Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 31 - Thuật ngữ - Đinh Phát Vinh

 GIÁO ÁN THAO GiẢNG ĐỢT 1 GV dạy: Đinh Phát VĩnhNgày soạn: 16/10/2020 Tiết PPCT: 31 Tiết TKB: 4Ngày dạy: 20/10/2020 Lớp: 9A5	 	  Tiếng Việt: THUẬT NGỮA. Mục tiêu cần đạt 1. Kiến thức:- Nắm được khái niệm và những đặc điểm cơ bản của thuật ngữ.- nâng cao năng lực sử dụng thuật ngữ, đặc biệt trong các văn bản khoa học, công nghệ.- Khái niệm thuật ngữ. Những đặc điểm của thuật ngữ. 2. Kĩ năng:- Tìm hiểu ý nghĩa của thuật ngữ trong từ điển- Sử dụng thuật ngữ trong quá trình đọc- hiểu và tạo lập văn bản khoa học, công nghệ.- KNS: Giao tiếp, ra quyết định về lựa chọn sử dụng phù hợp các thuật ngữ 3. Thái độ:- Có ý thức đọc- hiểu và sử dụng tốt thuật ngữ trong văn bản. B. Phương pháp/kĩ thuật dạy học- Quy nạp, thực hành, vấn đáp, đàm thoại, hệ thống câu hỏi phát hiện, hoạt động nhóm C. Chuẩn bị:- GV: GA ĐT powpoint, ti vi, một số ví dụ- HS: soạn bài, tìm một số thuật ngữ.D. Các hoạt động dạy và học  1. Ổn định lớp 2. Bài cũ: không kiểm tra. 3. Bài mới:Chào mừng quý thầy cô về dự giờ thăm lớp!MÔN: NGỮ VĂNLỚP: 9A5 ĐÚNGTHỪA12345ẨNDỤNỬAKHÔNGTƯNGHÂTUTHUẬTNGỮ21345TKGIẢI ĐOÁN Ô CHỮ1/ Điền từ còn thiếu vào ô trống: Phương châm về lượng là nói đúng,đủ, không thiếu và không........2/ Từ nào còn thiếu trong thành ngữ sau: .....úp......mở.3/ Trong giao tiếp ta .........nói những điều mà mình......tin là có thật. Từ nào còn thiếu trong câu trên?4/ Đây là một trong hai phương thức chủ yếu khi phát triển nghĩa của từ dựa trên cơ sở nghĩa gốc.5/Để giao tiếp đạt hiệu quả chúng ta cần phải nói ........vào đề tài giao tiếpCách thứ nhất- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn.Cách thứ hai:- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20.- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít. Tiết 31 THUẬT NGỮSo sánh hai cách giải thích về nghĩa của từ nước và từ muối, hãy lí giải sự khác nhau đó?Hãy cho biết cách giải thích nào không thể hiểu được nếu thiếu kiến thức về hóa học? I. Thuật ngữ là gì?1. Ví dụ 1: Sgk/87So sánh hai cách giải thích về nghĩa của từ nước và từ muối, hãy lí giải sự khác nhau đó? Phiếu học tậpCách thức nhất- Nước là chất lỏng không màu, không mùi, có trong sông, hồ, biển - Muối là tinh thể trắng, vị mặn, thường được tách ra từ nước biển, dùng để ăn.Cách thứ hai:- Nước là hợp chất của các nguyên tố hi-đrô và ô-xi, có công thức là H20.- Muối là hợp chất mà phân tử gồm có một hay nhiều nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều gốc a-xít. Nêu lên đặc tính bên ngoài, dựa trên cơ sở kinh nghiệm, tính chất cảm tính. Dựa vào đặc tính bên trong của sự vật, nghiên cứu khoa học, tính chuyên môn sâu về môn hóa học.Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10. Ví dụ 2: SGK/88ĐỊA LÝNGỮ VĂNHOÁ HỌCTOÁN HỌCTiết 31: THUẬT NGỮEm đã học các định nghĩa này ở những môn học nào?Những từ ngữ in đậm chủ yếu được dùng trong loại văn bản nào?=> Các từ in đậm là thuật ngữ5/16/20217Kết luận: Ghi nhớ 1Thuật ngữ là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ thường được dùng trong các văn bản khoa học, công nghệ.Tiết 31: THUẬT NGỮEm hiểu thuật ngữ là gì?Thạch nhũ là sản phẩm hình thành trong các hang động do sự nhỏ giọt của dung dịch đá vôi hoà tan trong nước có chứa a-xít các-bô-níc. Ba-dơ là hợp chất mà phân tử gồm có một nguyên tử kim loại liên kết với một hay nhiều nhóm hi-đrô-xít.Ẩn dụ là gọi tên sự vật, hiện tượng này bằng tên sự vật, hiện tượng khác có nét tương đồng với nó.Phân số thập phân là phân số mà mẫu là luỹ thừa của 10. Ví dụ I.2: SGK/88ĐỊA LÝNGỮ VĂNHOÁ HỌCTOÁN HỌC(?)Các thuật ngữ thạch nhũ, badơ, ẩn dụ, phân số thập phân còn có nghĩa nào khác không? Từ đó rút ra nhận xét nghĩa của thuật ngữ? Mỗi thuật ngữ chỉ biểu thị một khái niệmII. Đặc điểm của thuật ngữVí dụ II.2 sgk/88a. Muối là một hợp chất có thể hoà tan trong nước. b. Tay nâng chén muối đĩa gừng,Gừng cay muối mặn xin đừng quên nhau. (Ca dao) Hoạt động cặp đôi tự chọn: 1 phút- Trong 2 ví dụ, ví dụ nào từ muối có sắc thái biểu cảm? Em hãy phân tích sắc thái biểu cảm đó?- Vậy từ muối nào không có sắc thái biểu cảm?- Rút ra nhận xét về đặc điểm thuật ngữ?Thuật ngữ từ ngữ thông thườngThuật ngữ không có sắc thái biểu cảmKết luận: Ghi nhớ 2 sgk+ Về nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ tương ứng với một khái niệm.+ Thuật ngữ không có tính biểu cảm. Nêu những đặc điểm của thuật ngữ.Kĩ thuật sơ đồ tư duyHãy khái quát nội dung bài học bằng sơ đồ từ duyKhái niệm: Đặc điểm: Đảm bảo tính chính xác Là những từ ngữ biểu thị khái niệm khoa học, công nghệ Thường được dùng trong các văn bản khoa học công nghệVề nguyên tắc, trong một lĩnh vực khoa học, công nghệ nhất định, mỗi thuật ngữ chỉ tương ứng với một khái niệm.Thuật ngữ không có tính biểu cảmTiết 31: THUẬT NGỮ 1./ ......là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác.LựcBài tập 1/89: Tìm thuật ngữ Tiết 31: THUẬT NGỮTrò chơi dân gian Kéo co - Tranh Đông HồVật líIII. Luyện tập: 2./. là làm hủy hoại dần dần lớp đất đá phủ trên mặt đất do các tác nhân: gió, băng hà, nước chảy,...Xâm thực* Bài tập 1/89: Tìm thuật ngữ Tiết 31: THUẬT NGỮ Biển xâm thực uy hiếp nhà dân ở Bình Thuận Ảnh: TLĐịa lí5./. là nơi có dấu vết cư trú và sinh sống của người xưa.Di chỉ Di chỉ Hoàng thành Thăng Long* Bài tập 1/89: Tìm thuật ngữ Tiết 31: THUẬT NGỮLịch sử6./. là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy.Thụ phấn* Bài tập 1/89: Tìm thuật ngữ Tiết 31: THUẬT NGỮSinh học 12./. ..là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn ấy.Đường trung trựcAB* Bài tập 1/89: Tìm thuật ngữ Tiết 31: THUẬT NGỮToán họcTHẢO LUẬN NHÓM: Bài tập 2/90: Trong đoạn trích này, điểm tựa có được dùng như một thuật ngữ vật lí không? Ở đây nó có nghĩa gì?“Nếu được làm hạt giống để mùa sauNếu lịch sử chọn ta làm điểm tựaVui gì hơn làm người lính đi đầuTrong đêm tối tim ta là ngọn lửa! ” (Tố Hữu )-> Điểm tựa ở trong khổ thơ này không được dùng như thuật ngữ mà dùng với nghĩa là chỗ dựa chính, là nơi gửi gắm niềm tin.- §iÓm tùa : Lµ ®iÓm cè ®Þnh cña mét ®ßn bÈy, th«ng qu¸ ®ã lùc t¸c ®éng được truyÒn tíi lùc c¶n.(Vật lý)Bài tập 3/90. Trường hợp nào hỗn hợp được dùng như thuật ngữ, trường hợp nào hỗn hợp được dùng như một từ thônga. Đó là một chương trình biểu diễn hỗn hợp nhiều tiết mục. b. Nước tự nhiên ở ao, hồ, sông, biển, là một hỗn hợp.Hãy đặt câu với từ hỗn hợp dùng theo nghĩa thông thườngThức ăn gia súc là thức ăn hỗn hợp. Hãy tìm một số thuật ngữ về môi trườngÔ nhiễm Môi trườngHệ sinh tháiKhông khíTầng ozonHiệu ứng nhà kínhMôi trường xanhCông nghệ sạchDu lịch sinh tháiKhoa học môi trường TRÒ CHƠIAi nhanh hơn nào!Ô nhiễm Môi trườngHệ sinh tháiKhông khíTầng ozonHiệu ứng nhà kínhMôi trường xanhCông nghệ sạchDu lịch sinh tháiKhoa học môi trường Hoạt động cá nhân :1 phútHãy đặt câu có sử dụng thuật ngữ liên quan về môi trường. Thị trường: chỉ nơi thường xuyên tiêu thụ hàng hóa. (Thị: chợ - yếu tố Hán Việt)Thị trường: Chỉ phần không gian mà mắt có thể quan sát được. (Thị: thấy - yếu tố Hán Việt)Thuật ngữ trong Kinh tế họcThuật ngữ trong Vật líBài tập 5 (SGK/90) .Hiện tượng đồng âm này có vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm đã nêu ở ghi nhớ không? Vì sao? Không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ - một khái niệm vì hai thuật ngữ này được dùng ở hai lĩnh vực khoa học riêng biệt chứ không phải ở cùng một lĩnh vực.HOẠT ĐỘNG 4: VẬN DỤNG	Hãy vận dụng một vài thuật ngữ về môi trường, viết một đoạn văn (khoảng 5 đến 10 câu) tuyên truyền mọi người tham gia bảo vệ môi trường. - Giới thiệu khái quát vai trò quan trọng của môi trường đối với cuộc sống.Thực trạng môi trường hiện nay.Những giá trị, lợi ích, tác dụng mà môi trường đem đến cho cuộc sống.Những biện pháp và lời kêu gọi. HOẠT ĐỘNG 5: TÌM TÒI, MỞ RỘNGTiết 31 THUẬT NGỮTìm thuật ngữ được sử dụng trong một số văn bản cụ thể.Học thuộc 2 ghi nhớ để nắm vững khái niệm và đặc điểm của thuật ngữHoàn thiện các bài tập.Viết đoạn văn có sử dụng thuật ngữ.Soạn bài: Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga.Hướng dẫn tự học CHÚC QUÝ THẦY CÔ SỨC KHỎE VÀ THÀNH ĐẠT.