Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 61: Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự

KIỂM TRA BÀI CŨ 
Câu hỏi: Nêu diễn biến tâm trạng củ nhân vật ông Hai trong truyện ngắn “Làng” của Kim Lân 
VĂN BẢN TỰ SỰ 
SỰ VIỆC 
NHÂN VẬT 
TÌNH HUỐNG 
LỜI KỂ 
LAI LỊCH 
NGOẠI HÌNH 
HÀNH ĐỘNG 
NGÔN NGỮ 
TRANG PHỤC 
CỐT TRUYỆN 
Ngôn ngữ 
Nhân vật 
Phương diện 
 TIẾT 61 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI 
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
2. Phân biệt các hình thức: đối thoại, độc thoại v à độc thoại nội tâm trong văn bản cụ thể. 
1. Khái niệm đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự. Vai trò củ a chúng trong văn bản t ự s ự 
3. Vận dụng đưa các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm vào văn bản tự sự. 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
Có người hỏi : 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
Có người hỏi: (1) 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... (2) 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! (3) 
*Những người đàn bà tản cư đang nói chuyện với nhau. 
*Tham gia câu chuyện có ít nhất hai người. 
DẤU HIỆU NHẬN BIẾT 
*Hình thức: 
- Có hai lượt lời 
+ Lượt lời 1: Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
 (Lời trao) 
 + Lượt lời 2: Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
 (Lời đáp) 
- Có gạch đầu dòng trước lời trao và lời đáp, kết thúc mỗi lượt lời đều xuống dòng. 
*Nội dung: 
Cuộc trò chuyện của hai người đàn bà đều xoay quanh vấn đề tin làng Chợ Dầu theo giặc. 
Có người hỏi: (1) 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... (2) 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! (3) 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăm miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
=> Đối thoại 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa 
hai hoặc nhiều người. 
- Trong văn bản tự sự, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một gạch đầu dòng). 
- Nội dung nói của mỗi người đều hướng về người tiếp chuyện 
- Tạo cho câu chuyện có không khí gần gũi như trong cuộc sống thật đang diễn ra, làm cho người đọc có cảm giác như đang chứng kiến toàn bộ câu chuyện của những người đàn bà tản cư. 
Thể hiện thái độ căm tức của những người tản cư đối 
với dân làng Chợ Dầu. 
- Tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật. 
Hình thức đối thoại trên có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện không khí của câu chuyện và thái độ của những người đàn bà tản cư trong buổi trưa mà ông Hai gặp họ? 
ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ ĐỐI THOẠI DIỄN RA 
 Phải có hoàn cảnh giao tiếp. 
 Phải có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp (hai người trở lên). 
- Giữa các nhân vật phải có nhu cầu trao đổi thông tin. 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
2. Độc thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
 Hà, nắng gớm, về nào 
 Ông Hai nói với chính mình. Không hướng tới người tiếp chuyện cụ thể nào. 
Câu nói này ông Hai nói với ai? 
Đây có phải là một câu đối thoại không? Vì sao? 
Hãy tìm trong đoạn trích còn có câu nào kiểu này nữa không? 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
 Hà, nắng gớm, về nào 
 Ông Hai nói với chính mình. Không hướng tới người tiếp chuyện cụ thể nào. 
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
- Ông Hai nói chuyện với người trong tưởng tượng 
Độc thoại 
Câu nói này ông Hai đang nói với ai? 
Vậy thế nào là độc thoại trong văn bản tự sự? Dấu hiệu nhận biết? 
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. 
- Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói có gạch đầu dòng. 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
2. Độc thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
 Hà, nắng gớm, về nào 
 Ông Hai nói với chính mình. Không hướng tới người tiếp chuyện cụ thể nào. 
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
- Ông Hai nói chuyện với người trong tưởng tượng 
Độc thoại 
Hãy cho biết hình thức độc thoại đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện thái độ và tâm trạng của ông Hai trong buổi trưa hôm đó? 
- Thể hiện được sự xấu hổ, căm giận đến phẫn uất của ông Hai với bọn Việt gian. 
- Khắc hoạ rõ nét tính cách bộc trực của ông Hai. 
ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ ĐỘC THOẠI DIỄN RA 
 Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ nội tâm. 
 Không cần có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp với nhân vật hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai. 
Vậy giữa đối thoại, độc thoại giống và khác nhau như thế nào? 
CẶP ĐÔI CHIA SẺ 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
BẢNG SO SÁNH 
Đối thoại 
Độc thoại 
-Là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. 
-Có nhu cầu trao đổi thông tin. 
-Là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng . 
-Có nhu cầu bộc lộ nội tâm. 
* Giống nhau: 
 Đều có dấu gạch đầu dòng. 
- Đều là lời nói của nhân vật. 
* Khác nhau: 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
2. Độc thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
3. Độc thoại nội tâm 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
“Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu” 
- Ông Hai hỏi chính mình. 
Những câu trên là những câu ai hỏi ai? 
So sánh với những câu đã tìm hiểu trước đó hãy cho biết những câu này có gì khác so với những câu đó về mặt hình thức? 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
“Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu” 
- Ông Hai hỏi chính mình. 
- Không phát ra thành tiếng mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ, tình cảm của ông Hai. 
- Không có gạch đầu dòng. 
=> Độc thoại nội tâm 
Vậy thế nào là độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự? Dấu hiệu nhận biết? 
- Độc thoại nội tâm là lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. 
- Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại không nói thành lời thì phía trước câu nói không có gạch đầu dòng. 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
2. Độc thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
3. Độc thoại nội tâm 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
“Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu” 
- Ông Hai hỏi chính mình. 
- Không phát ra thành tiếng mà chỉ âm thầm diễn ra trong suy nghĩ, tình cảm của ông Hai. 
- Không có gạch đầu dòng. 
=> Độc thoại nội tâm 
 Hãy cho biết hình thức độc thoại nội tâm đó có tác dụng như thế nào trong việc thể hiện tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng Chợ Dầu theo giặc? 
- Khắc hoạ tâm trạng dằn vật, đau đớn khi nghe tin làng Chợ Dầu – cái làng mà ông luôn lấy làm tự hào và hãnh diện - của ông theo giặc, nghĩa là làm cho câu chuyện sinh động hơn. 
ĐIỀU KIỆN ĐỂ CÓ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM DIỄN RA 
 Phải có hoàn cảnh giao tiếp để nhân vật có nhu cầu bộc lộ nội tâm. 
 Không cần có sự hiện diện của người tham gia giao tiếp với nhân vật hoặc nếu có người tham gia giao tiếp thì lời độc thoại đó không hướng vào ai chỉ diễn ra âm thầm trong suy nghĩ. 
Phân biệt độc thoại và độc thoại nội tâm? 
CẶP ĐÔI CHIA SẺ 
Có người hỏi: 
 Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... 
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy ! 
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng, cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to: 
 Hà, nắng gớm, về nào 
Ông lão vờ vờ đứng lảng ra chỗ khác, rồi đi thẳng. Tiếng cười nói xôn xao của đám người mới tản cư lên ấy vẫn dõi theo. Ông nghe rõ cái giọng chua lanh lảnh của người đàn bà cho co bú: 
 Cha mẹ tiên sư nhà chúng nó ! Đói khổ ăn cắp ăn trộm bắt được người ta còn thương. Cái giống Việt gian bán nước thì cứ cho mỗi đứa một nhát ! 
 Ông Hai cúi gằm mặt xuống mà đi. Ông thoáng nghĩ đến mụ chủ nhà. 
 Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ thâý bố hôm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi sậm chơi sụi với nhau. 
 Nhìn lũa con, tủi thân, nước mắt ông lão cứ già ra. Chúng nó cũng là trẻ con làng Viêt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư? Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu Ông lão nắm chặt hai tay mà rít lên: 
 - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
 (Kim Lân, Làng) 
BẢNG SO SÁNH 
TT 
ĐỘC THOẠI 
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM 
Giống nhau 
 Lời của một người nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. 
 Có nhu cầu bộc lộ nội tâm. 
Khác nhau 
 Nói thành lời 
Trong văn bản tự sự, phía trước câu nói có gạch đầu dòng 
 Không nói thành lời. 
 Trong văn bản tự sự, phía trước câu nói không có gạch đầu dòng 
BẢNG SO SÁNH 
ĐỐI THOẠI 
ĐỘC THOẠI 
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM 
Là cuộc trò chuyện giữa hai hoặc nhiều 
 người. 
Có gạch đầu dòng giữa lời 
trao và lời đáp. 
- Nói một mình, với chính mình. 
- Có gạch đầu dòng. 
- Nói một mình diễn ra trong suy nghĩ, không phát ra thành lời. 
 Không có gạch đầu 
dòng. 
GHI NHỚ 
 Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự. 
 Đối thoại là hình thức đối đáp, trò chuyện giữa hai hoặc nhiều người. Trong văn bản tự sư, đối thoại được thể hiện bằng các gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp (mỗi lượt lời là một lần gạch đầu dòng). 
 Độc thoại là lời của một ngwoif nào đó nói với chính mình hoặc nói với một ai đó trong tưởng tượng. Trong văn bản tự sự, khi người độc thoại nói thành lời thì phía trước câu nói không có gạch đầu dòng; còn khi không thành lời thì không có gạch đầu dòng. Trường hợp sau gọi là độc thoại nội tâm . 
Có người hỏi:  - Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?... - Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy! 
- Tạo cho câu chuyện có không khí như cuộc sống thật. 
- Tạo tình huống để đi sâu vào nội tâm nhân vật. 
- Thái độ căm giận đối với làng Chợ Dầu. 
 Thể hiện tâm trạng dằn vặt, đau đớn của ông Hai khi nghe tin làng theo giặc. 
Hà, nắng gớm, về nào - Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này. 
Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự . 
LƯU Ý 
- Khi sử dụng yếu tố đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm phải phù hợp với tình huống truyện, hoàn cảnh và tính cách nhân vật . 
- Khi cần diễn tả những tâm sự chân thực của nhân vật có thể dùng ngôn ngữ độc thoại. Song để thể hiện những trăn trở, day dứt, những trạng thái phức tạp, tinh tế nhất của đời sống tâm hồn nhân vật thì phải cần đến hình thức độc thoại nội tâm. 
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ 
TIẾT 61 
I/ Tìm hiểu yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự 
1.Đối thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
2. Độc thoại 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
3. Độc thoại nội tâm 
a. Tìm hiểu đoạn trích (sgk) 
b. Bài học 
II/ Luyện tập 
Bài tập 1 : Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong đoạn trích sau: 
 Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua, tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm thường ngày. 
 - Này, thầy nó ạ. 
 Ông Hai nằm rũ ra ở trên giường không nói gì. 
 - Thầy nó ngủ rồi à? 
 - Gì? 
 Ông lão khẽ nhúc nhích. 
 - Tôi thấy người ta đồn 
 Ông lão gắt lên : 
 - Biết rồi! 
 Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt. 	 ( Kim Lân- Làng) 
- Này thầy nó ạ. 
- Thầy nó ngủ rồi à ? 
- Tôi thấy người ta đồn ... 
Lời bà Hai 
 Lời ông Hai 
Tái hiện lại cuộc đối thoại này, tác giả đã làm nổi bật tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin làng mình theo giặc. 
- . 
- Gì? 
- Biết rồi! 
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự chọn , trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại , độc thoại và độc thoại nội tâm . 
Bài tập 2 
NGÔN NGỮ NHÂN VẬT 
ĐỐI THOẠI 
ĐỘC THOẠI 
ĐỘC THOẠI THÀNH 
LỜI 
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM 
 Nắm vững khái niệm đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm 
v à tác dụng của các yếu tố đó trong văn bản tự sự. 
 Hoàn thành bài tập 2 vào v ở bài tập 
 Biết đưa các yếu tố đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong 
quá trình tạo lập văn bản tự sự ph ù hợp. 
*Bài mới 
 Soạn bài “Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm”. 
 Yêu cầu: Lập dàn bài cho đề bài số 1 ở Sgk/tr179. 
 Đọc kì đề bài. 
 Xem lại phần Tập làm văn sgk/tr117). 
 Xác định các yếu tố nghị luận, tự sự trong đề bài cần viết. 
 Lập dàn bài, hình thành đề cương cho bài làm, trình bày theo nhóm, tổ. 
*Bài mới: 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
CHÚC CÁC EM VUI KHOẺ, HỌC GIỎI 
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÍ THẦY CÔ GIÁO ĐÃ THAM DỰ