Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 103: Liên kết câu và liên kết đoạn văn

Tiết 103LIÊN KẾT CÂU VÀ LIÊN KẾT ĐOẠN VĂN Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3). 	 (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)Đoạn văn bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại.Đoạn văn trên bàn về vấn đề gì? Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3). 	 (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)Đoạn văn bàn về cách người nghệ sĩ phản ánh thực tại.Chủ đề ấy có quan hệ như thế nào với chủ đề chung của văn bản?Có quan hệ mật thiết với chủ đề của văn bản: Tiếng nói của văn nghệ.Nội dung chính của từng câu trong đoạn văn trên?Nội dung của từng câu trong đoạnCâu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại.Câu 2: Khi phản ánh thực tại những người nghệ sĩ muốn nói một điều gì mới mẻ.Câu 3: Điều mới mẻ ấy là lời nhắn gửi của người nghệ sĩ.Các nội dung trên đều hướng vào chủ đề của đoạn văn.LIÊN KẾT CHỦ ĐỀI. Khái niệm liên kết1. Liên kết nội dungTiếng nói của văn nghệCách người nghệ sĩ phản ánh thực tại.Câu 1: Tác phẩm nghệ thuật phản ánh thực tại.Câu 2: Khi phản ánh thực tại những người nghệ sĩ muốn nói một điều gì mới mẻ.Câu 3: Điều mới mẻ ấy là lời nhắn gửi của người nghệ sĩ.Thế nào là liên kết chủ đề?	=> Các đoạn văn, câu văn phải phục vụ chủ đề chung (liên kết chủ đề).Nội dung của câuChủ đề đoạn văn Chủ đề văn bảnvd: sgk/ 42 - 43 Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3) (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)Cách 1: Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1). Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2) Cách 2 : Anh gửi vào tác phẩm một lá thư, một lời nhắn nhủ, anh muốn đem một phần của mình góp vào đời sống chung quanh (3). Nhưng nghệ sĩ không những ghi lại cái đã có rồi mà còn muốn nói một điều gì mới mẻ (2). Tác phẩm nghệ thuật nào cũng xây dựng bằng những vật liệu mượn ở thực tại (1).. Các câu được sắp xếp theo một trình tự hợp lí.+ Tác phẩm nghệ thuật làm gì? (Phản ánh thực tại)+ Phản ánh thực tại như thế nào? (Tái hiện và sáng tạo)+ Tái hiện và sáng tạo thực tại để làm gì? (Nhắn gửi một điều gì đó)LIÊN KẾT LÔ- GÍCThế nào là liên kết lô-gic?I. Khái niệm liên kết1. Liên kết nội dung	Các đoạn văn phải phục vụ chủ đề chung của văn bản, các câu văn phải phục vụ chủ đề chung của đoạn (liên kết chủ đề).	Các đoạn văn, câu văn phải được sắp xếp theo trình tự hợp lí (liên kết lô-gíc). Mối liên hệ chặt chẽ về nội dung giữa các câu trong đoạn văn được thể hiện bằng những biện pháp nào?Nhưng PHÉP NỐI Cái đã có rồi - những vật liệu mượn ở thực tại PHÉP ĐỒNG NGHĨATác phẩmPHÉP LẶPTác phẩm, nghệ sĩ PHÉP LIÊN TƯỞNGAnh - nghệ sĩ PHÉP THẾ2. Liên kết hình thức* Ghi nhớ: sgk/ 43Thế nào là liên kết về hình thức?2. Liên kết hình thức	Các câu văn, đoạn văn có thể được liên kết với nhau bằng một số biện pháp chính là phép lặp, phép đồng nghĩa, trái nghĩa, phép liên tưởng, phép thế, phép nối. SƠ ĐỒ TƯ DUYII- Luyện tập: Bài tập trong SGK/43.	Phân tích sự liên kết về nội dung, về hình thức giữa các câu trong đoạn văn sau:	Cái mạnh của con người Việt Nam không chỉ chúng ta nhận biết mà cả thế giới đều thừa nhận là sự thông minh, nhạy bén với cái mới (1). Bản chất trời phú ấy rất có ích trong xã hội ngày mai mà sự sáng tạo là một yêu cầu hàng đầu (2). Nhưng bên cạnh cái mạnh đó cũng còn tồn tại không ít cái yếu (3). Ấy là những lỗ hổng về kiến thức cơ bản do thiên hướng chạy theo những môn học “thời thượng”, nhất là khả năng thực hành và sáng tạo bị hạn chế do lối học chay, học vẹt nặng nề (4). Không nhanh chóng lấp đầy những lỗ hổng này thì thật khó bề phát huy trí thông minh vốn có và không thể thích ứng với nền kinh tế mới chứa đựng đầy tri thức cơ bản và biến đổi không ngừng (5).	 (Vũ Khoan, Chuẩn bị hành trang vào thế kỉ mới) Trình tự của các câu sắp xếp hợp lí, cụ thể: Chủ đề của đoạn văn: Khẳng định điểm mạnh và điểm yếu về năng lực trí tuệ của người Việt Nam.VỀ NỘI DUNG:Nội dung các câu đều tập trung phân tích những điểm mạnh, điểm yếu đó. Câu 5: Khẳng định nhiệm vụ cấp bách là phải khắc phục những điểm yếu ấy.Câu 4: Phân tích những biểu hiện cụ thể của cái yếu kém, bất cập.Câu 3: Nêu ra những điểm yếu.Câu 2: Khẳng định tính ưu việt của những điểm mạnh đó trong sự phát triển chung.Câu 1: Khẳng định những điểm mạnh của người Việt Nam. LIÊN KẾT HÌNH THỨC (4) - (3) ấy => phép nối (2) - (1) bản chất trời phú ấy => phép đồng nghĩa (3) - (2) nhưng => phép nối (5) - (4) những lỗ hổng => phép lặp từ ngữ (5) - (1) thông minh => phép lặp từ ngữXIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN CÁC QUÝ VỊ ĐẠI BIỂUCÁC THẦY GIÁO, CÔ GIÁO VÀ CÁC EM HỌC SINH