Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 67, Bài 14: Lặng lẽ Sa Pa (Trích - Nguyễn Thành Long)

NhiƯt liƯt chµo mõng thÇy, c« ®Õn dù giêTËp thĨ líp 9ABài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích)I. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm: 3/. Đọc – Tóm tắt văn bản: II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện : Câu hỏi: Em hãy cho biết tình huống truyện trong văn bản “Lặng lẽ Sa Pa” là gì? Tình huống ấy có tác dụng gì? Cuộc gặp gỡ tình cờ giữa anh thanh niên và những người khách trên xe -> Thuận lợi cho việc giới thiệu nhân vật chính là anh thanh niên, qua cái nhìn và ấn tượng của các nhân vật khác. “ Ông họa sĩ muốn ghi lại hình ảnh anh thanh niên bằng nét bút kí họa, và “người con trai ấy đáng yêu thật, nhưng làm cho ông nhọc quá. Với những điều làm cho ta suy nghĩ về anh, và những điều anh suy nghĩ” Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích)I. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm: 3/. Đọc – Tóm tắt văn bản: 4/. Bố cục: II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện : 2/.Nhân vật anh thanh niên: Là nhân vật chính trong truyện.Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích)I. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm: 3/. Đọc – Tóm tắt văn bản: 4/. Bố cục: II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện : 2/.Nhân vật anh thanh niên: Là nhân vật chính trong truyện.- Hoàn cảnh sống: Cô đơn, một mình làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn, cao 2600m. - “Tôi sắp giới thiệu với bác một trong những người cô độc nhất thế gian.” -> Cách giới thiệu tạo được ấn tượng, gây nên sự tò mò, thích thú tìm hiểu về nhân vật ? Anh thanh niên sống trong hoàn cảnh nào và làm công việc gì, ở đâu ? “Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi ! Đây là đỉnh Yên Sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu. Cách đây bốn năm, có hôm tôi cũng đi thế này chợt thấy một khúc thân cây chắn ngang đường, phải hảm lại. Một anh thanh niên ở đâu chạy đến, hè với tôi và khách đi xe đẩy khúc cây ra một bên cho xe đi . Thì ra anh ta mới lên nhận việc, sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá, anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp chúng tôi, nhìn trông và nói chuyện một lát.”Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích)I. Giới thiệu chung : 1. Tác giả : 2. Tác phẩm: 3/. Đọc – Tóm tắt văn bản: 4/. Bố cục: II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện : 2/.Nhân vật anh thanh niên: Là nhân vật chính trong truyện.- Hoàn cảnh sống: Cô đơn, một mình làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn, cao 2600m. -> Trong cuộc sống cô đơn, anh thanh niên sáng lên đức hi sinh đáng quý. “Một anh thanh niên hai mươi bảy tuổi ! Đây là đỉnh Yên Sơn, cao hai nghìn sáu trăm mét. Anh ta làm công tác khí tượng, kiêm vật lí địa cầu. Cách đây bốn năm, có hôm tôi cũng đi thế này chợt thấy một khúc thân cây chắn ngang đường, phải hảm lại. Một anh thanh niên ở đâu chạy đến, hè với tôi và khách đi xe đẩy khúc cây ra một bên cho xe đi . Thì ra anh ta mới lên nhận việc, sống một mình trên đỉnh núi, bốn bề chỉ cây cỏ và mây mù lạnh lẽo, chưa quen, thèm người quá, anh ta kiếm kế dừng xe lại để gặp chúng tôi, nhìn trông và nói chuyện một lát.”Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện : 2/. Nhân vật anh thanh niên: Là nhân vật chính trong truyện.- Công việc : ? Anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu. Vậy cụ thể công việc của anh là gì? “Cháu ở đây có nhiệm vụ đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo vào việc báo trước thời tiết hằng ngày, phục vụ sản xuất, phục vụ chiến đấu” -> Công việc đòi hỏi phải có tri thức, chăm chỉ, cẩn thận, vô cùng gian khổ, phải dũng cảm, bản lĩnh, có sức chịu đựng và tinh thần trách nhiệm cao. “Nửa đêm ..gió tuyết và lặng im ở bên ngoài như chỉ chực đợi mình ra là ào ào xô tới. Cái lặng im lúc đó mới thật dễ sợ ..Gió giống như những nhát chổi lớn muốn quét đi tất cả, ném vứt lung tung ..Những im lặng, lạnh cóng mà lại hừng hực như cháy. Xong việc, trở vào, không thể nào ngủ lại được.” -“ Cháu lấy những con số, mỗi ngày báo về “nhà” bằng máy bộ đàm bốn giờ, mười một giờ, bảy giờ tối, lại một giờ sáng. Bản báo ấy trong ngành gọi là “ốp” ? Em có suy nghĩ gì về công việc của anh thanh niên? - Hoàn cảnh sống: -> Trong cuộc sống cô đơn, anh thanh niên sáng lên đức hi sinh đáng quý.Công việc đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo vào việc báo trước thời tiết hằng ngàySương mù và gió tuyếtSương mù và gió tuyếtSương mù và gió tuyếtSương mù và gió tuyếtBài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 2/. Nhân vật anh thanh niên: - Hoàn cảnh sống : - Công việc : ? Khi trò chuyện với ông họa sĩ, cô kĩ sư, anh thanh niên có tâm sự về những suy nghĩ của anh về công việc. Vậy theo em đó là những chi tiết nào ? “Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi ” - Suy nghĩ : “Nhờ cháu có góp phần phát hiện một đám mây khô mà ngày ấy, tháng ấy, không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực Mĩ trên cầu Hàm Rồng. Đối với cháu, thật là đột ngột, không ngờ lại là như thế từ hôm ấy cháu sống thật hạnh phúc.” “Công việc của cháu gian khổ thế đấy, chứ cất nó đi cháu buồn đến chết mất.” -> Nhận thức được ý nghĩa công việc mình làm, đồng thời thể hiện sự gắn bó, lòng yêu nghề, niềm vui, niềm hạnh phúc trong lao động. ? Từ đó em hiểu gì về anh và quan niệm của anh về công việc của mình ? “Mình sinh ra là gì, mình đẻ ở đâu, mình vì ai mà làm việc.” 1/. Tình huống truyện : -> Công việc đòi hỏi phải có tri thức, chăm chỉ, cẩn thận, vô cùng gian khổ, phải dũng cảm, bản lĩnh, có sức chịu đựng và tinh thần trách nhiệm cao. Không quân ta hạ được bao nhiêu phản lực MĩBài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 2/. Nhân vật anh thanh niên: - Hoàn cảnh sống : - Công việc : - Suy nghĩ : -> Nhận thức được ý nghĩa công việc mình làm: đó là việc có ích và cần thiết cho đất nước, cho cuộc kháng chiến của dân tộc. Đồng thời thể hiện sự gắn bó, lòng yêu nghề, niềm vui, niềm hạnh phúc trong lao động. 1/. Tình huống truyện :- Lối sống : -> Lối sống có văn hóa, có tâm hồn. ? Để góp phần làm cho cuộc sống của mình không có phần tẻ nhạt, trước sự cô đơn, một mình làm việc trên đỉnh núi cao 2600m anh thanh niên đã làm gì ? + Anh tìm thấy niềm vui qua đọc sách, tự học, trồng hoa, nuôi gà + Sắp xếp nhà cưả ngăn nắp, gọn gàng, khoa học. ? Qua đó em hiểu anh thanh niên là người có lối sống như thế nào ? Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 2/. Nhân vật anh thanh niên: - Hoàn cảnh sống : - Công việc : - Suy nghĩ : 1/. Tình huống truyện :- Lối sống : -> Lối sống có văn hóa, có tâm hồn. - Thái độ đối với mọi người : -> Hiếu khách, cởi mở, quý trọng mọi người và rất khiêm tốn, chân thành. ? Em hãy cho biết anh thanh niên có thái độ như thế nào với mọi người (bác lại xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư và hành khách trên xe) ? + Tặng vợ bác lái xe củ tam thất. + Mời trà và trò chuyện với ông họa sĩ. + Giới thiệu cho ông họa sĩ vẽ những người khác mà anh cho là xứng đáng hơn anh. + Tặng hoa cho cô gái trẻ. + Tặng làn trứng cho hành khách trên xe. ? Với thái độ như thế với mọi người, em hiểu thêm gì về anh thanh niên ? ? Qua tìm hiểu về nhân vật anh thanh niên. Em có nhận xét gì về nhân vật ? => Anh thanh niên, hình tượng con người lao động thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc.Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện: 2/. Nhân vật anh thanh niên: ? Ngoài nhân vật anh thanh niên, trong văn bản còn có những nhân vật nào. Em hãy nhớ và nhắc lại các nhân vật đó ? => Họ đều yêu nghề, hi sinh quyền lợi riêng, quên mình vì công việc chung . 3/. Các nhân vật khác : ? Qua đó em thấy những con người ấy sáng ngời lên những phẩm chất chung gì ? a/. Ông họa sĩ : b/. Bác lái xe : c/. Cô kĩ sư : d/. Anh kĩ sư vườn rau và anh cán bộ nghiên cứu sét: Là người đam mê, trăn trở tìm cái đẹp đích thực, có ích trong cuộc sống. Cởi mở, dễ gần, chứa chan tình yêu thương con người. Người giàu cảm xúc, trân trọng và tin tưởng vào vẻ đẹp của người lao động chân chính. Con người lao động miệt mài, lặng lẽ vì cuộc sống, vì mọi người và vì đất nước. ? Nêu nhận xét của em đối với từng nhân vật đó ? => Anh thanh niên, hình tượng con người lao động thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc.Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện: 2/. Nhân vật anh thanh niên: “ ..Sa Pa bắt đầu với những rặng đào. Và đàn bò lan cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đường.” => Họ đều yêu nghề, hi sinh quyền lợi riêng, quên mình vì công việc chung . 3/. Các nhân vật khác : => Anh thanh niên, hình tượng con người lao động thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc. 4/. Chất trữ tình của truyện : ? Trong truyện có sử dụng yếu tố trữ tình. Em hãy chỉ ra các chi tiết tạo nên chất trữ tình của tác phẩm? “ ..Cảnh trước mặt bổng hiện lên đẹp một cách kì lạ. Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bàn bạc với cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe .. Nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn.”Hình ảnh những rặng đào Đàn bò lan cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đườngNắng len tới, đốt cháy rừng câyNhững cây thông chỉ cao quá đầuNắng đã mạ bạc cả con đèoNắng đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớnBài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện: 2/. Nhân vật anh thanh niên: “ ..Sa Pa bắt đầu với những rặng đào. Và đàn bò lan cổ có đeo chuông ở các đồng cỏ trong lũng hai bên đường.” => Họ đều yêu nghề, hi sinh quyền lợi riêng, quên mình vì công việc chung . 3/. Các nhân vật khác : => Anh thanh niên, hình tượng con người lao động thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc. 4/. Chất trữ tình của truyện : - Phong cảnh thiên nhiên đẹp, thơ mộng. ? Em có nhận xét gì về phong cảnh thiên nhiên ở Sa Pa? “ ..Cảnh trước mặt bổng hiện lên đẹp một cách kì lạ. Nắng bây giờ bắt đầu len tới, đốt cháy rừng cây. Những cây thông chỉ cao quá đầu, rung tít trong nắng những ngón tay bàn bạc với cái nhìn bao che của những cây tử kinh thỉnh thoảng nhô cái đầu màu hoa cà lên trên màu xanh của rừng. Mây bị nắng xua, cuộn tròn lại từng cục, lăn trên các vòm lá ướt sương, rơi xuống đường cái, luồn cả vào gầm xe .. Nắng đã mạ bạc cả con đèo, đốt cháy rừng cây hừng hực như một bó đuốc lớn.”Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 1/. Tình huống truyện: 2/. Nhân vật anh thanh niên: => Họ đều yêu nghề, hi sinh quyền lợi riêng, quên mình vì công việc chung . 3/. Các nhân vật khác : => Anh thanh niên, hình tượng con người lao động thầm lặng cống hiến quên mình vì Tổ quốc. 4/. Chất trữ tình của truyện : - Phong cảnh thiên nhiên đẹp, thơ mộng. - Vẻ đẹp của cuộc sống một mình giữa thiên nhiên lặng lẽ của nhân vật anh thanh niên. - Cuộc gặp gỡ tình cờ của ba nhân vật mà để lại nhiều suy nghĩ về con người, về cuộc sống. => Tạo không khí trữ tình cho tác phẩm, tăng ý nghĩa chủ đề của truyện. ? Chất trữ tình được thể hiện trong tác phẩm có tác dụng gì? ? Ngoài cảnh thiên nhiên, yếu tố trữ tình của tác phẩm còn thể hiện qua những chi tiết nào? Bài 14 / Tiết 67: Văn bản- Nguyễn Thành Long -LẶNG LẼ SA PA (Trích) I. Giới thiệu chung : II/. Tìm hiểu văn bản : 2/. Nhân vật anh thanh niên: ? Qua việc tìm hiểu, phân tích, tác phẩm “Lặng lẽ Sa Pa”. Em hãy cho biết truyện khái quát lên nội dung và nghệ thuật tiêu biểu gì ? 3/. Các nhân vật khác : III/. Tổng kết: 1/. Nội dung : 2/. Nghệ thuật : Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa khắc họa thành công hình ảnh những người lao động bình thường, mà tiêu biểu là anh thanh niên làm công tác khí tượng ở một mình trên đỉnh núi cao. Qua đđó, truyện khẳng định vẻ đẹp của con người lao động và ý nghĩa của những công việc thầm lặng . Truyện xây dựng được tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhiên, có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận.. 1/. Tình huống truyện: 4/. Chất trữ tình của truyện : => Tạo không khí trữ tình cho tác phẩm, tăng ý nghĩa chủ đề của truyện. Dặn dò - Về học bài + đọc lại truyện, nắm cốt truyện; - Tập phát biểu cảm nghĩ nhân vật anh thanh niên; những nét tính cách riêng và chung của các nhân vật phụ; - Chất trữ tình trong truyện; - Chuẩn bị văn bản “Chiếc lược ngà” : + Tìm hiểu, nắm thông tin về tác giả và tác phẩm; + Đọc, tập tóm tắt văn bản; + Tìm hiểu tình huống truyện; + Diễn biến tâm trạng nhân vật bé Thu.