buốt giá Chân không giày Thương nhau tay nắm lấy bàn tay.Đêm nay rừng hoang sương muối Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo. 
Đồng chí 
Xác định bố cục của bài thơ? 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
	1/ Tác giả: 
	2/ Tác phẩm: 
	3/ Đọc văn bản và xác định bố cục: 
Phần một: 7 câu đầu ( Những cơ sở hình thành tình đồng chí ) 
Phần hai : 10 câu tiếp theo ( Những biểu hiện của tình đồng chí ) 
Phần ba : 3 câu cuối ( Bức tranh đẹp của tình đồng chí ) 
Tiết 44: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
	1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí: 
Quê hương anh nước mặn, đồng chua 
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá 
  Hoàn cảnh xuất thân của các anh bộ đội được tác giả giới thiệu bằng những câu thơ nào? 
 Em có nhận xét gì về nghệ thuật của hai câu thơ?Từ đó em rút ra được điều gì về nguồn gốc xuất thân của các anh bộ đội 
Song hành đối xứng, 
thành ngữ ẩn dụ 
Cùng chung giai cấp, xuất thân từ nghèo khó là những nông dân mặc áo lính 
Quen nhau 
Xa lạ 
Chung cảnh ngộ giai cấp 
 Súng bên súng, đầu sát bên đầu 
  Ngoài việc cùng chung cảnh ngộ, những người lính còn có những điểm chung nào giúp họ trở thành đồng chí của nhau? 
Cùng chiến đấu 
Cùng ý chí 
Cùng chung lý tưởng chiến đấu 
-“ Đêm rét chung chăn ” 
 gian khổ 
thiếu thốn 
Cùng chia sẻ gian khổ, thiếu thốn 
 => Keo sơn, gắn bó => trở thành đồng chí của nhau 
 “ đôi tri kỉ ” 
Hiểu bạn như hiểu mình 
Phân tích vai vai trò của câu thơ thứ bảy trong việc thể hiện mạch cảm xúc của bài thơ? 
Câu thơ thứ 7: “Đồng chí” 
 Sự kết tinh cao độ của tình bạn, tình người, tình đồng đội. 
N êu sự phát triển trong mối quan hệ giữa những người nông dân mặc áo lính? 
Xa lạ 
Quen nhau 
Tri kỷ 
Đồng chí 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
	1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí: 
	2/ Những biểu hiện cao đẹp và sức mạnh của tình đồng chí: 
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày 
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay 
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh, 
Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 
Áo anh rách vai 
Quần tôi có vài mảnh vá 
Miệng cười buốt giá 
Chân không giày 
Thương nhau tay nắm lấy bàn tay! 
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày 
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay 
  Từ nào đáng chú ý trong hai câu thơ? Từ ấy đã diễn tả được điều gì ở người lính? 
Thái độ dứt khoát (quyết tâm) 
Ruộng nương anh gửi bạn thân cày 
Gian nhà không mặc kệ gió lung lay 
Thái độ dứt khoát (quyết tâm) 
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính 
  Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ? Qua đó diễn tả được điều gì ở người lính? 
 quê hương 
=> Hoán dụ 
Tình yêu quê hương của người lính trong thời kì kháng chiến chống Pháp. 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 
  Hai câu thơ đã diễn tả điều gì trong cuộc đời người lính? 
 C ùng chịu đựng gian khổ 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 
 C ùng chịu đựng gian kh ổ 
“ Áo anh rách vai 
Quần tôi có vài mảnh vá 
 Chân không giày” 
 Cùng trải qua 
 thiếu thốn 
  Chỉ ra những thiếu thốn trong cuộc đời người lính? 
 C ùng chịu đựng gian khổ 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 
 C ùng chịu đựng gian khổ 
 Cùng trải qua 
 thiếu thốn 
-“Miệng cười buốt giá ” 
  Câu thơ đã diễn tả được điều gì ở người lính? 
: Thái độ lạc quan 
“ Áo anh rách vai 
Quần tôi có vài mảnh vá 
 Chân không giày” 
Em hiểu như thế nào về hình ảnh thơ:Thương nhau tay nắm lấy bàn tay 
Anh với tôi biết từng cơn ớn lạnh,Sốt run người, vừng trán ướt mồ hôi. 
 C ùng chịu đựng gian khổ 
“ Áo anh rách vai 
Quần tôi có vài mảnh vá 
 Chân không giày” 
 Cùng trải qua 
 thiếu thốn 
-“Miệng cười buốt giá ” 
Thái độ lạc quan 
-“ tay nắm lấy bàn tay”: 
+ Truyền hơi ấm cho nhau 
+ Động viên nhau 
+ Tình đoàn kết 
Hình ảnh giản dị, chân thật, gợi cảm, giàu ý nghĩa vừa nói lên tình cảm gắn bó sâu nặng giữa những người lính vừa thể hiện sức mạnh của tình cảm ấy. 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
	1/ Cơ sở hình thành tình đồng chí: 
	2/ Những biểu hiện cao đẹp và sức mạnh của tình đồng chí: 
	3/ Bức tranh đẹp về tình đồng chí: 
Đêm nay rừng hoang sương muối 
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới 
Đầu súng trăng treo. 
Đêm nay rừng hoang sương muối 
Đứng cạnh bên nhau chờ giặc tới 
  Hai câu thơ đã thể hiện hoàn cảnh và tinh thần chiến đấu của những người lính như thế nào? 
+ Rừng hoang sương muối: Bức tranh âm u, hoang vắng, lạnh lẽo. 
+ Chờ giặc tới: Tư thế, tinh thần chủ động đánh giặc của họ. 
=> Họ đứng cạnh nhau, truyền cho nhau hơi ấm, tạo cho nhau sức mạnh. 
- “Đầu súng trăng treo” 
  Em hiểu câu thơ: “Đầu súng trăng treo” như thế nào? 
  + Câu thơ có 2 hình ảnh: súng và trăng. Hai hình ảnh này biểu tượng cho điều gì?+ Qua đó em có nhận xét gì về nhiệm vụ chiến đấu của những người lính? 
+ Treo => Tạo nên mối quan hệ bất ngờ, sự liên tưởng độc đáo 
 Súng 
Gần, Thực, Chiến sĩ 
Chiến đấu, gain khổ, hi sinh 
 Trăng 
Xa, Mộng, Thi sĩ 
Hòa bình, lãng mạn 
+ Tâm hồn thi sĩ của những người lính. 
 + Người lính cầm súng chiến đấu là để bảo vệ hòa bình, vì chính nghĩa. 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
III/ Tổng kết: 
	1/ Nghệ thuật: 
Em có nhận xét gì về nghệ thuật của bài thơ? 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
III/ Tổng kết: 
	1/ Nghệ thuật: 
Hình ảnh chân thật, giản dị, cô động, giàu sức biểu cảm với những thành ngữ ẩn dụ, hoán dụ, tả thực 
Qua tìm hiểu, em hãy rút ra nội dung chính của bài thơ? 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
III/ Tổng kết: 
	1/ Nghệ thuật: 
Hình ảnh chân thật, giản dị, cô động, giàu sức biểu cảm với những thành ngữ ẩn dụ, hoán dụ, tả thực 
	 2/ Nội dung: 
Khẳng định, ngợi ca tình đồng chí đồng đội và vẻ đẹp tâm hồn của những người lính thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp. 
Tiết 45: Văn bản: ĐỒNG CHÍ	 	 Chính Hữu 
I/ Tìm hiểu chung: 
II/ Tìm hiểu chi tiết: 
III/ Tổng kết: 
IV/ Luyện tập: 
Baøi thô “ Ñoàng Chí ” ra ñôøi trong hoaøn caûnh naøo? 
 Ñaàu cuoäc khaùng chieán choáng Myõ. 
 Ñaàu cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp. 
 Cuoái cuoäc khaùng chieán choáng Myõ. 
 Sau naêm 1975. 
A 
B 
C 
D 
A 
Noäi dung chính cuûa baøi thô “ Ñoàng Chí ”? 
 Hoï laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå. 
Ñaáu tranh vì ñoäc laäp ñaát nöôùc. 
Cuøng chung lyù töôûng. 
Cuøng chung caûnh ngoä, chung lyù töôûng, theå hieän tình ñoàng chí keo sôn gaén boù. 
D 
B 
C 
A 
D 
V/ HƯỚNG DẪN HỌC Ở NHÀ : 
- Học thuộc lòng bài thơ, nắm được giá trị nội dung, nghệ thuật 
 +Phân tích ý nghĩa cách sắp xếp từ “ anh-tôi ” trong suốt tác phẩm. 
 +Phân tích ý nghĩa của câu thơ thứ 7 trong mạch cảm xúc của bài thơ và vẻ đẹp của hình ảnh cuối bài thơ. 
- Soạn : Bài thơ về tiểu đội xe không kính của Phạm Tiến Duật. 
 Tiết học đã kết thúc 
 Xin chân thành 
 cảm ơn thầy cô và các em