Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 116, 117: Văn bản Viếng lăng Bác (Viễn Phương) - Hồ Thị Cẩm Hồng

Viếng lăng BácViễn PhươngGV HỒ THỊ CẨM HỒNG Tiết 116,117 VIẾNG LĂNG BÁC- VIỄN PHƯƠNGI. Tìm hiểu chung:1. Tác giả:- Viễn Phương (1928 – 2005) tên thật là Phan Thanh Viễn.- Quê An Giang- Là nhà thơ có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kì chống Mĩ.- Đặc điểm thơ: nhỏ nhẹ, sâu lắng, giàu tình cảm, đậm chất thơ.2. Tác phẩm:- Hoàn cảnh sáng tác: Năm 1976, khi đất nước vừa thống nhất, lăng Chủ tịch vừa mới khánh thành, Viễn Phương ra thăm miền Bắc, và vào lăng viếng Bác. 3. Bố cục: 4 phần Con ở miền Nam ra thăm lăng BácĐã thấy trong sương hàng tre bát ngátÔi! Hàng tre xanh xanh Việt NamBão táp mưa sa đứng thẳng hàng.Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏNgày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Viếng lăng BácBác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnVẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim !Mai về miền Nam thương trào nước mắtMuốn làm con chim hót quanh lăng BácMuốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiếu chốn này.Viếng lăng BácCon ở miền Nam ra thăm lăng BácĐã thấy trong sương hàng tre bát ngátÔi ! Hàng tre xanh xanh Việt NamBão táp mưa sa đứng thẳng hàng.Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân...Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnVẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim!Mai về miền Nam thương trào nước mắtMuốn làm con chim hót quanh lăng BácMuốn làm đóa hoa tỏa hương đâu đâyMuốn làm cây tre trung hiếu chốn này.Cảm xúc trước không gian, cảnh vật bên ngoài lăng.Cảm xúc trước cảnh đoàn người xếp hàng vào lăng.Cảm xúc khi đã vào lăng.Cảm xúc trước khi ra về, ước mơ của nhà thơ.Bố cục : Khổ 1: Tâm trạng xúc động của tác giả sau bao nhiêu năm mong mỏi giờ được đến viếng lăng Bác. Khổ 2 Tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân đối với Bác Khổ 3 Cảm xúc của tác giả khi vào lăng thấy Bác. Khổ cuối: Tâm trạng của nhà thơ lưu luyến và muốn ở mãi bên lăng- Đại từ xưng hô:“Con – Bác” thân mật, ấm áp tình ruột thịt- Từ “thăm”: Nói giảm Bác vẫn còn sống mãi trong lòng nhândân miền Nam. 1. Cảm xúc của tác giả khi vừa đến lăng Bác: II. Tìm hiểu VB : - Hình ảnh:+Hàng tre bát ngát.+ Ôi! Hàng tre xanh xanh Từ cảm thán, từ láy.+ Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.Thành ngữẨn dụ.Tre biểu tượng cho con người, dân tộc Việt Nam kiên cường, bất khuất.(Nghĩa tả thực). Cảm xúc của tác giả trước khi vào lăng:Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăngThấy một mặt trời trong lăng rất đỏ.Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớKết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân Hình ảnh thực của tự nhiên, của muôn loài, đem lại sức sống cho thế giới.Ẩn dụ: Bác là mặt trời soi sáng cho dân tộc. Bác tồn tại vĩnh cửu trong mỗi người dân. 2. Tình cảm kính yêu sâu sắc của nhân dân đối với Bác- “Ngày ngày”điệp từ- “ Mặt trời đi qua trên lăng” Hình ảnh thực- “ Mặt trời trong lăng rất đỏ” Ẩn dụ. Ca ngợi công đức vĩ đại của Bác Hồ.“ Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ”“ Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân”Ẩn dụHoán dụ Tấm lòng thành kính, trân trọng và biết ơn của nhà thơ cũng như nhân dân ta với Bác. 3 Cảm xúc của tác giả khi vào lăng thấy Bác. Bác nằm trong giấc ngủ bình yênGiữa một vầng trăng sáng dịu hiềnVẫn biết trời xanh là mãi mãiMà sao nghe nhói ở trong tim!- “Giấc ngủ bình yên”“ Trời xanh”Ẩn dụ.Bác mãi bất tử với non nước Việt Nam - “Nhói”Động từ gợi cảm=> Niềm xúc động, niềm đau xót, thương nhớ khôn nguôi khi nhìn thấy di hài Bác. Bác đã hóa thành thiên nhiên, đất nước dân tộc. Tả thực, nói giảm nói tránh “Vầng trăng”4. Cảm xúc của nhà thơ khi rời lăng trở về miền Nam:Điệp ngữ.Liệt kêMuốn làmcon chim hótđóa hoa tỏa hươngcây tre trung hiếuTâm trạng lưu luyến, tiếc nuối, không muốn rời xa. Nhà thơ muốn hóa thân thành thiên nhiên để được ở mãi bên Người. Củng cố III. Tổng kết : 1. Nghệ thuật-Bài thơ có giọng điệu phù hợp với nội dung tình cảm, cảm xúcvừa trang nghiêm sâu lắng vừa tha thiết, đau xót, tự hào, thể hiện tâm trạng xúc động của nhà thơ vào lăng viếng Bác.- Thể thơ tám chữ có dòng bảy chữ gieo vần lưng. Khổ thơ không cố định có khi liền khi cách nhịp. Nhịp thơ chậm, diễn tả sự trang nghiêm, thành kính, lắng đọng.- Hình ảnh thơ sáng tạo, có nhiều biện pháp nghệ thuật: ẩn dụ, tượng trưng. 2. Nội dungBài thơ thể hiện lòng thành kính và niềm xúc động sâu sắc của nhà thơ và của mọi người khi vào lăng viếng Bác.HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ MỞ RỘNG & TÌM TÒI:1- Soạn bài “Mùa xuân nho nhỏ”: Đọc trước bài, trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa.VẬN DỤNG : 1.Viết đoạn văn trình bày cảm nhận của em về một trong các khổ thơ hoặc bài thơ2-Tìm đọc những bài thơ: Sáng tháng năm ; Một lần viếng Bác ; Về thăm nhà Bác ; Đêm nay Bác ko ngủ ; 2.Tìm đọc những tư liệu về nhà thơ Thanh Hải và bài thơ Mùa xuân nho nhỏ.3.Sưu tầm các bài thơ viết về mùa xuân mà em đã học hoặc đọc