Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Văn bản: Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải) - Nguyễn Thị Hà

Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
Giáo viên: NGUYỄN THỊ HÀ 
 TRƯỜNG THCS TÔ KÝ 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
I. Đọc – hiểu chú thích 
Tác giả 
- Là một trong những cây bút có công xây dựng nền văn học cách mạng ở miền Nam từ những ngày đầu. 
- Phong cách sáng tác: Ngôn ngữ giàu hình ảnh, nhạc điệu, cảm xúc chân thành, thắm thiết. 
Nhà th ơ Thanh Hải 
2. TÁC PHẨM 
a. Hoàn cảnh sáng tác 
Tháng 11/1980 khi tác giả đang nằm trên giường bệnh, không bao lâu thì qua đời. 
b. Ýnghĩa nhan đề 
- Mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 
- Thể hiện khát vọng lí tưởng muốn cống hiến tất cả những gì đẹp đẽ nhất, tinh túy nhất cho cuộc đời 
c. Thể thơ: 5 chữ 
MÙA XUÂN NHO NHỎ 
THANH HẢI 
Mọc giữa dòng sông xanh 
Một bông hoa tím biếc 
Ơi con chim chiền chiện 
Hót chi mà vang trời 
Từng giọt long lanh rơi 
Tôi đưa tay tôi hứng 
Mùa xuân người cầm súng 
Lộc giắt đầy trên lưng 
Mùa xuân người ra đồng 
Lộc trải dài nương mạ 
Tất cả như hối hả 
Tất cả như xôn xao 
Ta làm con chim hót 
Ta làm một cành hoa 
Ta nhập vào hoà ca 
Một nốt trầm xao xuyến 
Một mùa xuân nho nhỏ 
Lặng lẽ dâng cho đời 
Dù là tuổi hai mươi 
Dù là khi tóc bạc 
Mùa xuân ta xin hát 
Câu nam ai, nam bình 
Nước non ngàn dặm tình 
Nước non ngàn dặm mình 
Nhịp phách tiền đất Huế 
Đất nước bốn nghìn năm 
Vất vả và gian lao 
Đất nước như vì sao 
Cứ đi lên phía trước 
Khổ thơ đầu 
BỐ CỤC 
Cảm xúc trước mùa xuân 
của thiên nhiên đất trời 
Khổ 2 và 3 
Mùa xuân của đất nước, 
con người 
Khổ 4 và 5 
Suy nghĩ và ước 
nguyện của nhà thơ 
Lời ngợi ca quê 
hương đất nước 
Khổ thơ cuối 
1 
2 
3 
4 
II. Đọc – hiểu văn bản 
 Đảo ngữ( mọc), Động từ: “mọc”, “hót”, “rơi” 
- Hình ảnh, sự vật: dòng sông, bông hoa, con chim, giọt long lanh 
- Sắc màu: xanh, tím biếc 
- Âm thanh: tiếng chim chiền chiện 
- Không gian: dòng sông, bầu trời 
=> Bức tranh xuân không tĩnh tại mà vận động sinh sôi, sức sống căng tràn 
a. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân 
1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, 
 đất trời(Khổ 1) 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
II. Đọc – hiểu văn bản 
 1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 
a. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân 
I. Đọc – tìm hiểu chung 
b. Xúc cảm của nhà thơ 
- Trìu mến, thiết tha: “ơi” 
- Cảm nhận 
Say sưa, ngây ngất; trân trọng và nâng niu 
 mùa xuân: “hứng” 
bằng nhiều giác quan 
Bức tranh xuân tuyệt đẹp và tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, yêu cuộc sống, yêu thiên nhiên của nhà thơ. 
2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 
(Khổ 2+ 3) 
“ người cầm súng” 
=> bảo vệ Tổ quốc 
“ người ra đồng” 
=> xây dựng đất nước 
thực 
Ẩn dụ 
 -“Lộc” 
cành lá ngụy trang 
mầm mạ xanh tươi 
sinh sôi, nảy nở 
may mắn, tốt lành 
- Hai lực lượng 
1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 
2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 
Điệp từ 
“ đất nước ” 
quá khứ 
hiện tại 
tương lai 
“ vất vả” 
“ gian lao” 
“như vì sao” 
Cảm xúc lạc quan, tin tưởng, ngợi ca sức sống 
của quê hương, đất nước, dân tộc khi mùa xuân về 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
3. Suy ngẫm và ước nguyện của nhà thơ 
- Khát khao hòa mình 
+ Chuyển đổi đại từ nhân xưng “tôi” sang “ta” => đánh dấu sự 
biến đổi của cảm xúc 
+ Điệp từ “ làm” => nhấn mạnh quá trình hóa thân, hòa nhập 
- Ước nguyện cống hiến 
+ Cách thức: âm thầm, bình lặng 
+ Thời điểm: “tuổi hai mươi” - “khi tóc bạc” 
=> Khát khao cháy bỏng được cống hiến cho cuộc đời 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 
2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 
3. Suy ngẫm và ước nguyện của nhà thơ 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
1. Cảm xúc trước mùa xuân của thiên nhiên, đất trời 
2. Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước, con người 
4. Lời ngợi ca quê hương, đất nước 
- Mùa xuân: đánh thức xúc cảm 
- Khúc hát Nam ai, Nam bình quen thuộc, chan chứa tự hào 
- Vẻ đẹp tươi thanh bình, tình nghĩa sắt son, sâu nặng 
III. Ghi nhớ 
IV. Luyện tập 
Viết một đoạn văn khoảng 10 câu, trình bày cảm nhận 
về một đoạn thơ em yêu thích trong bài thơ “Mùa xuân nho nhỏ”. 
Mùa xuân nho nhỏ 
Thanh Hải 
II. Đọc, hiểu văn bản 
I. Đọc , hiểu chú thích 
1. Nghệ thuật 
- Th ể th ơ 5 chữ 
- Nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm 
- So sánh và ẩn dụ sáng tạo 
- Có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca 
2. Nội dung 
- Bài thơ là tiếng lòng tha thiết, yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời. 
- Thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, 
 góp một “ mùa xuân nho nhỏ ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc 
Xin trân trọng cảm ơn!