Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Bài: Mùa xuân nho nhỏ

LUẬT CHƠI: BỨC TRANH BÍ ẨN 
 Trên màn hình sẽ có 5 ô số, người chơi sẽ lựa chọn ô số bất kì, trả lời đúng câu hỏi dưới ô thì một phần bức tranh bí ẩn sẽ được mở ra. Trả lời đúng cả 5 ô số bức tranh bí ẩn sẽ hiển thị đầy đủ. 
1 
2 
3 
4 
5 
 TRÒ CHƠI 
 BỨC TRANH BÍ ẨN 
Thời đại 
Hùng Vương 
A 
Thời kỳ 
Hồng Bàng 
C 
Thời đại 
Hồ Chí Minh 
D 
Thời kỳ 
dựng nước 
B 
Trở về 
 Bức tranh trên gợi em nhớ về thời lịch sử nào? 
Gọi chính xác tên bài hát mà em 
vừa nghe một đoạn? 
Trở về 
Đất nước 
Giọt đàn bầu 
Dòng máu Lạc Hồng 
Con Rồng cháu Tiên 
A 
C 
B 
D 
Bài thơ nào thể hiện nỗi nhớ quê hương da diết được sáng tác khi tác giả đi học xa nhà? 
Trở về 
Chiều biên giới 
A 
Quê hương 
D 
Đường núi 
S 
 B 
Đồng dao 
mùa xuân 
C 
 C 
Câu ca dao nào ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên đất nước Việt Nam? 
Con người có cố có ông 
Như cây có cội như sông có nguồn 
Công cha như núi ngất trời 
Nghĩa mẹ như nước ở ngoài biển Đông 
 Đường vô xứ Nghệ quanh quanh 
Non xanh nước biếc như tranh họa đồ 
Chiều chiều ra đứng ngõ sau 
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều. 
A 
C 
B 
D 
Trở về 
Vẻ đẹp hình ảnh người lính trẻ đã trở thành bất tử trong cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại của dân tộc là nội dung chính của bài thơ nào mà em đã học? 
Trở về 
Gặp lá cơm nếp 
A 
Đồng dao mùa xuân 
D 
Chiều sông Thương 
S 
 B 
Gò me 
C 
 C 
Bài 4: Giai điệu đất nước 
Đọc 
- Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) 
- Gò Me (Hoàng Tố Nguyên) 
- Bài thơ “Đường núi” của Nguyễn Đình Thi (Vũ Quần Phương) 
- Chiều biên giới (Lò Ngân Sủn) 
Viết 
Viết bài văn biểu cảm về con người hoặc sự việc 
Nói - nghe 
Trình bày ý kiến về những hoạt động thiện nguyện vì cộng đồng 
Giới thiệu bài học 
Tình cảm, cảm xúc 
 trong thơ 
Hình ảnh trong thơ 
 Nhịp thơ 
 Ngữ cảnh 
 Tình cảm, cảm xúc chính là cội nguồn làm nên sức hấp dẫn đặc biệt của thơ trữ tình . 
 Hình ảnh thơ là phương tiện để nhà thơ bộc lộ tình cảm, tư tưởng. Hình ảnh trong thơ có nguồn gốc từ đời sống nhưng luôn mang dấu ấn của sự hư cấu, tưởng tượng, in đậm tình cảm, cảm xúc của nhà thơ . 
 Nhịp thơ là phương tiện quan trọng để cấu tạo hình thức nghệ thuật đặc thù của văn bản thơ, để biết những điểm ngắt, điểm ngừng ở dòng thơ. 
 Bối cảnh trong văn bản (từ, cụm từ, câu) hoặc ngoài văn bản (người nói, người nghe, địa điểm, thời gian ) mà một đơn vị ngôn ngữ được sử dụng. 
NỐI CÁC Ô Ở PHÍA BÊN TRÁI VỚI CÁC Ô BÊN PHẢI PHÙ HỢP ĐỂ 
NHẬN BIẾT NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA THƠ TRỮ TÌNH 
Thanh Hải (1930-1980) 
 Phong cách thơ 
Thơ ông được yêu mến bởi giọng điệu mộc mạc, chân thành và hình thức giản dị, giàu tính dân tộc. 
Hoàn cảnh sáng tác 
Bài thơ được v iết tháng 11/1980, khi tác giả đang nằm trên giường bệnh . K hông lâu sau nhà thơ qua đời . 
- Đất nước thống nhất đang xây dựng cuộc sống mới nhưng còn vô vàn khó khăn, gian khổ. 
Ðất nước bốn ng àn năm Vất vả và gian lao Ðất nước như vì sao Cứ đi lên phía trước. 
 Một mùa xuân nho nhỏ Lặng lẽ dâng cho đời Dù là tuổi hai mươi Dù là khi tóc bạc.  
Mùa xuân - ta xin hát Câu Nam ai, Nam bình  Nước non ngàn dặm mình Nước non ngàn dặm tình Nhịp phách tiền đất Huế. 
Mọc giữa dòng sông xanh Một bông hoa tím biếc Ơi con chim chiền chiện Hót chi mà vang trời Từng giọt long lanh rơi Tôi đưa tay tôi hứng. Mùa xuân người cầm súng Lộc giắt đầy bên lưng Mùa xuân người ra đồng Lộc trải dài nương mạ Tất cả như hối hả Tất cả như xôn xao  
Ta làm con chim hót Ta làm một cành hoa Ta nhập vào hoà ca Một nốt trầm xao xuyến. 
THANH HẢI 
(Sách Giáo khoa Ngữ văn 7 
Bộ Kết nối) 
Chim chiền chiện 
Phách tiền 
Bố cục 
- Khổ 1 : Cảm xúc về mùa xuân thiên nhiên, đất trời 
- Khổ 2,3 : Cảm xúc về mùa xuân đất nước 
- Khổ 4,5 : Ước nguyện của nhà thơ trước mùa xuân đất nước 
- Khổ 6 : Lời ngợi ca quê hương đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế 
Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
Ơi, con chim chiền chiện 
Hót chi mà vang trời 
Từng giọt long lanh rơi 
Tôi đưa tay tôi hứng. 
 Bức tranh mùa xuân 
thiên nhiên, đất trời 
Từ ngữ, 
 hình ảnh 
Nhận xét 
Không gian 
Màu sắc 
Âm thanh 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Bức tranh mùa xuân thiên nhiên đất trời 
Từ ngữ, hình ảnh 
Nhận xét 
Không gian 
Dòng sông, bầu trời 
Cao, rộng, khoáng đạt 
Màu sắc 
xanh 
tím biếc 
Tươi sáng, hài hòa, đậm chất Huế 
Âm thanh 
Tiếng chim chiền chiện hót vang trời 
Náo nức, rộn ràng 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1 
Nghệ thuật nổi bật 
Từ ngữ , hình ảnh 
Tác dụng 
Bổ sung 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
Nghệ thuật nổi bật 
Từ ngữ , hình ảnh 
Tác dụng 
Bổ sung 
Đảo ngữ 
Từ “ mọc” 
Nhấn mạnh sự vươn lên, trỗi dậy của bông hoa 
Tính từ gợi tả 
- Tính từ gợi tả: xanh, tím biếc. 
-Gợi sắc màu hài hòa, đặc trưng của xứ Huế 
Nhân hóa 
- Nhân hóa:tiếng gọi “ ơi” 
- Âm thanh của tiếng chim trở nên gần gũi, thân thương 
Điệp từ 
Động từ 
“tôi” 
 “ đưa, hứng” 
- Nhấn mạnh, thể hiện sự trân trọng, nâng niu của nhà thơ 
PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2 
 Từng giọt long lanh rơi 
 Tôi đưa tay tôi hứng 
- Giọt long lanh: gợi liên tưởng độc đáo, thú vị 
C ó thể hiểu : là giọt sương mai hay giọt mưa xuân long lanh trong ánh sáng của trời xuân. 
Có thể hiểu là giọt âm thanh của tiếng chim chiền chiện đọng lại thành hình khối (Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác). 
- Đưa tay hứng: Niềm say sưa ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp của thiên nhiên 
HỌC SINH THỰC HIỆN 
MỘT TRONG CÁC NHIỆM VỤ SAU: 
1. Viết một đoạn văn với nội dung: “Mùa xuân trong em là ” 
2. Dựa vào những cảm nhận về khổ thơ đầu bài thơ, kết hợp với cảm xúc của em, hãy vẽ một bức tranh về mùa xuân. 
3. Tập làm một bài thơ bốn chữ (năm chữ) ngắn về mùa xuân quê hương. 
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC 
Hoàn thiện nhiệm vụ mà em đã lựa chọn. 
Sưu tầm những bài thơ viết về mùa xuân. 
- Chuẩn bị phần còn lại của bài thơ: Khổ 2,3,4,5.