Bài giảng môn Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 103: Các thành phần biệt lập (tiếp theo) - Năm học 2015-2016

TRÂN TRỌNG CHÀO MỪNG CÁC THẦY Cễ GIÁO Về dự hội giảng – Năm học 2015 - 2016Kiểm tra miệng:Thế nào là thành phần tỡnh thỏi, thành phần cảm thỏn? ? ( 4 đ) 2. Đặt một cõu trong đú cú thỏnh phần tớnh thỏi? ( 4 đ)3. Bài học hụm nay cú những nội dung lớn nào? ( 2 đ)– Thành phần tỡnh thỏi: được dựng để thể hiện cỏch nhỡn của người núi đối với sự việc được núi đến trong cõu.- Thành phần cảm thỏn: được dựng để bộc lộ tõm lớ của người núi 2. HS tự đặt.3. Gồm hai nội dung lớn: thành phần phụ chỳ và thành phần gọi đỏpTiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápVớ dụ:a, - Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?b, - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.? Trong những từ in đậm trờn đõy, từ ngữ nào được dựng để gọi, từ ngữ nào được dựng để đỏp?Này: Dựng để gọi.Thưa ụng: Dựng để đỏp.? Những từ ngữ dựng để gọi người khỏc hay đỏp lời người khỏc cú tham gia diễn đạt nghĩa sự việc của cõu hay khụng? Những từ “này, khụng”khụng tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của cõu vỡ chỳng là cỏc thành phần biệt lập. Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápVớ dụ:a, - Này, bác có biết mấy hôm nay súng nó bắn ở đâu mà nghe rát thế không?b, - Các ông, các bà ở đâu ta lên đấy ạ? Ông Hai đặt bát nước xuống chõng hỏi. Một người đàn bà mau miệng trả lời: - Thưa ông, chúng cháu ở Gia Lâm lên đấy ạ.? Trong những từ ngữ in đậm đú, từ ngữ nào được dựng để tạo lập cuộc thoại, từ ngữ nào được dựng để duy trỡ cuộc thoại đang diễn ra?Này: Dựng để gọi.-> Tạo lập cuộc gọi.b)Thưa ụng: Dựng để đỏp.-> Duy trì cuộc thoại? Từ vớ dụ trờn, em hóy cho biết thành phần gọi- đỏp được dựng để làm gỡ? Cho vớ dụ?* Ghi nhớ: SGK/32.Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)Thành phần gọi - đáp* Ghi nhớ: SGK/32.Áp dụng làm bài tập 1:Này: Dựng để gọi.Võng:Dựng để đỏp.Quan hệ: trờn- dưới.Thõn mật: hàng xúm lỏng giềng gần gũi, cựng cảnh ngộ.Bài tập 1: Tỡm thành phần gọi- đỏp trongđoạn trớch sau đõy và cho biết từ nào được dựng để gọi, từ nào được dựng để đỏp. Quan hệ giữa người gọi và người đỏp là quan hệ gỡ?( trờn- dưới hay ngang hàng, thõn hay sơ)? - Này, bảo bỏc ấy cú trốn đi đõu thỡ trốn. Chứ cứ nằm đấy, chốc nữa họ vào thỳc sưu, khụng cú, họ lại đỏnh trúi thỡ khổ. Người ốm rề rề như thế, nếu lại phải một trận đũn, nuụi mấy thỏng cho hoàn hồn. - Võng, chỏu cũng đó nghĩ như cụ. nhưng để chỏo nguội, chỏu cho nhà chỏu ăn lấy vài hỳp cỏi đó. Nhịn suụng từ sỏng hụm qua tới giờ cũn gỡ.Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chúVớ dụ:a, Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh – và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. ( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)b, Lão không hiểu tôi, tôi cũng vậy, và tôi càng buồn lắm ( Nam Cao, Lão Hạc)?Nếu lược bỏ cỏc từ ngữ in đậm, nghĩa của sự việc trong mỗi cõu trờn cú thay đổi khụng? Vỡ sao?? Ở cõu a, cỏc từ ngừ in đậm được thờm vào để chỳ thớch cho cụm từ nào?Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)Vớ dụ:a, Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh – và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. ( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)b, Lão không hiểu tôi, tôi nghĩ vậy, và tôi càng buồn lắm ( Nam Cao, Lão Hạc)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chú? Trong cõu b, cụm chủ vị in đậm chỳ thớch điều gỡ?? Theo em, thành phần phụ chỳ được thờm vào cõu nhằm mục đớch gỡ?? Thành phần phụ chỳ trong vớ dụ trờn được ngăn cỏch với nội dung chớnh của cõu bởi cỏc dấu cõu nào?Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chúVớ dụ:a, Lúc đi, đứa con gái đầu lòng của anh – và cũng là đứa con duy nhất của anh, chưa đầy một tuổi. ( Nguyễn Quang Sáng, Chiếc lược ngà)b, Lão không hiểu tôi, tôi cũng vậy, và tôi càng buồn lắm ( Nam Cao, Lão Hạc)Được ngăn cỏch bởi:Giữa một dấu gạch ngang với dấu phẩy.Hai dấu phẩy.Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chú? Xỏc định thành phần phụ chỳ trong hai cõu sau và cho biết nú ngăn cỏch với thành phần chớnh bởi cỏc dấu cõu nào?a)Thế bỏc tờn gỡ- em bộ liền hỏi- để chỏu trả lời chỳng nú khi chỳng nú muốn biết tờn bỏc?b) - Cỏc bạn lớp 9A2 chuẩn bị đầy đủ dụng cụ học tập( sỏch, bỳt, thước ) để giỏo viờn chủ nhiệm kiểm tra.Được ngăn cỏch bởi:Hai dấu gạch ngang.Hai dấu ngoặc đơn.? Vậy thành phần phụ chỳ thường được đặt giữa những dấu cõu nào?* Ghi nhớ: SGK/32Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chúGhi nhớ: SGK/32III. LUYỆN TẬP:Bài tập 2:Tỡm thành phần gọi - đỏp trong cõu ca dao sau và cho biết lời gọi – đỏp đú hướng đến ai: Bầu ơi thương lấy bớ cựngTuy rằng khỏc giống , nhưng chung một giànBài tập 3:Tỡm thành phần phụ chỳ trong cỏc đoạn trớch sau và cho biết chỳng bổ sung điều gỡ.Chỳng tụi, mọi người – kể cả anh , đều tưởng con bộ sẽ đứng yờn đú thụi.Giỏo dục tức là giải phúng. Nú mở ra cỏnh cửa dẫn đến hũa bỡnh, cụng bằng và cụng lớ. Những người nắm giữ chỡa khúa của cỏnh của này- cỏc thầy, cụ giỏo, cỏc bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ- gỏnh một trỏch nhiệm vụ cựng quan trọng, bởi vỡ cỏi thế giới mà chỳng ta để lại cho cỏc thế hệ mai sau sẽ tựy thuộc vào những trẻ em mà chỳng ta để lại cho thế giới ấy.Bước vào thế kỷ mới, muốn “ sỏnh vai cựng cỏc cường quốc năm chõu” thỡ chỳng ta sẽ phải lấp đầy hành trang bằng những điểm mạnh, vứt bỏ những điểm yếu. Muốn vậy thỡ khõu đầu tiờn, cú ý nghĩa quyết định là hóy làm cho lớp trẻ- những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới- nhận ra điều đú, quen dần với những thúi quen tốt đẹp ngay từ những việc nhỏ nhất. Cụ bộ nhà bờn ( cú ai ngờ) Cũng vào du kớch Hụm gặp tụi vẫn cười khỳc khớch Mắt đen trũn ( thương thương quỏ đi thụi)Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chúGhi nhớ: SGK/32III. LUYỆN TẬP:Bài tập 2:- Thành phần gọi : Bầu ơi- Hướng đến tất cả mọi người.Bài tập 3:Kể cả anh: giải thớch thờm cho “mọi người”.Cỏc thầy, cụ giỏo, cỏc bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ: giải thớch cho “Những người nắm giữ chỡa khúa của cỏnh của này”. Những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới: giải thớch cho “ Lớp trẻ”.Cú ai ngờ: thể hiện sự ngạc nhiờn của nhõn vật trữ tỡnh “ tụi”.- Thương thương quỏ đi thụi: thể hiện tỡnh cảm trỡu mến của tụi với cụ bộ nhà bờnBài tập 5: Viết đoạn vaờn ngắn có thành phần phụ chúChúng ta -nhửừng người chủ thực sự của tương lai - phải xác định được mỡnh sẽ làm gỡ trong cuộc hành trỡnh khi bước vào thế kỉ tới. ẹể xứng đáng với truyền thống của ông cha, để đưa đất nước tiến lên sánh vai với các cường quốc naờm châu, thanh niên chúng ta phải biết được nhiệm vụ của mỡnh từ khi đang ngồi trên ghế nhà trường. Mỗi thanh niên phải cố gắng học, tu dưỡng đạo đức, phẩm chất của mỡnh để trở thành nhửừng con người toàn diện :cú đức , cú tài. ẹất nước đang chờ đợi, tin tưởng và giao trọng trách cho thanh niên chúng ta.Tiết 103: Các thành phần biệt lập ( TT)I. Thành phần gọi - đápII.Thành phần phụ chúGhi nhớ: SGK/32III. LUYỆN TẬP:Tổng kết: Kể tờn cỏc thành phần biệt lập mà em đó học.* Cỏc thành phần biệt lập: thành phần tỡnh thỏi, cảm thỏn, gọi- đỏp,phụ chỳ.2. Thành phần gọi- đỏp được dựng để làm gỡ? Cho vớ dụ.* Được dựng để tạo lập hoặc duy trỡ quan hệ giao tiếp.3. Thế nào là thành phần phụ chỳ? Nờu dấu hiệu nhận biết thành phần phụ chỳ. * Được dựng để bổ sung một số chi tiết cho nội dung chớnh của cõu.Thành phần phụ chỳ thường được đặt giữa:Hai dấu gạch ngang.Hai dấu phẩy.Hai dấu ngoặc đơn.Một dấu gạch ngang với một dấu phẩy.4. Trong caực caõu sau, caõu naứo coự thaứnh phaàn phuù chuự ?	A.Naứy haừy ủeỏn ủaõy nhanh leõn.	B. Chao oõi , traờng ủeõm nay ủeùp quaự !	C. Moùi ngửụứi ,keồ caỷ noự ,ủeàu nghú laứ seừ muoọn.	Hướng dẫn học tập:*Đối với bài học ở tiết này:- Xem laùi VD maóu , hoùc thuoọc ghi nhụự /32- ẹaởt caõu , vieỏt ủoaùn coự thaứnh phaàn phuù chuự vaứ goùi –ủaựp- Laứm baứi taọp 4 trang 33vaứo VBT*Đối với bài học ở tiết tiếp theo: Soaùn baứi :Liờn kết cõu và liờn kết đoạn văn.- Đọc kỹ đoạn văn và trả lời cỏc cõu hỏi SGK/ 43.- Xem kỹ nội dung ghi nhớ SGK/43.- Làm luyện tập trang 44. KÍNH CHÚC  CÁC THẦY Cễ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH KÍNH CHÚC CÁC THẦY Cễ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINHCễNG TÁC TỐT - HỌC TẬP TỐT