Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản "Cảnh khuya" - Trần Thị Nguyệt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUỸ LAWRENCE S.TING 
Cuộc thi quốc gia Thiết kế bài giảng e-Learning lần thứ 4 
CẢNH KHUYA 
Chương trình Ngữ Văn, lớp 7 
Tháng – 10 /2016 
BÀI GIẢNG 
Giáo viên: 
 1. Trần Thị Nguyệt 
 2. Nguyễn Thị Thanh Giang 
t ranthinguyet.c2huongcanh@vinhphuc.edu.vn 
Điện thoại: 01664784561 
Trường THCS Hương Canh 
Thị trấn Hương Canh - Huyện Bình Xuyên - T ỉnh Vĩnh Phúc 
Giấy phép dự thi: CC-BY-SA 
BÀI HÁT: BÁC HỒ MỘT TÌNH YÊU BAO LA 
 Sáng tác: Thuận Yến 
Sưu tầm : https:// www.youtube.com/watch?v=ucQTsbd7C 
Video giới thiệu bài 
Tiết 45 
MỤC TIÊU BÀI HỌC 
1. Kiến thức: 
- Cảm nhận được tình yêu thiên nhiên gắn liền với lòng yêu nước và phong thái ung dung của Bác được biểu hiện trong bài thơ. 
Nắm được nét đặc sắc về nghệ thuật trong bài. 
2. Kĩ năng: 
Rèn kĩ năng đọc, phân tích thơ Đường luật. 
Rèn cho học sinh bước đầu sử dụng kiến thức liên môn và tích hợp với các môn học khác (Lịch sử, Giáo dục công dân, âm nhạc , Mĩ thuật ) . 
3. Thái độ: 
- Giáo dục học sinh thái độ kính yêu, biết ơn lãnh tụ, yêu quý, bảo vệ thiên nhiên. 
Phần I : Giới thiệu bài 
Phần II : Bài mới 
 Đọc và tìm hiểu chú thích 
Tác giả, tác phẩm 
 Giải thích từ khó 
 Tìm hiểu văn bản 
 Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt 
 Bố cục 
Phân tích 
Phần III : Hướng dẫn học 
CẤU 
TRÚC 
BÀI 
HỌC 
Phần IV : Lời chúc và tư liệu tham khảo 
I. 
Đọc 
v à 
 tìm hiểu chú thích 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH - 
1. Tác giả, tác phẩm 
- Phong cách thơ: Kết hợp chất lãng mạn và cách mạng, chất cổ điển và hiện đại, tiếng thơ khoáng đạt mà sâu sắc . 
a, Tác giả 
- Hồ Chí Minh (1890-1969) 
- Là vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc Việt Nam, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới. 
- Là một nhà văn, nhà thơ lớn của Việt Nam. 
I. 
Đọc 
và 
 tìm hiểu chú thích 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH - 
1. Tác giả, tác phẩm 
a, Tác giả 
- Các tác phẩm: 
+ Đường Cách mệnh ( 1927) 
+ Nhật kí trong tù (1942) 
+ 
+ Bản án chế độ thực dân Pháp(1925) 
Sưu tầm: WWW.tuyengiao.vn 
I. 
Đọc 
và 
 tìm hiểu chú 
thích 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
1. Tác giả, tác phẩm 
b, Tác phẩm 
 - Bài thơ Cảnh khuya được Hồ Chí Minh viết năm 1947 ở chiến khu Việt Bắc trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp (1946 - 1954) . 
VIỆT BẮC 
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ, 
ĐỌC BÀI THƠ: CẢNH KHUYA 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa , 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa , 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa . 
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ, 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. 
2. Giải thích từ khó 
- Cổ thụ 
: Cây to sống đã lâu năm. 
- Bóng lồng hoa : 
 Tả cảnh ánh trăng lồng vào vòm cây cổ thụ, bóng cây lồng vào các bông hoa. Cũng có thể hình dung là ánh trăng chiếu rọi vào các vòm lá cổ thụ, in bóng xuống mặt đất như muôn nghìn bông hoa. 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
II. 
Đọc 
và 
 tìm hiểu 
v ăn bản 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
1. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt. 
- Kiểu văn bản: Biểu cảm. 
- Phương thức biểu đạt: Biểu cảm kết hợp miêu tả . 
2. Bố cục: 2 phần 
Cảnh đẹp thiên nhiên. 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa, 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. 
Tâm trạng của nhà thơ. 
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ, 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà. 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
3. Phân tích 
a. Hai câu thơ đầu: Cảnh đẹp thiên nhiên. 
Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa . 
* Câu 1 : Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
- So sánh: Tiếng suối trong - tiếng hát xa 
- Nghệ thuật : Lấy động tả tĩnh . 
=> Khung cảnh thiên nhiên gần gũi, ấm áp, trẻ trung, đầy sức sống. 
Tiết 45. CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
3. Phân tích 
 a. Hai câu thơ đầu: Cảnh đẹp thiên nhiên. 
 Tiếng suối trong như tiếng hát xa 
 Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa . 
Câu 2 : Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa. 
- Điệp từ “lồng” 
- Đối “ trăng lồng cổ thụ/ bóng lồng hoa ” 
 ->Tạo bức tranh nhiều tầng, quấn quýt, hòa quyện. 
-> Cân xứng, hài hòa , vô cùng sống động có hồn. 
=> Bức tranh nhiều tầng, quấn quýt hòa quyện, lung linh, huyền ảo của cảnh đêm trăng trong rừng khuya. 
* Hai câu thơ đầu cho ta cảm nhận được Bác có tâm hồn nghệ sĩ, yêu thiên nhiên, phong thái ung dung, tinh thần lạc quan . 
Vẻ đẹp của cảnh trăng trong bài "Cảnh khuya" là: 
Đúng rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
Sai rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Đồng ý 
xóa 
A) 
Trăng sáng rừng khuya, ánh trăng lồng vào bóng cây tạo nên vẻ đẹp rất cụ thể, chính xác. 
B) 
Trăng sáng rừng khuya, ánh trăng lồng vào bóng cây tạo nên bóng hoa lung linh huyền ảo, ấm áp tình người. 
C) 
Trăng sáng lồng trên sông nước, bầu trời khiến không gian càng thêm bao la bát ngát và đầy ắp sức xuân. 
D) 
Ánh trăng giống như người bạn tâm tình của tác giả, trăng gắn bó với người rất đỗi thân tình. 
 Bài thơ "Cảnh khuya" được vẽ bằng bốn nét chấm phá: suối, trăng, cổ thụ, hoa. Tác giả dùng biện pháp tu từ so sánh để tả suối? 
Đúng rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
Sai rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Đồng ý 
xóa 
A) 
Đúng 
B) 
sai 
VIDEO GIÁO VIÊN CHUYỂN Ý 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH - 
3. Phân tích 
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà . 
- Câu 3 chuyển mạch thơ, ý thơ: 
 + Cảnh đẹp như vẽ 
 + Người chưa ngủ 
- Điệp ngữ chuyển tiếp “chưa ngủ” 
b. Hai câu cuối: Tâm trạng của nhà thơ 
-> Lí giải nguyên nhân chưa ngủ của Người : 
+ Cảnh đẹp 
+ Lo nỗi nước nhà 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH- 
3. Phân tích 
Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ, 
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà . 
- Câu 3 chuyển mạch thơ, ý thơ: 
 + Cảnh đẹp như vẽ 
 + Người chưa ngủ 
- Điệp ngữ chuyển tiếp “chưa ngủ” 
b. Hai câu cuối: Tâm trạng của nhà thơ 
 => Rung cảm trước vẻ đẹp của thiên nhiên và nỗi lòng lo lắng cho đất nước . 
 * Bác có tình yêu thiên nhiên, yêu nước sâu sắc, có tâm hồn nghệ sĩ, tinh thần chiến sĩ, phong cách cổ điển – hiện đại. 
-> Lí giải nguyên nhân chưa ngủ của Người : 
+ Cảnh đẹp 
+ Lo nỗi nước nhà 
- Nhịp thơ 4/3 -> 2/5. 
Hai câu thơ cuối bài tác giả sử dụng biện pháp tư từ nào? 
A) 
Điệp ngữ, so sánh 
B) 
Điệp ngữ, nhân hóa 
C) 
Điệp ngữ, ẩn dụ 
D) 
Điệp ngữ liệt kê 
Đúng rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
Sai rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Đồng ý 
xóa 
Ở hai câu thơ cuối bài, hình ảnh của Bác hiện lên như thế nào? 
A) 
Bác yêu thiên nhiên 
B) 
Bác yêu đất nước 
C) 
Bác yêu thiên nhiên và yêu đất nước 
Đúng rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
Sai rồi - Kích chuột vào bất cứ đâu để tiếp tục 
You answered this correctly! 
Your answer: 
The correct answer is: 
You did not answer this question completely 
Em phải trả lời câu hỏi trước khi tiếp tục 
Đồng ý 
xóa 
1. Nghệ thuật 
 - Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt. 
 - Hình ảnh đẹp, có màu sắc cổ điển mà bình dị, tự nhiên. 
 - Sử dụng hiệu quả các biện pháp nghệ thuật: so sánh, điệp ngữ, đối 
 2 . Nội dung 
 - Bài thơ miêu tả cảnh thiên nhiên ở chiến khu Việt Bắc, đồng thời thể hiện được tình cảm với thiên nhiên, tâm hồn nhạy cảm, lòng yêu nước sâu nặng và phong thái ung dung, lạc quan của Bác Hồ. 
Tiết 45 . CẢNH KHUYA 
 - HỒ CHÍ MINH - 
III. 
TỔNG KẾT 
VIDEO GIÁO VIÊN TỔNG KẾT BÀI 
St:http ://btgcp.gov.vn/Plus.aspx/vi/News/38/0/255/0/1835/Nhung_hinh_anh_dep_ve_Bac_Ho 
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI 
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI 
Học thuộc bài thơ, nắm chắc nội dung và nghệ thuật của bài. 
Sưu tầm một số bài thơ của Bác có hình ảnh trăng . 
Hãy hình dung cảnh núi rừng Việt Bắc trong đêm qua bài thơ và phác họa lại hình ảnh ấy trong trí tưởng tượng của em . 
Chuẩn bị bài R ằm tháng g iêng 
Số điện thoại: 01664784561 
tranthinguyet.c2huongcanh@vinhphuc.edu.vn 
Bài hát CẢNH KHUYA 
 Phổ nhạc: Vũ Văn Viết 
Sưu tầm: httt//youtube. 
Chân thành cảm ơn 
Sưu tầm: ích&q=Anh% 
TƯ LIỆU THAM KHẢO 
Sách giáo khoa Ngữ Văn 7, NXB GD năm 2008 
Sách giáo viên Ngữ Văn 7, NXB GD năm 2008 
Sách Thiết kế bài giảng Ngữ Văn 7, NXB Hà Nội 2003. 
Tham khảo một số trang mạng: 
 + httt//youtube. 
 +