Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 46: Đồng chí (Chính Hữu)

Kính chào quý thầy cô giáo và các em học sinh ! GV: Phan ThÞ Mỹ Duyên TRƯỜNG THCS BỔ TÚCKiĨm tra miƯng:Sự giống nhau về số phận của hai nhân vật Vũ Nương và Thúy Kiều? ( 7đ)Theo em chđ ®Ị cđa bµi “ §ång chÝ” lµ g×? ( 3 ®)KiĨm tra miƯng:Đều là những người phụ nữ sinh đẹp, nết na , chung thủy.Cĩ hồn cảnh cuộc đời cay đắng , éo le.Là nạn nhân của xã hội phong kiến bị vùi dập, chà đạpKhơng cĩ quyền bảo vệ cá nhân, chấp nhận cuộc sống định sẵn.2. Chđ ®Ị: H×nh t­ỵng ng­êi lÝnh c¸ch m¹ng vµ sù g¾n bã keo s¬n cđa hä.I. §äc- hiĨu v¨n b¶n:1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: NHÀ THƠ CHÍNH HỮU (Ảnh chụp năm 1999)TiÕt 46: ĐỒNG CHÍ? Trình bày những nét chính về tác giả, tác phẩm?  Nhà thơ quân đội, hoạt động văn nghệ trong suốt hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ.  Chỉ viết về người lính và chiến tranh.  Thơ ông đặc sắc, cảm xúc dồn nén, ngôn ngữ và hình ảnh chọn lọc.  Tác phẩm chính : “Đầu súng trăng treo”.I. §äc- hiĨu v¨n b¶n:T¸c gi¶, t¸c phÈm: Đầu năm 1948, sau khi tác giả tham gia chiến dịch Việt Bắc (thu đông 1947).? Em h·y cho biÕt hoµn c¶nh s¸ng t¸c bµi th¬?TiÕt 46: ĐỒNG CHÍI. §äc- hiĨu v¨n b¶n:T¸c gi¶, t¸c phÈm: SGK/12§äc: Gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh c¸ch ®äc:§äc chËm r·i, t×nh c¶m. C©u th¬ §ång chÝ ®äc víi giäng s©u l¾ng, ngÉm nghÜ; c©u th¬ cuèi cïng ®äc víi giäng ng©n nga.TiÕt 46: ĐỒNG CHÍĐỒNG CHÍ Quê hương anh nước mặn đồng chuaLàng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.Anh với tôi đôi người xa lạTự phương trời chẳng hẹn quen nhau,Súng bên súng, đầu sát bên đầu,Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỷĐồng chí !Ruộng nương anh gửi bạn thân càyGian nhà không mặc kệ gió lung layGiếng nước gốc đa nhớ người ra línhAnh với tôi biết từng cơn ớn lạnhSốt run người vừng trán ướt mồ hôiAùo anh rách vaiQuần tôi có vài mảnh váMiệng cười buốt giá Chân không giàyThương nhau tay nắm lấy bàn tay.Đêm nay rừng hoang sương muốiĐứng cạnh bên nhau chờ giặc tới Đầu súng trăng treo”I. §äc- hiĨu v¨n b¶n:1. T¸c gi¶, t¸c phÈm: SGK/129.2. §äc:3. Gi¶i thÝch tõ khã:4.Bè cơc:? V¨n b¶n cã thĨ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung cđa tõng phÇn?TiÕt 46: ĐỒNG CHÍ? Gi¶i nghÜa tõ “ ®ång chÝ”, “ n­íc mỈn ®ång chua”, “ tri kØ”?I. §äc- hiĨu v¨n b¶n:T¸c gi¶ , t¸c phÈm:2. §äc:3. Gi¶i thÝch tõ khã:4. Bè cơc: Ba phÇn:a) 6 c©u ®Çu: C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ.b) 11 c©u tiÕp theo:Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ.c) 3 c©u cuèi:BiĨu hiƯn cao ®Đp nhÊt cđa t×nh ®ång chÝ.TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n: Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:? H×nh ¶nh “n­íc mỈn ®ång chua, ®Êt cµy lªn sái ®¸” nãi lªn ®iỊu g× vỊ nguån gèc xuÊt th©n cđa anh vµ t«i?- “ Nước mặn đồng chua Đất cày lên sỏi đá”: nông dân nghèo khóChung cảnh ngộ?§iỊu g× ®· khiÕn c¸c anh tõ nh÷ng ph­¬ng trêi xa l¹ tËp hỵp l¹i trong hµng ngị c¸ch m¹ng?TiÕt 46: ĐỒNG CHÍ-“Súng bên súng, đầu sát bên đầu” Cùng chiến đấuCùng ý chíChung lý tưởng? Sù g¾n bã, hßa hỵp gi÷a nh÷ng ng­êi ®ång ®éi ®­ỵc thĨ hiƯn râ trong c©u th¬ nµo? Em hiĨu g× vỊ t×nh c¶m Êy?-“ Đêm rét chung chăn”Cùng chia sẻ gian khổthiếu thốn “ Đôi” (Dùng từ đặc sắc, cô đọng) Keo sơn, gắn bó ? Theo em c¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ lµ g×?TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:- Cïng c¶nh ngé xuÊt th©n: lµ nh÷ng ng­êi n«ng d©n nghÌo khã.- Cïng chung lý t­ëng, cïng chung nhiƯm vơ .- Cïng chia sỴ gian khỉ, thiÕu thèn.? T¸c gi¶ ®· sư dơng biƯn ph¸p nghƯ thuËt nµo trong s¸u c©u th¬ ®Çu tiªn?- NghƯ thuËt: §iƯp tõ, Èn dơ( “sĩng”, “ ®Çu”.* C©u th¬ thø b¶y chØ gåm cã hai ch÷ “ §ång chÝ” vµ dÊu chÊm than t¹o mét nèt nhÊn, nh­ mét b¶n lỊ g¾n kÕt hai ®o¹n th¬: cïng hoµn c¶nh xuÊt th©n, cïng lý t­ëng th× trë thµnh ®ång chÝ cđa nhau vµ më ra ý tiÕp- ®ång chÝ lµ cßn nh­ thÕ nµo n÷a?? Dßng thø b¶y cđa bµi th¬ cã g× ®Ỉc biƯt? M¹ch c¶m xĩc vµ suy nghÜ trong bµi th¬ ®­ỵc triĨn khai nh­ thÕ nµo tr­íc vµ sau dßng th¬ ®ã?TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2. Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ:? Tr­íc khi ra ®i, anh ®· lµm g×?* Gưi ruéng n­¬ng l¹i cho b¹n lµm dïm.?Tõ “mỈc kƯ” cã ph¶i chøng tá ng­êi lÝnh rÊt v« t©m, v« t×nh, v« tr¸ch nhiƯm víi gia ®×nh? ý kiÕn cđa em nh­ thÕ nµo?Tõ “ MỈc kƯ”:- ThĨ hiƯn th¸i ®é døt kho¸t, c­¬ng quyÕt ra ®i.- DiƠn t¶ t×nh c¶m g¾n bã s©u nỈng víi quª h­¬ng.?Tr×nh bµy c¸c biƯn ph¸p nghƯ thuËt ®­ỵc dïng trong c©u th¬ “ GiÕng n­íc gèc ®a nhí ng­êi ra lÝnh” ?“Giếng nước gốc đa” nhớngười ra lính quê hươngTình yêu quê hương( Ho¸n dơ, nhân hĩa)TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2. Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ:? Cuéc ®êi ng­êi lÝnh ®­ỵc miªu t¶ ra sao?“Anh víi t«i biÕt tõng c¬n ín l¹nhSèt run ng­êi võng tr¸n ­ít må h«i” Cùng chịu đựng gian khổ“ Aùo anh rách vai Quần tôi có vài mảnh vá Chân không giày” Cùng trải qua thiếu thốn“Miệng cười buốt giá”ù: Xem thường gian khổ, thiếu thốnThái độ lạc quanTiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2. Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ: NghƯ thuËt: Ho¸n dơ, nh©n hãa. Cïng chÞu ®ùng gian khỉ. Cïng tr¶i qua thiÕu thèn. Xem th­êng gian khỉ, thiÕu thèn “ miƯng c­êi”Th¸i ®é l¹c quan.? §Ĩ v­ỵt qua mäi khã kh¨n, thiÕu thèn nh÷ng ng­êi lÝnh ®· lµm g×?“ Th­¬ng nhau tay n¾m lÊy bµn tay”? ýnghÜa cđa h×nh ¶nh “ tay n¾m lÊy bµn tay”?  Truyền hơi ấm cho nhau Động viên nhau Tình đoàn kếtTình đồng chí gắn bó keo sơnHình ảnh giản dị, chân thật, gợi cảm, giàu ý nghĩaTiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1. C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2. Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ: NghƯ thuËt: Ho¸n dơ, nh©n hãa.Cïng chÞu ®ùng gian khỉ. Cïng tr¶i qua thiÕu thèn. Xem th­êng gian khỉ, thiÕu thèn “ miƯng c­êi”Th¸i ®é l¹c quan.- Tình đồng chí gắn bó keo sơn§äc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1.C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2.Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ:3.BiĨu hiƯn cao ®Đp nhÊt cđa t×nh ®ång chÝ:TiÕt 46: ĐỒNG CHÍ? §äc ba c©u th¬ cuèi, tr­íc m¾t em hiƯn lªn kh«ng gian vµ thêi gian nh­ thÕ nµo? Thêi gian: ban ®ªm Kh«ng gian: rõng hoang - s­¬ng muèi→ Sù kh¾c nghiƯt cđa thêi tiÕt. - NhiƯm vơ “ §øng c¹nh bªn nhau chê giỈc tíi”→ T­ thÕ chđ ®éng, hiªn ngang.? C©u th¬ “ §Çu sĩng tr¨ng treo” gỵi nhiỊu liªn t­ëng phong phĩ. H·y tr×nh bµy c¶m nhËn cđa em vỊ c©u th¬ nµy?*H×nh ¶nh: §Çu sĩng tr¨ng treo → mang ý nghÜa biĨu t­ỵng gỵi liªn t­ëng phong phĩ: + Sĩng – gÇn – thùc t¹i - chiÕn tranh- chiÕn sÜ+ Tr¨ng –xa - m¬ méng - thanh b×nh - thi sÜ.→ VỴ ®Đp cđa t©m hån ng­êi chiÕn sÜ vµ t×nh ®ång chÝ, ®ång ®éi. Nỉi lªn c¶nh rõng ®ªm gi¸ rÐt lµ ba h×nh ¶nh g¾n kÕt võa thùc võa l·ng m¹n : ng­êi lÝnh, khÈu sĩng, vÇng tr¨ng → ®Ønh cao cđa mäi t×nh c¶m, lµ biĨu t­ỵng cđa th¬ ca kh¸ng chiÕn.TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:1.C¬ së h×nh thµnh t×nh ®ång chÝ:2.Nh÷ng biĨu hiƯn cđa t×nh ®ång chÝ:3.BiĨu hiƯn cao ®Đp nhÊt cđa t×nh ®ång chÝ: Hoµn c¶nh: Kh¾c nghiƯt. “ Ng­êi lÝnh, khÈu sĩng, ¸nh tr¨ng”- Søc m¹nh cđa t×nh ®ång chÝ giĩp hä v­ỵt qua mäi gian khỉ ®Ĩ cïng nhau chiÕn ®Êu. §Çu sĩng tr¨ng treo gỵi liªn t­ëng phong phĩ.  Qua bài thơ , em cảm nhận được gì về hình ảnh anh bộ đội trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp ? Hình ảnh anh bộ đội trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp :+ Nông dân, nghèo khó Vẻ đẹp bình dị, chân thật + Yêu nước + Yêu quê hương + Lạc quan +Tình đồng chí gắn bó keo sơnTình cảm cao cả,thiêng liêng TiÕt 46: ĐỒNG CHͧäc- hiĨu v¨n b¶n:II. Ph©n tÝch v¨n b¶n:III. Tỉng kÕt:? Tr×nh bµy nh÷ng nÐt chÝnh vỊ néi dung vµ nghƯ thuËt cđa v¨n b¶n?* Ghi nhí: SGK/131.Tổng kết 1. Tr×nh bµy suy nghÜ cđa em sau khi nghe bµi “ §ång chÝ”? Em nhËn thÊy t×nh c¶m cđa nh÷ng ng­êi lÝnh thËt ch©n thµnh, trªn c¬ së ®ång c¶nh, ®ång c¶m, ®ång khỉ, ®ång nghÜa vơ. Hä ®· v­ỵt qua mäi khã kh¨n gian khỉ ®Ĩ giµnh ®éc lËp cho d©n téc.2. Em sÏ lµm g× ®Ĩ kh«ng phơ lßng cđa thÕ hƯ ®i tr­íc?Em sÏ cè g¾ng häc thËt giái vµ kh«ng ngõng rÌn luyƯn ®¹o ®øc ®Ĩ gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ngµy cµng giµu m¹nh.H­íng dÉn häc sinh tù häc:§èi víi bµi häc ë tiÕt nµy:+ Häc thuéc lßng bµi th¬.+N¾m ®­ỵc néi dung vµ nghƯ thuËt cđa bµi.+ Tr×nh bµy c¶m nhËn vỊ mét chi tiÕt nghƯ thuËt t©m ®¾c.§èi víi bµi häc ë tiÕt häc tiÕp theo:Bµi th¬ vỊ tiĨu ®éi xe kh«ng kÝnh.+ §äc kü v¨n b¶n+ T×m hiĨu chĩ thÝch.+ Tr¶ lêi c¸c c©u hái SGK/133. Chĩ ý: HiƯn thùc cđa chiÕn tranh vµ søc m¹nh tinh thÇn cđa nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ.+ So s¸nh ®Ĩ thÊy ®­ỵc vỴ ®Đp ®éc ®¸o cđa h×nh t­ỵng ng­êi chiÕn sÜ trong hai bµi th¬ §ång chÝ vµ Bµi th¬ vỊ tiĨu ®éi xe kh«ng kÝnh.Trân trọng cảm ơn quý thầy cơ!Xin chào tạm biệt